Do zapewnienia bezpiecznego przejazdu mechanicznych pojazdów przez bramy przesuwne oraz eliminacji możliwości ich uszkodzenia, stosowane są różne rozwiązania konstrukcyjne jak bariery, odbojniki słupowe, ograniczniki wysokości lub wolnostojące ramy. Te ostatnie urządzenia zwane odbojami zabezpieczającymi albo odbojnicami bramowymi są szczególnie zalecane do różnego rodzaju przesuwnych bram chłodniczych.
ZAKRES STOSOWANIA
Odboje zabezpieczające są przeznaczone do bezkolizyjnego wjazdu i wyjazdu samochodów ciężarowych, wózków widłowych i innych pojazdów transportowo-magazynowych, głównie przez przesuwne bramy chłodnicze ogólnego stosowania i do pomieszczeń o kontrolowanej atmosferze, w celu załadunku, rozładunku oraz składowania owoców, warzyw i innych towarów. Wyroby te, w stosunku do innych urządzeń zabezpieczających bramy mają tą zaletę, iż chronią zarówno z boków jak i od góry.
Najczęściej spotyka się następujący ich asortyment:
odbój zabezpieczający standard, którego przykład przedstawiono na fot. 1,
odbój zabezpieczający z barierą lewy, którego przykład przedstawiono na fot. 2,
odbój zabezpieczający z barierą prawy, którego przykład przedstawiono na fot. 3.
Zastosowanie odbojów zabezpieczających, w tym także wyposażonych w bariery, skutecznie chroni ościeżnicę i skrzydło bramy przed możliwością ich uderzenia i uszkodzenia przez przejeżdżający pojazd lub przewożone skrzynie, palety i inne przedmioty. Uszkodzenie bramy może skutkować jej unieruchomieniem i koniecznością naprawy, co skutkuje zakłóceniem procesu przechowywania owoców, warzyw i innych artykułów, szczególnie w pomieszczeniach o kontrolowanej atmosferze. O konieczności stosowania właściwego zabezpieczenia bram świadczy jeszcze fakt, że w zakresie normy PN-EN 1627:2012
Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje. Odporność na włamania. Wymagania i klasyfikacje zaleca się, aby wyroby budowlane (a takimi są wszelkiego rodzaju bramy), które mogą znajdować się w zasięgu pojazdów lub na które mogą najechać pojazdy, były chronione odpowiednimi środkami, jakimi są bariery. Również w normie PN-EN 13241-1:2005 Bramy. Norma wyrobu. Część 1: Wyroby bez właściwości dotyczących odporności ogniowej lub dymoszczelności znajduje się zapis, iż miejsce zainstalowania bramy powinno pozwalać na jej bezpieczne użytkowanie.
Odboje zabezpieczające wyposażone w bariery, które przedstawiono na fot. 2 i 3, są przewidziane do stosowania głównie na zewnątrz pomieszczeń, gdyż oprócz zapewnienia bezkolizyjnego przejazdu przez otwór bramy z wbudowaną ościeżnicą, dodatkowo chronią jej skrzydło znajdujące się za barierą w płaszczyźnie równoległej do ściany obiektu.
Odboje zabezpieczające standard, czyli bez bariery, które przedstawiono na fot. 1, są zasadniczo przewidziane do stosowania od strony wewnętrznej pomieszczenia, w którym zainstalowano przesuwną bramę chłodniczą.
Producenci zazwyczaj zastrzegają, aby prędkość przejeżdżających przez bramę i odboje zabezpieczające pojazdów mechanicznych nie była większa niż 20 km/godz.
BUDOWA PRZYKŁADOWYCH WYROBÓW
Typowy odbój zabezpieczający bramę przesuwną składa się z następujących elementów:
- ramy,
- dwóch postumentów,
- dwóch odbojników,
- dwóch stóp mocujących postumenty,
oraz alternatywnie:
- bariery,
- jednej stopy mocującej barierę.
Przykładową konstrukcję odboju zabezpieczającego standard przedstawiono na rys. 1, natomiast odboju zabezpieczającego z barierą przedstawiono na rys. 2.
rys.1. Odbój zabezpieczający standard
rys.2. Odbój zabezpiczający z barierą
Podstawowym elementem odboju jest rama wykonana z rury stalowej ze szwem o średnicy 89 mm (ścianka o grubości min. 3,2 mm), która w dolnej części jest połączona z dwoma postumentami wykonanymi także z rury stalowej ze szwem, ale o większej średnicy wynoszącej 139 mm (ścianka o grubości min. 4,0 mm). Rura ramy jest zamocowana w postumencie przy pomocy dwóch stalowych pierścieni. Postumenty są wyposażone w odbojniki wykonane również ze stalowej rury ze szwem o średnicy 76 mm (ścianka o grubości min. 2,9 mm) oraz w stopy mocujące te elementy do podłoża. Stopy są wykonywane z blachy stalowej o grubości 12 mm i znajdują się w nich cztery otwory służące do mocowania do podłoża. Samo mocowanie następuje przy pomocy łączników (kotew) wklejanych zaprawą żywiczną, ze szpilką wykonaną ze stalowego pręta gwintowanego M 20.
Odboje zabezpieczające mogą być wyposażone w barierę wykonaną z rury stalowej (takiej samej, z jakiej wykonuje się odbojniki), mocowanej do podłoża przy pomocy stopy wykonanej z blachy stalowej grubości 20 mm. W stopie znajdują się cztery otwory służące do mocowania w podłożu przy pomocy łączników wklejanych zaprawą żywiczną, ze szpilką wykonaną ze stalowego pręta gwintowanego M 16.
Wszystkie elementy powyżej przedstawionych odbojów zabezpieczających są wykonane z niestopowej stali konstrukcyjnej gatunku S 235 JR zgodnej z normą PN-EN 10025-1:2007 Wyroby walcowane na gorąco ze stali konstrukcyjnej. Część 1: Ogólne warunki techniczne dostaw. W celu umożliwienia długotrwałej i bezpiecznej eksploatacji, elementy są pokryte antykorozyjną powłoką lakierową o minimalnej grubości 40 ?m. Dla zapewnienia właściwej widoczności, powłokę stanowią czarno-żółte pasy.
Dodać jeszcze należy, że odbojniki mocowane do postumentów ramy odboju są usytuowane w taki sposób, iż zmniejszają o 140 mm (po 70 mm z każdej strony bramy) szerokość przejścia w świetle ościeżnicy. Z kolei wysokość odboju zabezpieczającego jest zawsze niższa o 50 mm od wysokości przejścia w świetle ościeżnicy bramy.
Przyjąć można, że przedstawione w niniejszej publikacji na fotografiach i rysunkach oraz powyżej opisane odboje zabezpieczające są reprezentatywne dla tej grupy wyrobów budowlanych. Dodać jeszcze należy, że wyprodukowała je firma Stal-Tech Żelazo Michał, mająca siedzibę w Sobieniach Kiełczewskich II – województwo Mazowieckie.
POSADOWIENIE
Posadowienie odbojów zabezpieczających oraz barier jest możliwe dzięki przyspawanym do dolnych końców rur postumentów i barier stalowym stopom z czterema otworami. Stopy są mocowane do podłoża, zazwyczaj betonowego o odpowiedniej wytrzymałości, przy pomocy czterech łączników wklejanych zaprawą żywiczną. Mogą to być zalecane przez producenta odbojów łączniki wklejane zaprawą żywiczną CPS, objęte wydaną przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie Aprobatą Techniczną AT-15-7840/2008. Elementem mocującym są szpilki wykonane z nagwintowanych prętów stalowych M 20 (w przypadku mocowania ramy z postumentami) lub M 16 (w przypadku mocowania barier).
Mocowanie łączników wymaga wykonania w podłożu otworów o średnicy 24 mm (dla szpilki M 20) albo o średnicy 18 mm (dla szpilki M 16). Otwory należy wiercić prostopadle do podłoża przy pomocy wiertarki udarowej zaopatrzonej w wiertło z końcówką wykonaną z węglików spiekanych, a ich głębokość powinna wynosić 150 mm (dla szpilki M 20) lub 130 mm (dla szpilki M 16). Następnie do oczyszczonego otworu należy wtłoczyć zaprawę żywiczną oraz wprowadzić stosowną szpilkę. Bardzo ważną rzeczą jest zwrócenie uwagi, aby zaprawa wypełniła całkowicie otwór. Po stwardnieniu żywicy następuje trwałe zakotwienie szpilek w podłożu. Umożliwia to osadzenie stóp odbojów i barier (jeżeli występują), a następnie nakręcenie na szpilki nakrętek z podkładkami.
Łączniki wklejane zaprawą żywiczną CPS powinny być osadzone zgodnie z pozostałymi wymaganiami zawartymi w treści Aprobaty Technicznej ITB AT-15-7840/2008 oraz z informacjami podanymi przez ich producenta, dotyczącymi warunków wykonywania zamocowań z zastosowaniem powyżej wymienionych łączników wklejanych.
WYMIARY
Wymiary wykonywanych odbojów zabezpieczających są bezpośrednio zależne od wymiarów bramy przesuwnej, którą mają chronić przed możliwością uszkodzenia. Przykładowy producent, jakim jest firma Stal-Tech Żelazo Michał z Sobieni Kiełczewskich II, podaje w swoich materiałach informacyjnych zasady określania wymiarów odbojów, co poniżej przedstawiono.
Szerokość wewnętrzna odboju zabezpieczającego, zwana szerokością użytkową, jest określana na podstawie odległości pomiędzy odbojnikami, a wylicza się ją według wzoru:
SO = SB – 140 mm
gdzie: SO – oznacza szerokość użytkową odboju zabezpieczającego,
SB - oznacza szerokość bramy w świetle ościeżnicy.
Wysokość wewnętrzną odboju zabezpieczającego wylicza się według wzoru:
HO = HB – 50 mm
gdzie: HO – oznacza wysokość wewnętrzną odboju zabezpieczającego,
HB – oznacza wysokość bramy w świetle ościeżnicy.
Z kolei wymiary bariery są określane w następujący sposób:
- długość bariery wylicza się według wzoru:
L = SB – 80 mm
gdzie: L – oznacza długość zewnętrzną bariery,
SB – oznacza szerokość bramy w świetle ościeżnicy,
-wysokość bariery - dla każdej długości wynosi 700 mm.
Wymienione powyżej oznaczenia wymiarów oraz pozostałe istotne wymiary odbojów zostały przedstawione na rys. 1 i 2.
Odchyłki od wymiarów nominalnych poszczególnych elementów odbojów zabezpieczających nie powinny przekraczać odchyłek dopuszczalnych dla klasy tolerancji „m” (średniodokładnej), określonych w normie PN-EN 22768-1:1999 Tolerancje ogólne. Tolerancje wymiarów liniowych i kątowych bez indywidualnych oznaczeń tolerancji.
inż. Zbigniew Czajka
OKNO 1/2015
Literatura
Normy: PN-EN 10025-1:2007, PN-EN 22768-1:1999,
PN-EN 1627:2012, PN-EN 13241-1:2005
Aprobata Techniczna ITB AT-15-7840/2008,
Materiały informacyjne Stal-Tech Żelazo Michał Sobienie Kiełczewskie II
1.webp)
.webp)
.webp)
