Spełnienie przez drzwi przeciwpożarowe swego podstawowego zadania, jakim jest zapewnienie właściwej odporności ogniowej w razie wybuchu pożaru, jest możliwe tylko wtedy, gdy zostaną wykonane zgodnie z dokumentacją techniczną oraz wymaganiami wynikającymi z obowiązujących przepisów. W praktyce jednak zdarzają się przypadki wprowadzania do obrotu drzwi przeciwpożarowych z wadami powstałymi w procesie produkcyjnym. Także nieprawidłowy montaż bywa przyczyną niespełniania przez drzwi wymaganej odporności ogniowej.
WPROWADZENIE
Drzwi przeciwpożarowe znajdują bardzo szerokie zastosowanie w budownictwie, w związku z czym występuje duży pobyt na te wyroby. Produkuje więc je szereg krajowych wytwórców, jak również sprowadzane są przez przedstawicieli wielu producentów europejskich. Jest to jednak przyczyną dość ostrej konkurencji, nie zawsze uczciwej, poprzez dostawy i montaż wadliwych drzwi przeciwpożarowych, niespełniających wymagań dotyczących odporności ogniowej.
Jednym z istotniejszych powodów takiego stanu rzeczy jest oferowanie drzwi przeciwpożarowych w cenach dumpingowych, czyli niższych od kosztów ich wytworzenia. Sugeruje to zaniżoną ich jakość, która wpływa negatywnie na możliwość osiągnięcia wymaganych parametrów, którymi powinny charakteryzować się tego typu rozwiązania techniczne. Przypuszczać można, iż do badań, które były podstawą potwierdzenia właściwej odporności ogniowej, producent dostarczył wyrób wykonany inną technologią lub z innych materiałów, niż stosowane następnie w bieżącej produkcji.
Takie przypadki, umożliwiające dostarczanie tańszych, a więc konkurencyjnych wyrobów, są przyczyną podejmowania przez solidnych, ale droższych producentów, różnych „działań obronnych”. Jednym z takich działań jest weryfikacja jakości kwestionowanych wyrobów oraz tych, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie niespełniania podstawowych wymagań deklarowanych przez ich producenta. Można to spełnić poprzez zlecenie badań kontrolnych w specjalnej jednostce naukowo-badawczej, jaką jest np. Instytut Techniki budowlanej w Warszawie, pobranych z rynku drzwi przeciwpożarowych, co do których występuje duże prawdopodobieństwo niewłaściwego wykonania.
Przedstawiona powyżej sytuacja jest zasygnalizowana w publikacji autorstwa pracowników wymienionego Instytutu Techniki Budowlanej pt. „Problematyka prawidłowego odbioru wybranych oddzieleń przeciwpożarowych”, umieszczonej w miesięczniku „Materiały budowlane” nr 10/2014.
Drzwi będące przedmiotem publikacji, jako element ochrony pożarowej budynków, powinny być poddane szczególnie wnikliwemu odbiorowi na obiekcie, a wyroby wadliwe eliminowane. W praktyce jednak odbiory takie ograniczają się do weryfikacji zgodności informacji zawartych na tabliczkach znamionowych z dotyczącymi ich krajowymi Aprobatami Technicznymi, certyfikatami zgodności oraz krajowymi deklaracjami zgodności. Podkreślić w tym miejscu należy, że nie ma w zasadzie możliwości bezinwazyjnego i 100 % sprawdzenia oraz potwierdzenia, iż drzwi będące przedmiotem odbioru spełniają wymagania deklarowanej klasy odporności ogniowej oraz innych wymaganych parametrów technicznych.
WYMAGANIA WYNIKAJĄCE Z DOKUMENTÓW TECHNICZNO-PRAWNYCH
WARUNKI TECHNICZNE
Podstawowym przepisem regulującym zagadnienia bezpieczeństwa pożarowego wyrobów budowlanych oraz całych budynków jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami). Dokument ten zawiera m.in. stwierdzenie, że ściany stanowiące elementy oddzielenia przeciwpożarowego powinny być wykonane z materiałów niepalnych, a występujące w nich otwory – obudowane przedsionkami przeciwpożarowymi lub zamykane za pomocą drzwi przeciwpożarowych. Wymagane klasy odporności ogniowej drzwi przeciwpożarowych podane są w stosownej tabeli, a wynika z niej, że są one zależne od:
- klasy odporności pożarowej budynku,
- klasy odporności ogniowej pionowych elementów oddzielenia przeciwpożarowego, w których drzwi zainstalowano,
- miejsca zabudowania drzwi:
- bezpośrednio w przegrodzie,
- w przedsionku przeciwpożarowym.
Rozporządzenie zawiera także zapis, iż drzwi o wymaganej klasie odporności ogniowej powinny być zaopatrzone w urządzenie, które zapewni samoczynne zamykanie otworu w razie pożaru.
NORMY
Szczegółowa problematyka właściwości odporności ogniowej drzwi jest podana w normie PN-EN 14600:2005 Drzwi, bramy i otwieralne okna o właściwościach odporności ogniowej i/lub dymoszczelności – Wymagania i klasyfikacja. Dokument ten określa wymagania i klasyfikację niezbędną do wykazania, iż zamierzona zdolność odporności ogniowej i dymoszczelności może być przyjęta dla całego założonego okresu trwałości użytkowej. W związku z tym norma zawiera wymagania funkcjonalne i metody badań/kontroli niezbędne do wykazania trwałości funkcji samoczynnego zamykania oraz zdolności do działania, w połączeniu z odpornością ogniową i/lub dymoszczelnością.
Właściwości drzwi przeciwpożarowych powinny być zgodne z odpowiednią normą wyrobu (np. PN-EN
14351-1:2010 Okna i drzwi – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne - Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności) oraz mieć zdolność do osiągnięcia takiego położenia zamkniętego, aby w tym położeniu były zdolne do uzyskania deklarowanej skuteczności działania w zakresie odporności ogniowej. Z normy PN-EN 14600:2005 wynikają następujące wymagania:
- zdolność do działania,
- właściwości okuć budowlanych, uszczelnienia i uszczelek oraz elementów przeszklonych,
- z zakresu odporności ogniowej, w tym dotyczącym osiadania materiału rdzenia,
- trwałości funkcji samoczynnego zamykania,
- bezpieczeństwa użytkowania, w tym w warunkach niewystępowania lub występowania pożaru,
- w odniesieniu do zmian w wyrobie.
Pod koniec 2014 r. wprowadzono do Katalogu Polskich Norm europejską normę PN-EN 16034:2014 Drzwi, bramy i otwieralne okna – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne – Właściwości dotyczące odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Podano w niej wymagania eksploatacyjne oraz związane z bezpieczeństwem, odnoszące się do wszystkich otworowych wyrobów przeciwpożarowych, niezależnie od materiału z jakiego je zrobiono, a które są przeznaczone do stosowania w przegrodach ogniowych i/lub dymoszczelnych. Norma jednak dotychczas (wg stanu na koniec roku 2015) nie została zharmonizowana, nie może więc stanowić podstawy do oznakowania CE drzwi przeciwpożarowych.
APROBATY TECHNICZNE
Szczegółowe wymagania odnoszące się do drzwi przeciwpożarowych/dymoszczelnych zawarte są w aprobatach technicznych udzielanych na te wyroby przez Instytut Techniki Budowlanej. Wynikają one z opracowanych przez powyższy instytut Zaleceń Udzielania Aprobat Technicznych ZUAT-15/III.16/2007 pt. „Rozwierane drzwi wewnętrzne: wejściowe i wewnątrzlokalowe z drewna, materiałów drewnopochodnych, tworzyw sztucznych i metali, ogólnego stosowania oraz o deklarowanej klasie odporności ogniowej i/lub dymoszczelności”. W tym dokumencie podano wymagania w zakresie odporności ogniowej drzwi, która powinna być ustalona zgodnie z zapisami w przedstawionej już w niniejszej publikacji normie PN-EN 14600:2005. Ponadto ZUAT zawiera wymaganie określające, iż każde drzwi o deklarowanej przez producenta klasie odporności ogniowej powinny być oznakowane tabliczką znamionową, w sposób umożliwiający identyfikację drzwi po pożarze.
PRZYKŁADOWE WADY DRZWI
WADY POWSTAŁE W PROCESIE PRODUKCYJNYM
Podstawowym zadaniem drzwi przeciwpożarowych jest zapewnienie stosownej odporności ogniowej w przypadku wybuchu pożaru. Może to być spełnione tylko wtedy, gdy drzwi zostaną wykonane zgodnie z dokumentacją techniczną oraz wymaganiami wynikającymi z postanowień zawartych w dotyczącej ich aprobaty technicznej. Występują jednak na rynku budowlanym wyroby wykonane niesolidnie, z materiałów charakteryzujących się nieodpowiednią jakością, a także w których nie zainstalowano wszystkich, szczególnie wewnętrznych (bo niewidocznych w gotowych drzwiach) elementów.
Istotną rolę w drzwiach przeciwpożarowych odgrywa izolacja termiczna skrzydła, na którą głównie stosuje się wełnę mineralną. Bardzo ważną sprawę stanowi jej dokładne przycięcie oraz ułożenie, aby szczelnie i bez luk wypełnić wewnętrzną przestrzeń skrzydła. Wadliwie przyciętą wełnę mineralną, co w konsekwencji spowodowało powstanie pustych przestrzeni dodatkowo odsłaniających stalowe elementy drzwi, pokazano na fot. 1. Taka sytuacja obniża parametry izolacyjności termicznej wyrobu i skutkuje możliwością wystąpienia mostków termicznych.
Fot. 1 Wadliwie przycięta wełna mineralna
Równie ważnym problemem jest odpowiednia jakość zastosowanej wełny mineralnej i jej właściwe przechowywanie. Zdarzają się przypadki zainstalowania w skrzydle drzwi przeciwpożarowych wełny mineralnej złej jakości, czego przyczyną jest z zasady nieodpowiednie magazynowanie, co obrazuje fot. 2, przy czym jest tutaj jeszcze niewłaściwie ułożona.
Fot. 2 Wypełnienie skrzydła wełną mineralną złej jakości
Jak już powyżej wspomniano, jedną z często występujących wad jest eliminacja niektórych elementów drzwi, szczególnie instalowanych wewnątrz skrzydła. Przykładowo na fot. 3 pokazano sytuację niezamontowania stalowej kieszeni osłaniającej zamek wpuszczany, co może być przyczyną kruszenia się izolujących go płyt ( zazwyczaj gipsowo-kartonowych), a także przemieszczania się tego okucia w wyniku naprężeń powstających w trakcie pożaru. Konsekwencją takiego zdarzenia bywa wypadnięcie zapadki zamka z otworu zaczepowego ościeżnicy, co powoduje przedwczesne otwarcie się drzwi podczas pożaru.
Fot. 3 Skrzydło bez stalowej kieszeni osłaniające zamek
Spotykane są jeszcze inne wady związane z okuciami, które mają duży wpływ na zachowanie się drzwi w warunkach pożaru. Jako przykład z tego zakresu podać można przypadek niewłaściwego doboru zapadkowo-zasuwkowego zamka wpuszczanego w stosunku do wielkości otworu kieszeni w skrzydle drzwi. Zbyt krótkie czoło zamka nie pozwoliło na właściwe i bezpieczne jego zamocowanie, co ilustruje fot. 4.
Fot. 4 Niewłaściwy montaż zamka w drzwiach przeciwpożarowych
Kolejną, często występującą wadą jest nieuprawniona ingerencja w konstrukcję okuć, np. zamka wpuszczanego, który został zaaprobowany do zamontowania w ocenianych drzwiach przeciwpożarowych, jako zgodny z wymaganiami stosownej zharmonizowanej normy europejskiej i oznakowany CE. Na fot. 5 przedstawiono zapadkowo-zasuwkowy zamek wpuszczany zainstalowany w drzwiach przeciwpożarowych, z widocznymi oznakami ingerencji w jego konstrukcję.
Fot. 5 Zamek drzwi przeciwpożarowych za śladami ingerencji
WADY WYNIKAJĄCE Z NIEPRAWIDŁOWEGO MONTAŻU
Swoje zadania w odniesieniu do odporności ogniowej, drzwi przeciwpożarowe mogą spełnić tylko wtedy, gdy są wykonane zgodnie z dokumentacją, czyli pozbawione przedstawionych powyżej przykładowych wad wykonawczych. Istnieje jednak jeszcze drugi warunek, a mianowicie prawidłowy montaż w otworze ściennym.
Przypomnieć należy, że drzwi przeciwpożarowe jedynie w stanie zamkniętym stanowią skuteczne oddzielenie ogniowe. Gwarantuje to zaopatrzenie ich w urządzenie samoczynnie zamykające w razie wybuchu pożaru, co jest zresztą wymaganiem obligatoryjnym. Prawidłowe więc zainstalowanie zamykacza na skrzydle drzwiowym jest niezbędnym warunkiem właściwego działania. Spotykane są jednak przypadki niezgodnego z zasadami montażu tych okuć, co pokazano na fot. 6.
Fot. 6 Niewłaściwie zamocowany zamykacz
Dość często można zaobserwować sytuacje, szczególnie w obiektach handlowych lub innych z dużym natężeniu ruchu osób pieszych, iż zainstalowane w przejściu drzwi przeciwpożarowe są utrzymywane w stanie otwartym przy pomocy niewłaściwych środków. W miejsce przewidzianych do stosowania w takich przypadkach okuć w postaci przytrzymywaczy otwarcia drzwi, używa się do utrzymania skrzydła w pozycji otwartej łańcucha z kłódką, co przedstawiono na fot. 7.
Fot. 7 Niewłaściwe utrzymanie skrzydła w pozycji otwartej
W technice montażu drzwi przeciwpożarowych dużą rolę odgrywa prawidłowy sposób ich zamocowania w ścianie budynku. Wykonany otwór drzwiowy powinien mieć właściwe wymiary, podane przez producenta drzwi. Otwór ten szczególnie nie powinien być za duży, co ilustruje fot. 8, gdyż uniemożliwia to w znacznym stopniu stabilne i pewne zamocowanie ościeżnicy.
Fot. 8 Zbyt duże wymiary otworu w ścianie w stosunku do drzwi
Istniejąca pomiędzy ościeżem a ościeżnicą szczelina, często (jak powyżej przedstawiono) kilkucentymetrowa, wymaga w trakcie montażu odpowiedniego wypełnienia. Spotyka się przypadki używania do tego celu różnych niestosownych materiałów, jak np. odpadów płyt gipsowo-kartonowych, a nawet pianki poliuretanowej, jak pokazano na fot. 9.
Fot. 9 Wypełnienie strzeliny pomiędzy ościeżnicą a ościeżem pianką poliuretanową
Prawidłowy montaż drzwi przeciwpożarowych wymaga zastosowania właściwych, wynikających z dokumentacji lub zapisów w aprobatach technicznych, kotew montażowych i łączników (kołków) rozporowych. Użycie innych lub ich przerabianie, co przedstawia fot. 10, jest niedopuszczalne.
Fot. 10 Nieprawidłowe mocowanie ościeźnicy przy pomocy kotwy
ZAGADNIENIA KONTROLI I ODBIORU
ZAKŁADOWA KONTROLA PRODUKCJI
Stosowanie drzwi przeciwpożarowych powinno być zgodne z ustaleniami Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881 z późniejszymi zmianami). Przepis ten stanowi , iż wyrób budowlany może być wprowadzony do obrotu lub udostępniany na rynku krajowym m.in., jeżeli został oznakowany znakiem budowlanym „B”. Zgodnie z ustawowymi zapisami obowiązującymi do końca 2016 r., oznakowanie wyrobu takim znakiem jest dopuszczalne, jeżeli producent, mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego upoważniony przedstawiciel dokonał oceny zgodności i wydał, na swoją wyłączną odpowiedzialność, krajową deklarację zgodności z Polską Normą wyrobu albo aprobatą techniczną. Ocena zgodności obejmuje właściwości użytkowe wyrobu budowlanego, odpowiednio do jego przeznaczenia, mające wpływ na spełnienie przez obiekt budowlany wymagań podstawowych.
Obecnie obowiązujące w tej dziedzinie przepisy przewidują do drzwi przeciwpożarowych 1 system oceny zgodności. W tym systemie producent zobowiązany jest do opracowania i wdrożenia procedur zakładowej kontroli, a notyfikowana jednostka certyfikująca jest zobligowana do wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji oraz do kontynuacji nadzoru, oceny i akceptacji tych procedur.
Zakładowa kontrola produkcji (ZKP) jest stałą wewnętrzną kontrolą realizowaną przez producenta, której wszystkie elementy, wymagania i postanowienia przez niego przyjęte powinny być systematycznie dokumentowane, stosując zapisy zasad i procedur postępowania. Powinno to gwarantować jednolitą interpretację jakości i umożliwić osiągnięcie wymaganych cech wyrobu oraz efektywności działania systemu zakładowej kontroli produkcji.
Podstawowym zadaniem wprowadzenia i realizowania zasad ZKP jest zapewnienie stabilności produkcji i uzyskanie przez wyrób budowlany zgodności z zadeklarowanymi przez producenta specyfikacjami technicznymi. Dokumentacja zakładowej kontroli produkcji w sposób szczegółowy określa tryb postępowania przy prowadzeniu zakupu materiałów i elementów składowych niezbędnych do produkcji wyrobów, procesu wytwarzania, przeprowadzania kontroli jakości oraz badań gotowych wyrobów, postępowania z wyrobami niezgodnymi, znakowania wyrobów, a także prowadzenia nadzoru nad środkami produkcji i przyrządami kontrolno-pomiarowymi oraz prowadzenia działań korygujących.
Zgodnie z obecnie (koniec 2015 r.) obowiązującymi przepisami, dokumentem odniesienia dla drzwi przeciwpożarowych są krajowe aprobaty techniczne, udzielone przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie. Z zawartych w takich dokumentach zapisów wynika, że zakładowa kontrola produkcji powinna obejmować:
- specyfikację i sprawdzanie wyrobów składowych,
- kontrolę i badania w procesie wytwarzania oraz badania gotowych wyrobów, prowadzone przez producenta, zgodnie z ustalonym planem badań.
Właściwości techniczne wyrobów składowych stosowanych w drzwiach przeciwpożarowych powinny być potwierdzone deklaracjami zgodności (gdy są oznakowane znakiem budowlanym) lub deklaracjami właściwości użytkowych (gdy są oznakowane CE) albo świadectwami technicznymi, wydanymi przez producenta. Wymienione dokumenty powinny w szczególności dotyczyć:
- · okuć budowlanych,
- uszczelek,
- okładzin i wypełnień skrzydeł drzwiowych.
Wynikające z wymagań zakładowej kontroli produkcji badania gotowych wyrobów, realizowane przez producenta, powinny obejmować sprawdzanie:
- jakości wykonania,
- odchyłek wymiarowych,
- prawidłowości działania,
- oznakowania drzwi.
Z zaprezentowanych zapisów wynika, że wdrożone przez producenta procedury ZKP nie powinny dopuszczać do wyprodukowania wadliwego wyrobu, a w przypadku jego wytworzenia, skutecznie eliminować możliwość wprowadzenia go do obrotu i stosowania.
Przedstawione powyżej opisy i fotografie wadliwych wyrobów świadczą jednak o tym, że dostarczane są na obiekty budowlane drzwi przeciwpożarowe nie spełniające deklarowanych w stosownych dokumentach właściwości ogniowych. Jest to m.in. wynikiem nieprzestrzegania przez producenta zasad zawartych w procedurach zakładowej kontroli produkcji. System więc takiej kontroli nie jest wystarczający i dostatecznie skuteczny, jak również nadzór i akceptacja ZKP realizowana przez jednostki certyfikujące nie w pełni jest satysfakcjonująca.
ODBIÓR DRZWI NA OBIEKCIE
Rutynowy odbiór drzwi przeciwpożarowych zainstalowanych na nowo wybudowanym obiekcie zazwyczaj ogranicza się do potwierdzenia zgodności treści informacji zawartych na tabliczce znamionowej z zapisami w dokumentach odniesienia. Do tych dokumentów, według obecnie obowiązujących przepisów należą – krajowa aprobata techniczna, certyfikat zgodności oraz krajowa deklaracja zgodności. Jak już w niniejszej publikacji zasygnalizowano, jest to procedura niewystarczająca do właściwej oceny prawidłowości wykonania i montażu tego typu wyrobów.
Przykładowo można wskazać, że w skład odbioru technicznego drzwi przeciwpożarowych powinna co najmniej wchodzić weryfikacja poniżej podanych parametrów.
1. Sprawdzenie prawidłowości umiejscowienia tabliczki znamionowej oraz znajdujących się na niej
zapisów z aprobatą techniczną.
2. Sprawdzenie wymiarów drzwi lub zestawu drzwiowego, przy czym szczególnie istotny jest fakt, aby
wymiary nie wykraczały poza zakres zawarty w stosownym punkcie aprobaty technicznej.
Odstępstwo jest tylko możliwe w przypadku stosowania drzwi wykonanych w ramach tzw.
„dopuszczenia jednostkowego”. Następnie weryfikacji powinien podlegać kształt drzwi, szczególnie
elementy zewnętrzne ościeżnicy i skrzydła. Polega to na sprawdzeniu zgodności wykonania przylg,
zamknięć labiryntowych, połączeń itp. z dokumentacją zawartą w aprobacie technicznej.
3. Sprawdzenie zgodności wypełnienia skrzydła drzwi określonego w aprobacie technicznej poprzez
określenie ich masy. W dotyczącej danych drzwi aprobacie technicznej jest zazwyczaj podana
charakterystyka materiałowa składników wypełnienia, w tym gęstość i grubość. Na tej podstawie
można w przybliżeniu obliczyć masę skrzydła i porównać z masą zamontowanego w odbieranych
drzwiach. Jeżeli wystąpi istotna rozbieżność, to można domniemywać, że materiał wypełnienia nie
zgodny z aprobatą techniczną. Również istotnym zagadnieniem jest właściwe wypełnienia skrzydła
wełną mineralną. Powinny być wyeliminowane takie wady jak przerwy pomiędzy odcinkami wełny
mineralnej, niedokładne przyleganie izolacji do ramy skrzydła, niewypełnienie trudnodostępnych
miejsc itp. Jednak obecnie nie są znane bezinwazyjne sposoby, umożliwiające jednoznaczne
sprawdzenie zgodności wypełnienia z przedstawioną w stosownej dokumentacji.
4. Sprawdzenie zastosowania we wszystkich wymaganych miejscach uszczelek pęczniejących,
niezbędnych dla spełnienia przez drzwi przeciwpożarowe kryteriów deklarowanej klasy odporności
ogniowej. Przypomnieć należy, że wyroby te po przekroczeniu określonej temperatury w krótkim
czasie wielokrotnie zwiększają swoją objętość, zamykając wszelkie szczeliny na obwodzie skrzydła
drzwi, nie dopuszczając do przejścia płomieni i ograniczając ilość wydobywającego się w warunkach
spalania dymu.
5. Sprawdzenia wymaga także rodzaj, ilość i miejsca zainstalowania poszczególnych okuć, mających
znaczący wpływ na odporność ogniową drzwi w przypadku zaistnienia pożaru, i porównaniu z
zapisami na ten temat zawartymi w aprobacie technicznej. Zweryfikować należy również okucia
pod kątem ich oznakowania CE, czyli zgodności z odpowiednią europejską normą wyrobu, którymi
są obecnie objęte wszystkie stosowane w ochronie ogniowej okucia. Drzwi przeciwpożarowe
stanowią barierę ogniową tylko wtedy gdy są zamknięte, sprawdzić więc należy prawidłowość
działania zamykaczy lub zawiasów sprężynowych.
5. W przypadku występowania przeszkleń, powinien być sprawdzony ich rodzaj oraz sposób
zamocowania, na zgodność z zapisami w aprobacie technicznej. Szczególnie istotną sprawę stanowi
weryfikacja grubości, szerokości, wysokości i powierzchni szyb, gdyż zdarzają się przypadki
przekraczania maksymalnych wysokości i szerokości oraz zmniejszania grubości, w stosunku do
postanowień ujętych w aprobacie technicznej.
6. Sprawdzenie sposobu zamocowania drzwi przeciwpożarowych w ścianie o określonej odporności
ogniowej (jeśli to możliwe), powinno być ostatnim elementem odbioru drzwi na obiekcie. Rodzaj
i grubość ściany, wymiary i liczba elementów mocujących ościeżnicę oraz ich rozstaw są podane w
aprobacie technicznej i te dane powinny być zweryfikowane, aby nie dopuścić do obniżenia klasy
odporności ogniowej odbieranego zamknięcia. Również sprawdzić należy sposób uszczelnienia
szczeliny pomiędzy ościeżnicą a ościeżem ściany, który powinien być zgodny z zapisami w
aprobacie technicznej.
Przeprowadzenie wymienionych w tym punkcie sprawdzeń w sposób bezinwazyjny, jest w
obecnym stanie techniki praktycznie nie do zrealizowania.
PODSUMOWANIE
Jak już w niniejszej publikacji wspomniano, głównym zadaniem drzwi przeciwpożarowych zainstalowanych w oddzieleniach pożarowych jest zapewnienie właściwej odporności ogniowej. Jednocześnie w przypadku wybuchu pożaru powinny umożliwiać skuteczną ewakuację z zagrożonego obiektu. Dla realizacji tych zadań, drzwi przeciwpożarowe powinny mieć własności wynikające z deklarowanej klasy odporności ogniowej. Własności te należy potwierdzić poprzez badania wyrobów gotowych, wykonywanych u producenta w ramach procedur zakładowej kontroli produkcji, a także podczas odbioru na budowie.
Wymieniona powyżej weryfikacja własności drzwi przeciwpożarowych minimalizuje ryzyko zainstalowania na obiekcie wadliwych wyrobów i nie spełniających wymagań odporności ogniowej. Jednak bezinwazyjnie sprawdzić można tylko zewnętrzne parametry drzwi, jak zgodność tabliczki znamionowej, wymiary i przybliżoną masę drzwi, rodzaj i położenie okuć oraz uszczelek i oszklenia, a także sposób zamocowania w ścianie.
Rozwiązaniem pozwalającym na skuteczną weryfikację zadeklarowanej przez producenta klasy odporności ogniowej drzwi przeciwpożarowych byłoby wprowadzenie przepisów prawnych, zobowiązujących do przeprowadzenia w ramach odbioru umożliwiającego zastosowanie w obiekcie, badań kontrolnych odporności ogniowej losowo wybranych wyrobów. Badania takie, szczególnie w przypadku inwestycji wymagających montażu większej ilości drzwi, w jednoznaczny sposób potwierdziłyby zgodność lub niezgodność właściwości deklarowanych z rzeczywistymi.
Przedstawioną procedurę proponują w swoich publikacjach pt. „Problematyka prawidłowego odbioru wybranych oddzieleń przeciwpożarowych” (Materiały Budowlane Nr 10/2014) i „Prawidłowy odbiór przeszklonych drzwi przeciwpożarowych” (Świat Szkła Nr 2/2015) ich autorzy, reprezentujący Zakład Badań Ogniowych Instytutu Techniki Budowlanej w Warszawie.
inż. Zbigniew Czajka
OKNO nr 1/2016
Literatura
Ustawa z 16.04.2004 r. o wyrobach budowlanych
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r.
Izydorczyk D., Sędlak B., Sulik P.: Problematyka prawidłowego odbioru
wybranych oddzieleń przeciwpożarowych „Materiały Budowlane” Nr 10/2014
Sulik P., Sędlak B.: Prawidłowy odbiór przeszklonych drzwi przeciwpożarowych
„Świat Szkła” Nr 2/2015
Zb. Czajka: Drzwi przeciwpożarowe niespełniające wymagań odporności
ogniowej „Świat Szkła” Nr 6/2015
Normy: PN-EN 14600:2005, PN-EN 16034:2014, PN-EN 14351-1:2010
Zalecenia ITB ZUAT-15/III.16/2007
1.webp)
.webp)
.webp)
