Zamykacze i przytrzymywacze drzwi przeciwpożarowych

Zewnętrzne wejścia do budynków oraz pomieszczeń przeznaczonych na  pobyt ludzi są zwykle wyposażone w różnego rodzaju drzwi, w tym w drzwi przeciwpożarowe. Do głównych zadań drzwi zaliczamy ochronę przed nadmiernym dopływem chłodnego powietrza i nieuprawnionym wejściem, a także stworzenie przegrody ogniowej - gdy są zamknięte, jak również umożliwienie komunikacji i szybkiej ewakuacji (w razie takiej konieczności) – gdy są otwarte. Drzwi mogą być otwierane i zamykane ręcznie lub mechanicznie, w tym przy pomocy zamykaczy. W ochronie przeciwpożarowej używane są także przytrzymywacze otwarcia drzwi, usprawniające komunikację pieszą.

ZAGADNIENIA NORMALIZACYJNE

Stosowanie w drzwiach przeciwpożarowych zamykaczy i przytrzymywaczy otwarcia  w sposób ogólny wynika z postanowień normy PN-EN 14600:2005 Drzwi, bramy i otwieralne okna o właściwościach odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Wymagania i klasyfikacja. Jest to związane m.in. z zawartymi w normie wymaganiami, które powinny spełniać drzwi przeciwpożarowe, aby uzyskać żądany poziom ochrony pożarowej.

Podstawowym warunkiem jest zapewnienie, aby w przypadku wybuchu pożaru, drzwi przeciwpożarowe były zamknięte. Problematyka ta obejmuje dwa zagadnienia, a mianowicie – funkcje zamykania oraz przytrzymywania otwartych drzwi.

Funkcja zamknięcia jest zapewniona, gdy drzwi są zaprojektowane w jeden z poniżej przedstawionych sposobów:

• normalnie utrzymywane w położeniu zamkniętym, ale regularnie i często otwierane i zamykane z użyciem urządzenia samoczynnie zamykającego,
• normalnie utrzymywane w położeniu otwartym, przy pomocy przytrzymywacza otwarcia, w okresach, gdy budynek jest użytkowany, ale zamykane dla bezpieczeństwa pożarowego i/lub zabezpieczane poza okresem użytkowania np. w nocy,
• stale otwarte z użyciem przytrzymywacza otwarcia,
• normalnie zamknięte i zablokowane w położeniu zamkniętym oraz odpowiednio oznakowane, gdy właściwości użytkowe takich drzwi nie są określone.

Sam proces zamykania drzwi przeciwpożarowych jest realizowany zazwyczaj poprzez zamykacze zwane także samozamykaczami, spełniającymi wymagania normy PN-EN 1154:1999 Okucia budowlane. Zamykacze drzwiowe z regulacją przebiegu zamykania. Wymagania i metody badań.

Funkcja przytrzymywania otwartych drzwi jest spełniana przy pomocy odpowiednich urządzeń zwanych przytrzymywaczami. Wyroby te powinny spełniać wymagania norm: PN-EN 1155:1999/A1:2004 Okucia budowlane. Przytrzymywacze elektryczne otwarcia drzwi rozwieranych i wahadłowych. Wymagania i metody badań oraz PN-EN 14637:2007 Okucia budowlane. Sterowane elektrycznie systemy przytrzymywania otwarcia do  drzwi przeciwpożarowych/dymoszczelnych. Wymagania, metody badań, stosowanie i konserwacja. 

W normie PN-EN 14600:2005 są wyspecyfikowane następujące wymagania:

• zdolność do działania,
• właściwości okuć budowlanych oraz uszczelek i uszczelnień,
• dotyczące elementów przeszklonych,
• z zakresu odporności ogniowej,
• trwałości funkcji samoczynnego zamykania,
• bezpieczeństwa użytkowania,
• w odniesieniu do zmian w  wyrobie.

ZAMYKACZE DRZWIOWE

PROBLEMATYKA OGÓLNA
Konieczność stosowania w drzwiach wejściowych zamykaczy wynika m.in. z wymagania zawartego w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i  usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami). Jest w nim mowa o ochronie wejść z zewnątrz budynku i do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi przed nadmiernym dopływem chłodnego powietrza, co można najprościej uzyskać poprzez zastosowanie zamykacza drzwiowego z regulacją przebiegu zamykania. Ponadto w wymaganiach dotyczących bezpieczeństwa pożarowego znajduje się zapis, iż drzwi o wymaganej klasie odporności ogniowej powinny być zaopatrzone w urządzenie zapewniające samoczynne zamykanie otworu w razie pożaru. Również ten warunek najłatwiej można osiągnąć przy pomocy zamykacza.

Dla właściwego doboru rodzaju zamykacza do konkretnych drzwi i budynku ustalić należy cechy przewidywanego użytkownika oraz dokładnych wymagań eksploatacyjnych i konstrukcyjnych. Działania takie ułatwia korzystanie z ustaleń zawartych w cytowanej już w publikacji  normie PN-EN 1154:1999. Określono w niej wymagania dotyczące zamykaczy drzwiowych, przeznaczonych do drzwi rozwieranych i wahadłowych, montowanych:

• na lub w ościeżnicach,
• na albo w skrzydłach drzwiowych,
• w posadzce.

Zakres normy jest ograniczony do zamykaczy drzwiowych uruchamianych ręcznie, w przypadku których energia niezbędna do zamknięcia jest wytwarzana przez użytkownika przy otwieraniu drzwi tak, że kiedy skrzydło zostaje zwolnione, to powraca w sposób kontrolowany do położenia zamknięcia. Obejmuje także wszelkie ramiona i dźwignie, wsporniki, ślizgi, górne trzpienie zawiasowe i inne części dostarczane wraz z zamykaczem, które są potrzebne do jego zamontowania i działania. Poza zakresem normy PN-EN 1154:1999 są zamykacze sprężynowe oraz zamykacze zawierające elektrycznie zasilane mechanizmy przytrzymujące drzwi w położeniu otwartym, przeznaczone do stosowania w zespołach drzwi przeciwpożarowych, czyli przytrzymywacze otwarcia.

WYMAGANIA WYNIKAJĄCE Z NORMY
Norma PN-EN 1154:1999 wyróżnia trzy rodzaje wymagań:

• dotyczące informacji o wyrobie,
• eksploatacyjne,
• dodatkowe, gdy zamykacz jest przeznaczony do drzwi przeciwpożarowych.

W odniesieniu do informacji to wymaga się, aby z wyrobem dostarczano przejrzystą i szczegółową instrukcję montażu regulacji i konserwacji, która powinna obejmować wszelkie ograniczenia kąta otwarcia oraz jasno precyzować wielkość zamykacza dla danej pozycji montażu.

Wymagania eksploatacyjne są dość szczegółowo określone, a do najważniejszych zaliczyć można: trwałość (co najmniej 500 000 cykli), moment zamykający oraz otwierający, skuteczność, czas zamykania kąty działania, parametry przeciążeniowe i zależność działania od temperatury.

Norma wymaga, aby zamykacze przeznaczone do stosowania w drzwiach przeciwpożarowych/dymoszczelnych wykazywały dodatkowe  właściwości, które czynnie przyczyniałyby się do spełniania podstawowych wymagań dotyczących bezpieczeństwa pożarowego – samodzielnie, albo jako element kompletnego zespołu drzwiowego.

Jednym z podstawowych wymagań jest odpowiedni moment zamykający przypisany do danej wielkości zamykacza drzwiowego. Wymagana jest siła zamykania odpowiadająca co najmniej wielkości 3, według stosownej tablicy zamieszczonej w normie. Wielkość tą charakteryzuje m.in. szerokość skrzydła drzwiowego w maksymalnym wymiarze wynoszącym 950 mm oraz masa drzwi próbnych nie mniejsza niż 60 kg.

Kolejne wymagania wynikające z normy w tym zakresie to:

• zamykacz powinien być w stanie zamykać drzwi próbne od każdego kąta, do którego można je otworzyć,
• zamykacz nie powinien zawierać urządzenia przytrzymującego drzwi w położeniu otwarcia, chyba, że jest to urządzenie zasilane elektrycznie, zgodnie z normą PN-EN 1155:1999/A1:2004,
• regulatory powinny być albo ukryte, albo powinny się dać uruchomić jedynie za pomocą stosownego narzędzia,
• konstrukcja zamykacza powinna być taka, aby bez użycia narzędzia w żaden sposób nie było możliwe wstrzymanie jego działania zamykającego,
• wszelkie wbudowane mechanizmy opóźniające działanie powinny dać się nastawić na mniej niż 25 sekund, pomiędzy kątem zamykania drzwi wynoszącym 120 °, a końcem strefy opóźniania.

W ostatnim wymaganiu zapisano, aby reprezentatywny dla swojego typu zamykacz drzwiowy, zamontowany do zespołu drzwiowego, spełniał odpowiednie kryteria badań ogniowych. Badanie takie powinno być przeprowadzone na zespole drzwiowym naturalnej wielkości, zgodnie ze stosownymi normami.

ZAMYKACZE Z FUNKCJĄ WYSPRZĘGLANIA
Drzwi przeciwpożarowe, zgodnie z przedstawionymi przepisami i normami, powinny być wyposażone w urządzenie zapewniające samoczynne zamykanie w razie zaistnienia pożaru. Takim urządzeniem jest zamykacz drzwiowy o określonym momencie zamykającym, co jednak w połączeniu z koniecznością wytwarzania energii niezbędnej do samoczynnego zamknięcia powoduje, że otwieranie drzwi przeciwpożarowych wymaga użycia dość dużej siły. Stanowi to znaczną niedogodność, szczególnie dla osób starszych i niepełnosprawnych oraz dzieci. Do wyeliminowania tej przeszkody opracowano rozwiązanie konstrukcyjne zamykaczy z funkcją wysprzęglania, zwaną także „swobodnym ramieniem” (freeswing). Pogodzono tym samym wymagania ochrony przeciwpożarowej, wymagającej samo zamykania drzwi w razie wybuchu pożaru, z potrzebami osób dysponujących mniejszą siłą. Mechanizm działania tej funkcji polega na tym, że po jednorazowym otwarciu drzwi najczęściej rano, zostaje zablokowana oś zamykacza, a specjalna konstrukcja ramienia umożliwia swobodne poruszanie skrzydłem (bez konieczności wytwarzania energii do zamykania). W razie pożaru, stosowna centrala sterująca systemami przeciwpożarowymi wysyła impuls kasujący blokadę, co ponowne włącza funkcję samo zamykania, powodując automatycznie zamknięcie drzwi przeciwpożarowych.

PRZYTRZYMYWACZE OTWARCIA DRZWI

CHARAKTERYSTYKA WYROBÓW
W niektórych przypadkach właściwe funkcjonowanie obiektu wymaga stałego otwarcia drzwi przeciwpożarowych, zamykanych tylko w wyniku konieczności zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego. Taką sytuację umożliwia m.in. zastosowanie elektrycznych przytrzymywaczy otwarcia drzwi. Zgodnie z normą określającą wymagania dla drzwi przeciwpożarowych – PN-EN 14600:2005, przytrzymywaczami otwarcia drzwi nazywamy element systemu przytrzymywania otwarcia, który umożliwia samoczynnie zamykającym się drzwiom pozostanie w pozycji otwartej w nastawionej lub wybranej pozycji, dopóki nie zostaną zwolnione.

Elektryczne przytrzymywacze otwarcia drzwi rozwieranych mogą utrzymywać skrzydła przez dowolnie długi okres czasu w pozycji nieruchomej, uwalniając użytkowników obiektu od konieczności codziennego częstego otwierania dużej ilości drzwi, co w znacznym stopniu utrudnia swobodny ruch osobowy, a także towarowy. W przypadku wybuchu pożaru następuje uruchomienie ręczne lub automatyczne wykrycie zagrożenia przez czujki przeciwpożarowe, co powoduje zwolnienie blokad, a wyposażone w zamykacze drzwi ulegają automatycznemu zamknięciu. Dzięki temu stają się barierą utrudniającą rozprzestrzenianie się ognia i dymu do innych obszarów obiektu.

Aby zapewnić właściwe działanie drzwi przeciwpożarowych w chronionym obiekcie, należy tak dobrać rodzaj przytrzymywacza otwarcia, aby pewnie i mocno trzymał skrzydło/skrzydła otwartych drzwi. Na rynku budowlanym występuje dość szeroka gama przytrzymywaczy otwarcia, zwanych także przez część producentów chwytakami, co pozwala na dobranie odpowiedniego wyrobu do konkretnej sytuacji. Duże zastosowanie mają przytrzymywacze uniwersalne, wyposażone w głowicę obrotową oraz ramię o zmiennej długości, co umożliwia na optymalne dostosowanie do dowolnych drzwi przeciwpożarowych. Dostępne są różnego rodzaju przytrzymywacze ścienne i podłogowe, dzięki czemu nawet nietypowe drzwi lub zainstalowane w sposób niestandardowy, będą utrzymywane we właściwy sposób.

Poszczególne rozwiązania konstrukcyjne przytrzymywaczy charakteryzują się różną siłą chwytu, dochodzącą nawet do 1300 N, co powala na utrzymanie drzwi w pozycji otwartej także przy gwałtownych i bardzo silnych szarpnięciach.

Przytrzymywacze otwarcia drzwi działają na zasadzie elektromagnesu, więc dopóki podawane jest zasilanie – urządzenie utrzymuje drzwi w pozycji otwartej, uniemożliwiając ich zamknięcie. W przypadku odcięcia zasilania np. przez centralę przeciwpożarową albo z ręcznego przycisku, a także gdy zaniknie napięcie, elektromagnes zwalnia zworę i drzwi przy pomocy zamykacza zostają zamknięte.

WYMAGANIA WYNIKAJĄCE Z NORM
Norma PN-EN 14600:2005 zawiera m.in. wymagania odnoszące się do drzwi przeciwpożarowych współpracujących z przytrzymywaczami otwarcia. Jeżeli takie drzwi są wyposażone w przytrzymywacz umożliwiający normalne ich utrzymywanie w położeniu otwarcia, a które są zwalniane w celu zamknięcia w warunkach wystąpienia ognia lub dymu, to powinny mieć nastawioną prędkość zamykania nie przekraczającą:

• w przypadku drzwi rozwieranych – 300 mm/s (w odniesieniu do krawędzi prowadzącej),
• w przypadku drzwi przesuwnych – wartości 1/10 szerokości skrzydła na sekundę, ale maksymalnie 300 mm/s.

Przytrzymywacze otwarcia, które mogą zawierać miejscowe czujki ciepła i są stosowane do zmiany normalnego trybu działania drzwi przeciwpożarowych, mogą być założone na próbkę przygotowaną do badania odporności ogniowej według normy PN-EN 1634-1:2009 Badania odporności ogniowej i dymoszczelności zespołów drzwiowych, żaluzjowych i otwieralnych okien oraz elementów okuć budowlanych – Część 1:Badanie odporności ogniowej drzwi, żaluzji i otwieralnych okien. 

Tam , gdzie takie urządzenie już zamontowano, należy je badać pod katem spełniania wymagań funkcjonalnych, wykonując 25 cykli otwarć i zamknięć, przed badaniem odporności ogniowej. W przypadku, gdy urządzenie przytrzymujące otwarcie drzwi jest częścią okucia budowlanego (np. zamykacza drzwiowego), które już zostało przebadane pod katem spełnienia wymagań, odpowiednio z normy PN-EN 1155:1999/A1:2004 lub PN-EN 14637:2007, badanie przytrzymywacza otwarcia nie jest konieczne.
Norma PN-EN 1155:1999/A1:2004 odnosi się bezpośrednio do elektrycznych przytrzymywaczy otwarcia drzwi, zawierając szereg wymagań eksploatacyjnych, z których najistotniejsze przedstawiono poniżej.

- Zwolnienie elektryczne.

Po usunięciu zasilania elektrycznego i gdy przyłożone napięcie zostało zredukowane do 10 % wartości napięcia znamionowego, przytrzymywacz powinien zwolnić drzwi i umożliwić ich zamknięcie się pod kontrolą zamykacza drzwiowego. Przytrzymywacz powinien zwolnić drzwi w ciągu 3 sekund od odłączenia zasilania.

- Trwałość.

Elektryczne przytrzymywacze otwarcia powinny być zdolne do zwolnienia drzwi próbnych spełniających określone wymagania (np. wysokość 2 000 mm i szerokość od 750 mm do 1 200 mm), z położenia otwarcia o kąt 90 ° co najmniej 25 000 razy poprzez usunięcie zasilania elektrycznego oraz kolej Ne 25 000 razy poprzez mechaniczne ciągnięcie skrzydła drzwiowego przytrzymywanego w położeniu otwarcia.

- Kąt przytrzymanego otwarcia.

Zamykacze drzwiowe z elektrycznym przytrzymywaczem otwarcia nie powinny przytrzymywać otwartych drzwi pod kątem mniejszym niż 65 °. Różnica pomiędzy kątem przytrzymanego otwarcia a kątem otwarcia drzwi niezbędnym do osiągnięcia kata przytrzymanego otwarcia, nie może przekraczać 5 °.

- Zwolnienie ręczne.

Moment potrzebny do ręcznego zwolnienia drzwi przytrzymywanych w położeniu otwarcia pod kątem 90 ° nie powinien być większy niż 120 Nm i mniejszy niż 40 Nm. Wymaganie dotyczące zwolnienia ręcznego można również osiągnąć poprzez zapewnienie dostępnego i wyraźnie rozpoznawalnego przycisku, wbudowanego w urządzenie lub umieszczonego w pobliżu.

- Ciągłe przytrzymywanie otwarcia.

Zamykacze drzwiowe z elektrycznym przytrzymywaczem otwarcia nie powinny pozwolić drzwiom na przemieszczenie się w kierunku położenia zamknięcia więcej niż o 2 ° przy zasilaniu energią przez 48 godzin.

-  Udział w odporności ogniowej przeciwpożarowego zespołu drzwiowego.

Elektryczny przytrzymywacz otwarcia, reprezentatywny dla swojego typu, powinien być wbudowany w zespół drzwiowy, który spełnia odpowiednie kryteria badań ogniowych. Badania powinny być przeprowadzone na zespole drzwiowym naturalnej wielkości, zgodnie z procedurą wynikającą z normy PN-EN 1634-1:2009. Każdy deklarowany zakres stosowania należy ograniczyć do stosowania w drzwiach o podobnej konstrukcji i typie.

Norma PN-EN 1155:1999/A1:2004 odnosi się także do informacji o wyrobie i konstrukcji, wymagając dostarczania wraz z przytrzymywaczem przejrzystej, szczegółowej instrukcji dotyczącej zasilania elektrycznego, montażu, regulacji i konserwacji oraz ograniczeń dotyczących kąta montażu. W przypadku przytrzymywacza otwarcia, który nie jest wbudowany w zamykacz drzwiowy, w instrukcji powinien być precyzyjnie określony zakres wielkości zamykacza, dla którego przytrzymywacz jest przeznaczony.

Ponadto norma wymaga, aby produkowane zgodnie z nią elektryczne przytrzymywacze otwarcia drzwi:
umożliwiały ręczne i elektryczne zwolnienie  drzwi od każdego kąta, przy którym  skrzydło może być przytrzymywane,
miały konstrukcję uniemożliwiającą w jakikolwiek łatwy sposób wstrzymanie zwolnienia skrzydła drzwi, były zaprojektowane do zastosowania napięcia znamionowego 24 V prądu stałego, ze współczynnikiem tętnień nie przekraczającym 30 %.

PRZYKŁADOWE WYROBY I ICH ZASTOSOWANIE

ZAMYKACZE DRZWIOWE
Wybór rodzaju zamykacza drzwiowego zależy od różnych kryteriów, z których istotnymi są:  siła zamykania, częstotliwość otwierania i zamykania, pożądany komfort i bezpieczeństwo działania czy też niezawodność eksploatacji. Ważnym aspektem jest więc ustalenie cech przewidywanego użytkownika oraz dokładnych wymagań eksploatacyjnych oraz konstrukcyjnych.

Jednym z producentów zamykaczy, które można stosować w rozwieranych drzwiach przeciwpożarowych, jest firma ASSA ABLOY. Produkuje ona m.in. zamykacze z napędem zębatkowym typu DC200, wyposażone w ramię kątowe, przedstawione na fot. 1. Drzwi z zamontowanymi tego typu zamykaczami otwierać można łatwiej i z mniejszym wysiłkiem, gdyż spełniają wymagania „domów bez barier”. Istnieje możliwość regulacji siły zamykania, a siła konieczna do otwarcia jest zmniejszona o 40 %.

Fot. 1. Zamykacz drzwiowy ASSA ABLOY DC200

Zamykacze mogą być stosowane do drzwi jednoskrzydłowych lewych lub prawych, o maksymalnej szerokości 1100 mm i kącie otwarcia do 180 °. Wyróżniają się nowoczesną budową oraz uniwersalnością, uzyskaną dzięki konwencjonalnej technologii zębatkowej, a także możliwością używania ze zintegrowaną ukrytą płytą montażową. Przykładowe drzwi rozwierane z zamontowanym zamykaczem typu ASSA ABLOY DC200 przedstawiono na fot. 2.

Fot. 2. Drzwi rozwierane jednoskrzydłowe

z zamykaczem ASSA ABLOY DC 200

Inny z producentów prezentowanych wyrobów – firma GEZE, oferuje również szeroki wachlarz zamykaczy drzwiowych, w tym także do drzwi przeciwpożarowych. Jednym z takich rozwiązań jest zamykacz z szyną ślizgową typu GEZE TS 3000 V, pokazany na fot. 3.

Fot. 3. Zamykacz drzwiowy GEZE TS 3000V

Wyrób wyróżnia się płynnie regulowaną siłą zamykania w zakresie wielkości od 1 do 4 (wg normy PN-EN 1154:1999) oraz regulowaną z przodu, stabilizowaną termicznie prędkością zamykania. Ponadto charakteryzuje się możliwością stosowania bezstopniowej, mechanicznej nastawnej blokady otwarcia drzwi, a kąt otwarcia można płynnie regulować w zakresie od 80 ° do 130 ° (nie dotyczy to drzwi przeciwpożarowych) . Zamykacz przewidziany jest do drzwi rozwieranych prawych i lewych, jedno- lub dwuskrzydłowych, o szerokości skrzydła do 1 100 mm.

Specyficznym rodzajem przedstawianych wyrobów produkowanych przez firmę GEZE są rozwiązania z funkcją wysprzęglania, jak np. zespół samozamykaczy dla drzwi dwuskrzydłowych typu TS 5000      R-ISM EF S, wyposażony w szynę ślizgową ISM EF S oraz zamykacz TS 5000 E ze zintegrowaną blokadą elektrohydrauliczną osi, zainstalowaną na skrzydle czynnym. W celu uzyskania funkcji wysprzęglania, należy drzwi otworzyć jednorazowo (np. rano), do kąta około 90 °. Na skrzydle biernym jest zainstalowany zamykacz TS 5000 E, a regulację kolejności zamykania skrzydeł uzyskuje się za pomocą szyny R-ISM.

Zespół prezentowanych zamykaczy jest przeznaczony do drzwi dwuskrzydłowych o maksymalnej szerokości skrzydła 1 400 mm, przy czym podział skrzydeł może być niesymetryczny. Drzwi przeciwpożarowe z zamontowanym zespołem zamykaczy TS 5000 R-ISM EF S są wyposażone w blokadę poprzez zastosowanie przytrzymywaczy położenia otwarcia, zwalniające skrzydła ręcznie, a w przypadku wybuchu pożaru - za pomocą sygnału z czujki dymowej lub centrali pożarowej.

Przykładowe dwuskrzydłowe drzwi przeciwpożarowe z zainstalowanym zespołem przedstawionych powyżej zamykaczy i blokadą położenia otwarcia pokazano na fot. 4.

Fot. 4. Dwuskrzydłowe drzwi przeciwpożarowe z zamykaczem GEZE

TS 5000 i blokadą otwarcia

PRZYTRZYMYWACZE OTWARCIA DRZWI
Skuteczne działanie drzwi przeciwpożarowych w obiekcie o dość dużym natężeniu ruchu osób pieszych wymaga właściwego doboru przytrzymywacza otwarcia drzwi. Wyrób taki powinien mocno i pewnie trzymać skrzydło otwartych drzwi, a w razie konieczności (głównie wybuchu pożaru) niezwłocznie spowodować ich zamknięcie.

Istnieje wielu producentów przytrzymywaczy otwarcia drzwi, wśród których szeroki i różnorodny asortyment proponuje firma D+H Polska (producent używa nazwy – chwytaki elektromagnetyczne). Na fot. 5 przedstawiono przykład zastosowania przytrzymywacza typu GT 50 R089. Jest to przytrzymywacz w wersji łamanej, z przestawną głowicą o sile chwytu wynoszącej 490 N, z możliwością montowania do ściany lub podłogi. Wyrób wymaga zasilania prądem o napięciu 24 VDC oraz natężeniu 63 mA.

Fot. 5. Przykład zastosowania przytrzymywacza otwarcia drzwi typu GT 50 R089 firmy D+H Polska

Fot. 6. Przytrzymywacz otwarcia drzwi GTR 048 A07 firmy D+H Polska

Przytrzymywacz typu GTR 048 A07, pokazany na fot. 6, może być usytuowany na ścianie, a przy pomocy specjalnego wspornika, także na podłodze. Charakteryzuje się następującymi parametrami:

• napięcie zasilania – 24 VDC,
• natężenie prądu – 67 mA,
• siła trzymania – 400 N,
• moc znamionowa – 1,6 W,
• stopień ochrony – IP 42.

Kolejnym wyrobem z asortymentu oferowanego przez firmę D+H Polska jest uniwersalny przytrzymywacz otwarcia drzwi typu GTR 063 A10 z przestawną głowicą (obrotową), w wersji łamanej lub prostej.

Wyrób cechują następujące parametry:

• napięcie zasilania – 24 VDC,
• natężenie prądu – 92 mA,
• siła trzymania – 850 N,
• stopień ochrony – IP 42.

Powyżej opisany przytrzymywacz przedstawiono na fot. 7.

Fot. 7. Przytrzymywacz otwarcia drzwi GTR 063 A10 firmy D+H Polska

Urządzeniem przeznaczonym specjalnie do poziomego mocowania jest przypodłogowy przytrzymywacz otwarcia drzwi typu CSA 1369. Wyrób ma zwartą budowę i charakteryzuje się następującymi parametrami:

• napięcie zasilania – 24 VDC,
• natężenie prądu – 65 mA,
• siła trzymania – 490 N,
• stopień ochrony – IP 42.

Przytrzymywacz przypodłogowy typu CSA 1369, produkowany przez firmę D+H Polska, pokazano na fot. 8.

Fot. 8. Podłogowy przytrzymywacz otwarcia drzwi

Wszystkie powyżej wymienione przytrzymywacze otwarcia drzwi, współpracują, w zależności od typu, ze zworami kątowymi lub płytkowymi.
Innym producentem przytrzymywaczy otwarcia drzwi jest firma GEZE.

Podstawowe parametry techniczne ich wyrobów (zwanych w katalogach chwytakami) są następujące:

• napięcie zasilania – 24 VDC ± 10 %,
• natężenie prądu – około 60 mA,
• moc znamionowa – około 1,5 W,
• siła trzymania – około 500 N.

Przykładowe przytrzymywacze otwarcia drzwi, produkowane przez firmę GEZE, przedstawiono na fot. 9 i 10.

Fot. 9. Przytrzymywacz podłogowy otwarcia drzwi firmy GEZE

Fot. 10. Przytrzymywacz ścienny otwarcia drzwi firmy GEZE

   inż. Zbigniew Czajka

OKNO nr 3/2015

Literatura                                                                                                                   
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r.
Normy: PN-EN 1154:1999, PN-EN 1155:1999/A1:2004,
PN-EN 1634-1:2009, PN-EN 14600:2005, PN-EN 14637:2007
Materiały informacyjne firm: ASSA ABLOY, D+H Polska, GEZE