Brama garażowe wtedy spełnia właściwie swoją funkcję, gdy jej konstrukcja oraz rozwiązania techniczne i materiałowe tworzą optymalną całość. Takim wyrobem jest przesuwna brama boczna, która nie zabiera miejsca przed i za bramą, oraz nie zmniejsza wysokości i szerokości otworu wjazdowego. Nie wymaga żadnego mechanizmu wspomagającego w postaci sprężyny lub przeciwwagi, a także drzwi przejściowych, gdyż można ją otwierać częściowo, na potrzebną szerokość.
CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA
Charakterystyczną cechą przesuwnych bocznych bram garażowych są minimalne wymagania w zakresie miejsca na zabudowę. Tym samym stanowią optymalne rozwiązanie dla garaży mających ograniczoną przestrzeń, szczególnie w obszarze nadproża. Rozwiązania konstrukcyjne tych bram umożliwiają pełne wykorzystanie powierzchni użytkowych, zależnych tylko od ukształtowania przestrzeni pomieszczenia garażowego.
Boczne bramy garażowe charakteryzują się eliminacją konieczności stosowania elementów równoważących, co zminimalizowało występowanie potrzeby napraw z powodu np. pęknięcia sprężyn naciągowych. Również bardzo ułatwiony jest dostęp do wszystkich, wymagających częstej konserwacji lub przeglądów części bramy.
Dalszą zaletą tego typu bram jest spokojne i ciche działanie, powodujące prawie bezgłośne otwieranie i zamykanie. Jest to możliwe dzięki stosowaniu zazwyczaj podwójnych rolek bieżnych oraz właściwemu ich ułożyskowaniu. W skład konstrukcji bocznych bram garażowych wchodzą także elementy gwarantujące bezpieczne działanie.
Ważną cechą prezentowanych bram jest możliwość szybkiego i wygodnego częściowego otwierania, co bardzo ułatwia jej użytkownikom wchodzenie i wychodzenie z garażu. Wyeliminowana jest dzięki temu konieczność stosowania drzwi przejściowych, przez co np. wystawienie roweru z garażu jest tylko kwestią chwili. Istotną zaletą bocznych bram garażowych jest fakt, iż dostęp do garażu nie wymaga konieczności ich całkowitego otwarcia, co w znacznym stopniu ogranicza występujące straty ciepła.
Tak jak w innych typach bram, również będące przedmiotem niniejszej publikacji mogą być wyposażone w napęd mechaniczny. W bramach z napędem istnieje także możliwość dostosowania szerokości otwarcia częściowego do indywidualnych potrzeb użytkownika. Funkcja ta może być obsługiwana z pilota lub za pomocą specjalnego uchwytu zainstalowanego w bramie.
PRZYKŁADOWE WYROBY
BOCZNE BRAMY GARAŻOWE FIRMY HÖRMANN
Czołowy europejski wytwórca budowlanych wyrobów otworowych – firma Hörmann, posiada w swoim asortymencie produkcji również przesuwne boczne bramy garażowe. Są to nowoczesne wyroby, gwarantujące wysokie bezpieczeństwo oraz skuteczne i długotrwałe użytkowanie, chroniące pojazdy i inne mienie przed uszkodzeniem. Przykładową bramę przedstawiono na fot. 1.
W skład bramy bocznej wchodzą trzy główne elementy w postaci skrzydła, ościeżnicy oraz prowadnic. Konstrukcja skrzydła oparta jest o wypełnione pianką poliuretanową panele, które są połączone przy pomocy zawiasów o kształcie zapobiegającym przypadkowemu przytrzaśnięciu palców. Panele są w dolnej części bezpiecznie i precyzyjnie prowadzone w zaokrąglonej szynie podłogowej, natomiast w górnej – przez stabilne podwójne rolki bieżne. Elementy te charakteryzują się budową typu „Sandwich” oraz wymiarami: grubość – 42 mm i szerokość – 500 mm. Mogą być w górnej części przeszklone przy pomocy podwójnej przeźroczystej szyby z tworzywa sztucznego lub o strukturze kryształkowej. Brama jest wyposażona w trwale elastyczne i odporne na działanie warunków atmosferycznych uszczelki, umieszczone z boków i w obszarze nadproża ościeżnicy, między pojedynczymi panelami i na dolnej krawędzi.
Wymienione powyżej rozwiązanie konstrukcyjne pozwala na to, że parametry użytkowe bramy są zgodne z wymaganiami normy PN-EN 13241-1:2005 Bramy – Norma wyrobu – Część 1: Wyroby bez właściwości dotyczących odporności ogniowej lub dymoszczelności. Producent deklaruje, że boczne bramy garażowe jego konstrukcji charakteryzują się następującymi parametrami użytkowymi:
- · opór cieplny (izolacyjność cieplna):
- pojedynczego panelu – U = 0,5 W/(m²·K),
- całej zamontowanej bramy – U = 1,9 W/(m²•K),
- przepuszczalność powietrza – klasa 0,
- wodoszczelność – klasa 0,
- odporność na obciążenia wiatrem – klasa 3.
Ościeżnicę przesuwnej bocznej bramy stanowią specjalne kształtowniki, montowane poprzez skręcanie i przymocowane w całości do ścian garażu. Widok takiej bramy od wnętrza pomieszczenia przedstawiono na fot. 2.
Prezentowana brama cechuje się bezpieczną oraz cichą i lekką pracą, którą bardzo łatwo można uruchomić i przesuwać nawet ręcznie. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu precyzyjnego górnego i dolnego prowadzenia skrzydła. W skład górnej części ościeżnicy wchodzi szyna aluminiowa, po której poruszają się podwójne rolki bieżne wykonane z tworzywa sztucznego odpornego na ścieranie. Do rolek przymocowane są zawiasy łączące poszczególne panele skrzydła, co umożliwia stabilne przesuwanie oraz zapobiega wypadnięciu z prowadnicy. Rolki bieżne wraz z przymocowanymi zawiasami łączącymi panele skrzydła bramy przedstawiono na fot. 3.
Dolne prowadzenie skrzydła bocznej bramy garażowej jest realizowane przy pomocy specjalnie ukształtowanej aluminiowej szynie podłogowej i stosownych rolek. Pozwala to na bezpieczne prowadzenie paneli i eliminuje możliwość ich odchylenia od pionu. Szyna podłogowa jest dość płaska, gdyż jej wysokość wynosi zaledwie 25 mm, co nie przeszkadza podczas wjeżdżania lub przechodzenia do garażu. Z kolei otwarta po bokach konstrukcja bramy znakomicie ułatwia czyszczenie ze zbierających się zabrudzeń lub liści. Opisywane dolne prowadzenie bramy pokazano na fot. 4.
Prezentowane w publikacji bramy garażowe wyróżniają się bardzo dobrym uszczelnieniem. Wykonane z odpowiednich materiałów i odporne na niekorzystne oddziaływanie warunków pogodowych uszczelki są umieszczone na całym obwodzie ościeżnicy oraz pomiędzy krawędziami poszczególnych paneli skrzydła. Ponadto uszczelka boczna w kształcie dużego profilu wężowego w optymalny sposób uszczelnia krawędź bramy.
Kolejną zaletą bocznych bram garażowych firmy Hörmann jest bardzo bezpieczne ryglowanie. Zastosowane w konstrukcji górne i dolne prowadzenie powoduje, że brama zamyka się w precyzyjny i dokładny sposób. Dwa dodatkowe haki, umieszczone po bokach bramy, solidnie łączą boczną końcową krawędź skrzydła z pionowym słupkiem ościeżnicy. Takie rozwiązanie mechanicznego zabezpieczenia praktycznie uniemożliwia podważenie skrzydła bramy i nieuprawnione wejście do garażu. Ponadto ręczne otwieranie bramy można opcjonalnie wyposażyć w trzypunktowe ryglowanie krawędzi zamykającej skrzydła, które skutecznie zwiększa odporność bramy na włamanie.
Przesuwne boczne bramy garażowe mogą być wyposażone w napęd mechaniczny. Producent proponuje następujące napędy:
- typu ProMatic, charakteryzujący się:
· prędkością otwierania – 80 do 100 mm/s,
· siłą ciągnienia i nacisku – 600 N,
· maksymalna szerokość bramy – 3 000 mm,
- typu SupraMatic, charakteryzujący się:
· prędkością otwierania – 120 d0 180 mm/s
· siłą ciągnienia i nacisku – 650 N,
· maksymalna szerokość bramy – 6 500 mm.
Bramy z mechanicznym napędem cechują się podwójnym automatycznym mechanizmem zabezpieczającym (przeciążeniowym). Mechanizm ten działa niezawodnie i skutecznie podczas otwierania i zamykania bramy. Skrzydło bramy w razie napotkania na przeszkodę w obszarze otwierania lub w obszarze szyn prowadzących zainstalowanych na ścianie garażu, natychmiast się zatrzymuje. Takie rozwiązanie gwarantuje wysoki stopień bezpieczeństwa użytkowania, chroniąc jednocześnie pojazdy i inne mienie przed możliwością uszkodzenia.
Jak już w publikacji wspomniano, jedną z istotniejszych zalet bocznych bram garażowych jest możliwość szybkiego i wygodnego otwarcia tylko częściowego, co bardzo ułatwia użytkownikom przechodzenie przez bramę. Dzięki temu, wystawienie roweru lub motocykla z garażu, albo wyjście z taczką jest tylko kwestią chwili. Dodatkowo, w bramach z napędem mechanicznym prezentowanej firmy, można dostosować szerokość otwarcia częściowego do indywidualnych potrzeb. Funkcja ta jest obsługiwana pilotem lub za pomocą opcjonalnego uchwytu zainstalowanego w skrzydle bramy z wbudowanym modułem radiowym. Wystarczy na chwilę uruchomić uchwyt przedstawiony na fot. 5 i brama otworzy się automatycznie na zaprogramowaną szerokość, np. wąskie przejście tylko dla ludzi, a szersze dla przejścia z powyżej wymienionymi pojazdami jednośladowymi. Kolejne uruchomienie uchwytu powoduje ponowne zamknięcie bramy.
Firma Hörmann produkuje przesuwne bramy boczne dla garaży o następujących wymiarach otworów wjazdowych:
· wysokość – RM: od 1875 mm do 3000 mm,
· szerokość – LZ: od 2000 mm do 6500 mm.
Napędy mechaniczne powyższych bram mogą być mocowane do ściany lub stropu garażu. Na rys. 1 przedstawiono napęd mocowany do ściany oraz podstawowe wymiary montażowe, natomiast na rys. 2 pokazano napęd mocowany na stropie garażu, również z podstawowymi wymiarami montażowymi. W przypadku bram z napędem stosowane jest prowadzenie z użyciem szyny pojedynczej lub szyny podwójnej. Rozwiązanie z napędem mocowanym do ściany garażu oraz prowadzeniem z szyną podwójną przedstawiono na rys. 3. Z kolei rys. 4 obrazuje napęd mocowany na stropie garażu oraz prowadzenie z szyną pojedynczą.
BOCZNE BRAMY GARAŻOWE FIRMY NORMSTAHL
Szeroki asortyment bram garażowych, w tym przesuwnych bocznych, oferuje również inny niemiecki producent, firma Normstahl. Są to bardzo funkcjonalne i estetyczne wyroby, wykonywane w kilku wersjach modeli. Bramy są także dostępne z przeszkleniami, które stanowią okna z motywami, okna stylizowane, jak również okna ekskluzywne. W oknach zastosowano odporne na zarysowania, przezroczyste lub satynowane podwójne tafle szkła akrylowego.
Garażowe bramy boczne firmy Normstahl są przeznaczone dla każdego typu garażu, szczególnie o niższej wysokości oraz gdy nie występuje możliwości wychylenia skrzydła poza obrys pomieszczenia. Ich mechanizm jezdny zapewnia bardzo spokojny , cichy i przede wszystkim bezpieczny oraz komfortowy przesuw skrzydła. Jest on możliwy z tego powodu, iż elementy tworzące szyny jezdne pozwalają na montaż elastycznych łuków o dokładności kąta do 1°. Przykładową bramę prezentowanego producenta przedstawiono na fot. 6.
Podstawowe elementy bram bocznych to skrzydło/skrzydła, ościeżnica oraz prowadnice. Skrzydło stanowią pojedyncze segmenty połączone ze sobą w formie przegubu i prowadzone po łuku w kierunku ściany bocznej garażu. Segmenty są wykonane z zabezpieczonej antykorozyjnie blachy stalowej i wypełnione pianką poliuretanową. Widok wewnętrznej strony przykładowej bramy garażowej produkowanej przez Normstahl przedstawiono na fot. 7.
Segmenty wchodzące w skład skrzydła mają grubość 42 mm, co gwarantuje optymalną izolacyjność. Skrzydła są zawieszone na podwójnie ułożyskowanych rolkach jezdnych, dzięki czemu jest zapewnione łatwe zamykanie i otwieranie bramy. Rolki takie pokazano na fot. 8.
Ościeżnice prezentowanych bocznych bram garażowych wykonywane są zazwyczaj z odpowiednio zabezpieczonych kształtowników aluminiowych. Również z tego materiału wykonuje się dolne szyny prowadzące, które cechuje bardzo niska wysokość wynosząca 15 mm. Dzięki temu można je montować bezpośrednio na gotowych posadzkach, unikając konieczności czasochłonnego kucia. Ponadto umożliwia to bezproblemowy przejazd ciężkich pojazdów, nieniszczący ogumienia. Opisaną szynę przedstawiono na fot. 9. Dodać jeszcze należy, że dolne prowadzenie jest wyposażone w szczotki, które przy każdym ruchu bramy usuwają kurz oraz piasek z prowadnic, co zapewnia ich czystość bez potrzeby ingerencji użytkownika.
Występuje także rozwiązanie konstrukcyjne, w którym dolna szyna prowadząca wykonana jest z kształtownika ze stali nierdzewnej, o profilu w kształcie litery „U”. W takim przypadku prowadnica wymaga zabetonowania w posadzce garażu.
Właściwa izolacyjność bramy uzyskana jest dzięki optymalnemu uszczelnieniu we wszystkich kluczowych miejscach tj. na ościeżnicy, krańcowych segmentach skrzydła oraz szynach jezdnych i prowadzących.
Firma Normstahl oferuje bardzo szeroki asortyment przesuwnych bocznych bram garażowych jednoskrzydłowych , otwieranych w lewo lub w prawo, a także bramy dwuskrzydłowe, otwierające się na obie strony. Bramy te są produkowane w następujących wymiarach:
- w wersji jednoskrzydłowej:
- wysokość: od 2000 mm do 3500 mm,
- szerokość: od 2250 mm do 6000 mm,
- w wersji dwuskrzydłowej:
- wysokość: od 2000 mm do 3500 mm,
- szerokość: od 3500 mm do 12000 mm.
Podstawowe wymiary montażowe związane z wysokością i szerokością otworu wjazdowego garażu, w którym ma być zainstalowana jednoskrzydłowa przesuwna boczna brama garażowa prezentowanego powyżej producenta, przedstawiono na rys. 5 oraz rys. 6.
Bramy mogą być wyposażone również w napędy mechaniczne, a producent oferuje różne, zależne od zakresu stosowania typy. Najczęściej stosowany jest napęd typu Magic 600, przy czym dla bram o większych wymiarach stosować należy napędy typu Magic 1000. Napędy te charakteryzują następujące parametry:
- typ Magic 600:
- pobór mocy: 140 W,
- prędkość: otwierania – 210 mm/s, zamykania – 140 mm/s,
- siła ciągu: 600 N,
- typ Magic 1000:
- pobór mocy: 170 W,
- prędkość: jak typu Magic 600,
- siła ciągu: 1000 N.
Zestaw każdego napędu zawiera wszystkie elementy zapewniające maksymalny komfort działania i bezpieczeństwa, w tym automatyczne rozpoznawanie przeszkody i regulowaną funkcję łagodnego zatrzymywania skrzydła. Ponadto charakteryzuje się kompaktową, obrotową głowicą napędu, bezobsługowym paskiem zębatym i niewielkim zużyciem prądu.
Napędy typu Magic 1000 są wyposażone w funkcję częściowego otwierania bramy, eliminującą konieczność stosowania drzwi przejściowych.
WYMAGANIA DOTYCZĄCE BRAM
WYMAGANIA WYNIKAJĄCE Z PRZEPISÓW TECHNICZNO-BUDOWLANYCH
Obligatoryjnym przepisem obowiązującym w budownictwie jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami). Dokument ten zawiera dział III „Budynki i pomieszczenia”, w którym problematyce garaży poświęcony jest rozdział 10 „Garaże do samochodów osobowych”.
W odniesieniu do tematyki mniejszej publikacji, wymagania określone są w § 102, w którym stwierdza się m.in.
„Garaż do przechowywania i bieżącej niezawodowej obsługi samochodów osobowych, stanowiący samodzielny obiekt budowlany lub część innego obiektu, powinien mieć m.in.:
· wysokość w świetle konstrukcji co najmniej 2,2 m,
· wjazdy lub wrota garażowe co najmniej o szerokości 2,3 m i wysokości 2 m w świetle.”
WYMAGANIA WYNIKAJĄCE Z NORM
Podstawowym dokumentem normalizacyjnym z zakresu bram jest prezentowana już w niniejszej publikacji europejska norma wyrobu PN-EN 13241-1:2005. W normie określono wymagania związane z bezpieczeństwem oraz eksploatacją, które dotyczą bram przeznaczonych do instalowania na obszarach znajdujących się w zasięgu ludzi, i których głównym zamierzonym zastosowaniem jest stworzenie bezpiecznego dostępu do towarów i pojazdów, wraz z towarzyszącymi im lub kierującymi nimi osobami. Bramy mogą być uruchamiane ręcznie albo mieć napęd mechaniczny oraz wbudowane w skrzydło drzwi przejściowe.
Wymagania zawarte w normie wyrobu dotyczą również przesuwnych bocznych bram garażowych prezentowanych w niniejszej publikacji i obejmują m.in.:
- postanowienia ogólne, w których stwierdza się, że bramy powinny być tak zaprojektowane, skonstruowane i wykonane, aby zapewniały zadawalające i bezpieczne ich działanie w zamierzonej lokalizacji i oczekiwanych warunkach eksploatacji oraz umożliwiały właściwą konserwację, naprawy i demontaż,
- wytrzymałość mechaniczną, gdzie określono, że siła uderzenia i naprężenia wynikające z normalnej eksploatacji, nie powinny spowodować żadnych uszkodzeń ani też pogorszyć mechanicznych właściwości bram,
- trwałość mechaniczną, dotyczącą liczby cykli pracy deklarowanej przez producenta, w czasie której zapewnione są prawidłowe osiągi mechaniczne, warunkowane jednak przestrzeganiem wymaganych zabiegów konserwacyjnych,
- zabezpieczenie przed potknięciem, w którym sformułowano stwierdzenie, iż bramy nie powinny stwarzać żadnej możliwości wystąpienia takiego zagrożenia,
- bezpieczne otwieranie, gdzie w odniesieniu do bram przesuwnych (działających w ruchu poziomym) zapisano, że powinny być zabezpieczone przed możliwością wykolejenia,
- ochronę przed zgnieceniem, ścinaniem i wciągnięciem, a zagrożenia te stwarzane przez skrzydło bramy wyposażonej w napęd, powinny być wyeliminowane lub skutecznie zabezpieczone, zgodnie z określoną normą (PN-EN 12453:2002),
- geometrię oszklenia/elementów szklanych, i w tym zakresie zapisano, że zastosowane w bramach materiały przejrzyste nie powinny, w przypadku wystąpienia jakiegokolwiek rozbicia, stwarzać niebezpiecznej sytuacji,
- sił wywieranych, występujących w bramach uruchamianych mechanicznie, które powinny być utrzymane na bezpiecznym dla użytkownika poziomie,
- bezpieczeństwo elektryczne, gdzie stwierdzono, że napęd elektryczny i urządzenia sterujące oraz ich elementy składowe należy tak zaprojektować i skonstruować, aby po ich zainstalowaniu, w czasie normalnego użytkowania, a także przy dającym się przewidzieć niewłaściwym użytkowaniu, zagrożenie elektryczne było wyeliminowane lub aby istniała ochrona przed tymi zagrożeniami,
- kompatybilność elektromagnetyczną, dotyczącą zaburzeń elektromagnetycznych generowanych przez bramy uruchamiane napędem, które nie powinny przekraczać poziomów określonych w stosownych, dotyczących tej problematyki normach.
Dodać należy, że oprócz powyżej przedstawionej normy istnieje jeszcze kilkadziesiąt norm europejskich obejmujących całokształt spraw związanych z bramami. Określają one głównie specjalistyczne wymagania oraz metodykę badań, w tym także związanych z mechanicznym napędem. Przykładowo można wymienić następujące, najczęściej stosowane normy:
· PN-EN 12604:2002 Bramy – Aspekty mechaniczne – Wymagania,
· PN-EN 12605:2002 Bramy – Aspekty mechaniczne – Metody badań,
· PN-EN 12635:2004 Bramy – Instalowanie i użytkowanie,
· PN-EN 12453:2002 Bramy – Bezpieczeństwo użytkowania bram z napędem – Wymagania,
· PN-EN 12445:2002 Bramy – Bezpieczeństwo użytkowania bram z napędem – Metody badań.
inż. Zbigniew Czajka
OKNO 1/2016
Literatura
Rozporządzenie M.I. z dnia 12.04.2002 r.
Normy: PN-EN 13241-1:2005, PN-EN 12604:2002, PN-EN 12605:2002,
PN-EN 12635:2004, PN-EN 12453:2002, PN-EN 12445:2002
Materiały informacyjne firm Hörmann i Normstahl
.webp)
.webp)
