Bramy przesuwne funkcjonalnym rozwiązaniem dla budownictwa przemysłowego

Bramy instalowane w obiektach przemysłowych właściwie spełniają swoją funkcję, kiedy ich konstrukcja oraz rozwiązania techniczne i materiałowe tworzą optymalną całość. Takimi cechami charakteryzują się bramy przesuwne typu FST produkowane przez firmę Hörmann. Asortyment obejmuje bramy wielofunkcyjne, przeciwpożarowe i dymoszczelne, wyposażone w niezawodny napęd z opcjonalnym zewnętrznym sterowaniem.

WYBÓR BRAMY

Brama jest otworowym wyrobem budowlanym przeznaczonym do instalowania na obszarach znajdujących się w zasięgu ludzi, i których głównym zamierzonym zastosowaniem jest stworzenie bezpiecznego dostępu do towarów i pojazdów wraz z towarzyszącymi im lub kierującymi nimi osobami, głownie w obiektach przemysłowych, ale także w handlowych i mieszkalnych.

Występuje szereg rozwiązań konstrukcyjnych bram i niezwykle ważnym zagadnieniem jest właściwy wybór typu bramy i jej specyfikacji. Przy wyborze należy w pierwszej kolejności brać pod uwagę miejsce zainstalowania bramy oraz oczekiwane wymagania eksploatacyjne. Do najważniejszych wymagań zaliczyć można:

• bezpieczeństwo użytkowania,
• łatwość obsługi,
• zakres i częstość zabiegów konserwacyjnych,
• tryb i częstotliwość pracy,
• stopień automatyzacji,
• wyposażenie w drzwi przejściowe,
• usytuowanie w budynku.

Bramy są objęte europejską normą zharmonizowaną wyrobu PN-EN 13241-1+A1:2012 Bramy – Norma wyrobu – Część 1: Wyroby bez właściwości dotyczących odporności ogniowej lub dymoszczelności. Dodać należy, że ukazała się także norma w wersji angielskiej PN-EN 13241+A2:2016-10 Bramy – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne.

W normie zawarto stwierdzenie, że bramy powinny być zaprojektowane, skonstruowane i wykonane zgodnie z podanymi w niej wymaganiami, w celu zapewnienia zadawalającego i bezpiecznego ich działania, w zamierzonej lokalizacji i oczekiwanych warunkach użytkowania oraz powinny umożliwiać bezpieczną konserwację, naprawy i demontaż.

Wybór typu bramy powinien być warunkowany określeniem przez producenta spełnianiem przez wyrób poszczególnych klas lub poziomów właściwości dotyczących:

• odporności na przenikanie wody,
• odporności na obciążenie wiatrem,
• oporu cieplnego,
• przepuszczalności powietrza,
• odporności ogniowej i dymoszczelności.

Oprócz normy wyrobu istnieje jeszcze kilkadziesiąt norm europejskich obejmujących całokształt spraw związanych z bramami. Określają one głównie specjalistyczne wymagania oraz metodykę badań, w tym także związanych z mechanicznym napędem. Do najistotniejszych zaliczyć należy normy dotyczące aspektów mechanicznych bram w odniesieniu do wymagań i metod badań, określających bezpieczeństwo użytkowania bram z napędem, także w zakresie wymagań i metod badań, oraz związanych z instalowaniem i użytkowaniem.

Dodać jeszcze należy, że zagadnienia odnoszące się do problematyki odporności ogniowej i dymoszczelności bram regulują normy: PN-EN 16034:2014 Drzwi, bramy i otwieralne okna – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne – Właściwości dotyczące odporności ogniowej i/lub dymoszczelności oraz  PN-EN 14600:2005 Drzwi, bramy i otwieralne okna o właściwościach odporności ogniowej i/lub dymoszczelności – Wymagania i klasyfikacja.

PODSTAWOWE ZALETY BRAM TYPU FST

Wiodący producent bram i drzwi w Europie, firma Hörmann, wyznacza standardy obowiązujące na rynkach tych wyrobów. Przesuwne bramy dla budownictwa przemysłowego wyróżniają się wysoką jakością, bezpieczeństwem działania oraz trwałością. W swoich materiałach informacyjnych wymieniony producent szczególnie podkreśla następujące zalety bram typu FST.

Efektowny wygląd bramy

Bramy cechują się nowoczesnym wyglądem, wynikającym m.in. z wprowadzenia w panelach skrzydła przymyku wykonanego z zastosowaniem opatentowanego rowka w kształcie litery V, bez widocznych połączeń śrubowych. Z kolei dużą stabilność bramy zapewnia zazębiający się nasadowy kształtownik labiryntowy. Panele skrzydła o grubości 72 mm, płasko klejone na całej powierzchni, są ze sobą połączone w układzie szeregowym za pomocą wkrętów. Takie rozwiązanie konstrukcyjne pozwala uzyskać bardzo stabilną płytę skrzydła bramy, charakteryzującą się równoległym wykonaniem styków poszczególnych elementów o idealnie równej szerokości. W bramach przesuwnych o wysokości do 9000 mm poszczególne elementy skrzydła są produkowane z całego arkusza blachy, co eliminuje widoczne styki. Charakterystyczny fragment przedstawianej bramy pokazano na fot. 1.

Precyzyjnie prowadzona płyta skrzydła bramy

Precyzyjne prowadzenie skrzydła bramy wynika z optymalnego rozłożenia sił, gwarantowanego przez zastosowanie cylindrycznej rolki bieżnej oraz stabilnej rolki prowadzącej, poruszających się po na opatentowanej szynie bieżnej. Stosowne łożyskowanie rolek zapewnia cichą pracę oraz łatwą obsługę bramy. Ponadto szyna bieżna może być także precyzyjnie regulowana w trzech płaszczyznach, za pomocą śrub regulacyjnych. Wyjątkowo harmonijny wygląd całości okucia podwieszenia bramy uzyskany jest dzięki zastosowaniu przysłony w kolorze płyty bramy. Przekrój mechanizmu prowadzenia skrzydła bramy obrazuje fot. 2.

Maksymalna szerokość przejścia

Opcjonalna wersja bramy bezprzylgowej z wyeliminowaniem profilu wpustowego pozwala na zachowanie całej szerokości przejścia. Brama domyka się w obszarze wpustowym do zamontowanej w ścianie przysłony ze stali nierdzewnej. Zamknięta więc brama tworzy jedną płaszczyznę ze ścianą, a bezpieczeństwo gwarantują sprężynowe trzpienie wpustowe wykonane także ze stali nierdzewnej. Sposób zamknięcia bramy bezprzylgowej z zastosowaniem sprężynowego trzpienia wpustowego przedstawiono na fot. 3 oraz rys. 6. Dodać należy, opisana wersja bramy stanowi alternatywne rozwiązanie dla dwuskrzydłowych drzwi rozwieranych stosowanych w budownictwie przemysłowym np. do zamykania wejść.

Komfortowy napęd

Brama jest przystosowana do możliwości zainstalowania napędu SupraMatic HT, co pozwala na szybkie otwieranie i zamykanie podczas codziennej eksploatacji. Komfortową obsługę zapewnia sterownik na przycisk, sterownik na klucz lub nadajnik zdalnego sterowania. W wersji przeciwpożarowej, w razie zaistnienia pożaru opatentowany mechanizm odblokowuje napęd. Następnie brama zamyka się w konsekwencji zadziałania przeciwwagi. Istniej również możliwość wyposażenia napędu w różne inne funkcje, jak np. zewnętrzne sterowanie. Przykładowy napęd zainstalowany w bramie przesuwnej pokazano na fot. 4.

 ASORTYMENT WYROBÓW

Wersje konstrukcyjne

Wszystkie typy bram przesuwnych FST mogą być dostarczone w następujących wersjach konstrukcyjnych:

• jednoskrzydłowe – rys. 1, w tym:

- bezprzylgowe – rys. 6,

- standardowe (z profilem wpustowym) rys. 7,

• dwuskrzydłowe – rys. 2,

• teleskopowe dwuczęściowe – rys. 3,

• z drzwiami przejściowymi – rys. 4.

Ponadto dopuszczalne są poniżej przedstawione warianty bram wyposażonych w drzwi przejściowe:

• brama jednoskrzydłowa z drzwiami przejściowymi (przykład na rys. 4),

• brama jednoskrzydłowa z dwojgiem drzwi przejściowych,
• brama dwuskrzydłowa z trojgiem drzwi przejściowych,
• brama dwuskrzydłowa z czworgiem drzwi przejściowych (przykład na rys. 5).

Typy bram i wymiary

Producent oferuje bramy przesuwne  FST przeciwpożarowe w klasach odporności ogniowej EI230, EI260 oraz EI290 we wszystkich powyżej wymienionych wersjach konstrukcyjnych. Asortyment uzupełniają jedno- i dwuskrzydłowe bramy dymoszczelne RS. Wymiary gabarytowe bram przeciwpożarowych oraz dymoszczelnych przedstawiono w tablicy 1.

Tablica 1

W bramach są instalowane drzwi przejściowe o standardowych wymiarach: szerokość – 1000 mm i wysokość – 2000 mm. Możliwe jest dostarczenie drzwi o innych wymiarach, mieszczących się w następującym zakresie:

• szerokość – od 625 mm do 1200 mm,
• wysokość – od 1750 mm do 2000 mm.

Producent w swych materiałach informacyjnych podaje, że na specjalne zamówienie może dostarczyć

bramy o większej szerokości i wysokości.

Drugą grupą asortymentową prezentowanych wyrobów stanowią bramy przesuwne wielofunkcyjne typu FST MZ oraz MZA  Aqua. Występują one w powyżej przedstawionych wersjach konstrukcyjnych,

przy czym możliwe jest jeszcze wykonanie bram teleskopowych trzyczęściowych.

Bramy wielofunkcyjne w wersji standardowej mają wypełnienie typu „plaster miodu”. Bramy stosowane na zewnątrz mogą być opcjonalnie wypełnione wełną mineralną, a typu MZA Aqua wodoodporną pianką poliuretanową. Wymiary gabarytowe bram wielofunkcyjnych przedstawiono w tablicy 2.

Tablica 2

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KONSTRUKCJI

Cechą charakterystyczną bram przesuwnych jest sposób otwierania, realizowany poprzez przesuwanie skrzydła w płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny ściany, w lewą lub prawą stronę, przy czym może to następować ręcznie albo przy pomocy napędu mechanicznego.

Podstawowym elementem bram przesuwnych jest skrzydło lub skrzydła zawieszone na prowadnicy górnej. Ich ruch odbywa się za pomocą przesuwających się po szynach prowadnicy rolek: bieżnej i prowadzącej, połączonych z ramą skrzydła. W dolnej części skrzydła jest zainstalowana zintegrowana podłogowa rolka prowadząca, regulowana w płaszczyźnie poziomej.

Skrzydła bram są wykonane z pionowych paneli o grubość 72 mm, połączonych ze sobą na „pióro – wpust”, co przedstawiono na fot. 1.  Wypełnienie paneli jest sklejone z poszyciem na całej powierzchni, co gwarantuje uzyskanie idealnie gładkiej płaszczyzny. Poszycie skrzydła bram może być wykonane:

 - z gładkiej blachy stalowej ocynkowanej,

 - z blachy stalowej ocynkowanej z powierzchnią „Pearlgrain”,

 - z blachy stalowej nierdzewnej V2 A lub 1.4301.

Standardowo brama przesuwna FST jest wyposażona w przylgę i w trakcie zamykania  skrzydło domyka się do profilu wpustowego, co obrazuje rys. 7. Opcjonalnie, ale tylko w odniesieniu do bram jednoskrzydłowych o maksymalnych wymiarach 7500 mm x 4500 mm, możliwe jest wykonanie bram przesuwnych bezprzylgowych, o rozwiązaniu pokazanym na rys. 6.

Jak już w publikacji stwierdzono, bramy przesuwne FST są produkowane w dwóch podstawowych typach:

• przeciwpożarowe EI230, EI260 i EI290, a przykładową bramę przedstawia fot. 5,

• wielofunkcyjne MZ, a przykładową bramę pokazano na fot. 6.

Panele skrzydeł bram przeciwpożarowych są wypełnione  wełną mineralną o stosownej gęstości, oraz dodatkowo wyposażone w uszczelki pęczniejące. Otwieranie bramy nie wyposażonej w napęd mechaniczny następuje poprzez ręczne przesuwanie skrzydła, przy pomocy uchwytu muszlowego lub pałąkowego, co obrazuje fot. 7.  Z kolei zamykanie następuje samoczynnie, pod wpływem przeciwwagi z ciężarkami, przedstawionej na fot. 8.

Bramy przeciwpożarowe FST mogą być wyposażone w mechaniczny napęd elektryczny, Szybkie otwieranie i zamykanie bramy podczas codziennej eksploatacji umożliwia napęd typu SupraMatic HT, pokazany na fot. 4. Jest on szczególnie przydatny w strefach o dużym nasileniu ruchu i nie wymaga częstej konserwacji. Automatyczne otwieranie następuje w systemie czuwakowym za pomocą sterownika. Zintegrowany mechanizm blokujący bezpiecznie utrzymuje skrzydło bramy w położeniu otwartym. W przypadku wybuchu pożaru, brama zamyka się automatycznie na sygnał sterownika lub w razie awarii zasilania. Sam proces zamykania jest realizowany przez wymienione już ciężarki przeciwwagi. Prędkość zamykania jest stabilna i może być płynnie regulowana w zakresie od 0,08 m/s do 0,2 m/s poprzez wbudowany w skrzynkę przeciwwagi hydrauliczny regulator prędkości, przedstawiony na fot. 9.

Prezentowane bramy mogą mieć wbudowane jednoskrzydłowe rozwierane drzwi przejściowe, wykonane jako pełne lub przeszklone, lewe albo prawe. Ponadto mogą być otwierane w obu kierunkach, w zależności od założeń np. planu ewakuacji. Drzwi składają się z dwóch podstawowych elementów – ościeżnicy oraz skrzydła, które jest z zasady wypełnione wełną mineralną. Ościeżnica może być wykonana w wersji z progiem lub bez progu. Drzwi są wyposażone zazwyczaj w następujące okucia: zawiasy regulowane w trzech płaszczyznach, zamek wpuszczany zapadkowo-zasuwkowy, górny samozamykacz oraz klamki z rdzeniem stalowym. Okucia spełniają wymagania stosownych norm europejskich. Przykładowe przeszklone drzwi przejściowe bezprogowe obrazuje fot. 10.

Bramy wielofunkcyjne w wersji standardowej mają skrzydła wykonane z paneli z wypełnieniem typu „plaster pszczeli”. Możliwe jest także opcjonalne wypełnienie wełną mineralną, polecane szczególnie do bram stosowanych na zewnątrz budynków. Odmianą przestawianego typu bram przesuwnych są bramy Aqua, w których zastosowano skrzydła wykonane z paneli wypełnionych wodoodporną pianką poliuretanową.  Bramy wielofunkcyjne mogą być także wyposażone w drzwi przejściowe oraz mechaniczne napędy elektryczne ze stosownym sterowaniem.

 inż. Zbigniew Czajka

OKNO 1/2019

Literatura                                                                                                                             

Normy: PN-EN 13241-1+A1:2012, PN-EN 13241-1+A2:2016,

PN-EN 16034:2014, PN-EN 14600:2005

Materiały informacyjne firmy Hörmann