Ewakuacyjne okna dachowe

Dodano: 30 czerwiec 2020

Okna dachowe znajdują bardzo szerokie zastosowanie w budownictwie mieszkaniowym. Zapewniają pomieszczeniom usytuowanym na poddaszu maksymalne doświetlenie i widok na zewnątrz oraz umożliwiają ich przewietrzenie. Okna uchylno-obrotowe o odpowiednio większych rozmiarach oraz z możliwością uchylania skrzydła pod minimalnym kątem wynoszącym 60⁰, mogą być także wykorzystywane jako dogodne wyjścia ewakuacyjne z zagrożonych pomieszczeń na poddaszu.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE EWAKUACJI

Wymagania odnoszące się do zagadnień ewakuacji w budynkach są zawarte w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami). Zagadnieniom tym jest poświęcony rozdział 4 pt. „Drogi ewakuacyjne”, umieszczony w Dziale VI, dotyczącym bezpieczeństwa pożarowego.

Przepisy zawarte w tym rozdziale rozpoczynają się stwierdzeniem, iż z pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi powinna być zapewniona możliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej, bezpośrednio lub drogami komunikacji ogólnej, zwanymi „drogami ewakuacyjnymi”. Niektóre z wymagań rozdziału dotyczą drzwi i wyjść ewakuacyjnych, nie odnoszą się jednak bezpośrednio do okien dachowych, które mogą spełniać funkcję wyjścia ewakuacyjnego.

Problematyka ewakuacji i związane z tym wymagania są także sformułowane w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563 z późniejszymi zmianami). Zagadnienia te obejmuje rozdział 4 „Ewakuacja”, w którym nie występują jednak żadne wymagania, dotyczące zarówno drzwi jak i okien dachowych. Jedynie w §15.1 stwierdza się m.in., iż z każdego miejsca w obiekcie, przeznaczonym do przebywania ludzi, zapewnia się odpowiednie warunki ewakuacji, umożliwiające szybkie i bezpieczne opuszczenie strefy zagrożonej lub objętej pożarem, dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów.

CECHY OKIEN DACHOWYCH, W TYM EWAKUACYJNYCH

Nowoczesne okna dachowe stanowią optymalne rozwiązanie stosowane w budownictwie, głównie mieszkaniowym, pozwalające na doświetlanie wnętrza i umożliwiające przewietrzenie poddasza oraz zapewniające widok na zewnątrz. Ich konstrukcja podlega ciągłemu rozwojowi, a obecnie oferowane wyroby charakteryzują się wysoką trwałością, dużą energooszczędnością, bezpieczeństwem, wygodną obsługą i możliwością realizacji dodatkowych funkcji. Jedną z nich jest zapewnienie dogodnego wyjścia ewakuacyjnego z zagrożonych pomieszczeń usytuowanych na poddaszu.

Okna dachowe, zwane także połaciowymi, spełniają takie same zadania jak okna elewacyjne, różnią się jednak konstrukcją i sposobem montażu. Głównym elementem różniącym okno dachowe od elewacyjnego jest kołnierz uszczelniający. Pozostałe w postaci ram ościeżnicy i skrzydła oraz przeszklenie mają podobną budowę. Ponadto ramy okien połaciowych wykonywane są z różnych materiałów, jak drewno, tworzywa sztuczne (zasadniczo PVC), stopy aluminium, to do produkcji okien dachowych wykorzystuje się zazwyczaj klejone warstwowo drewno, najczęściej sosnowe. Technologia warstwowa gwarantuje dużą wytrzymałość i odporność na patrzenie się drewna. Dodać jednak należy, iż spotykane są także okna tworzywowe (PVC), których ramy są usztywnione kształtownikami stalowymi, a także wypełnione pianką poliuretanową. Ze względu na fakt narażenia okna dachowego na ciągłe działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych, zewnętrzną część ramy zabezpiecza się osłoną z blachy aluminiowej, miedzianej albo cynkowo-tytanowej. W prezentowanych wyrobach stosuje się szyby zespolone, przy czym zewnętrzna jest wykonana ze szkła odpornego na uderzenia, głównie hartowanego. Wspomniany powyżej kołnierz uszczelniający wykonuje się z blachy aluminiowej, który w zestawie ze specjalnym fartuchem umożliwia prawidłowe odprowadzanie wody opadowej z okna dachowego. Przekrój przykładowego okna dachowego firmy Okpol przedstawiono na fot. 1.

Zgodnie z zapisami w literaturze fachowej, przy stosowaniu okien dachowych należy przestrzegać m.in. następujących zasad:

odpowiednie doświetlenie pomieszczeń zapewniają okna, w których powierzchnia szyb wynosi kilkanaście procent powierzchni podłogi w danym pomieszczeniu,
lepiej stosować dwa lub trzy okna w różnych miejscach, niż jedno duże (o tej samej powierzchni),
im mniejszy kąt nachylenia dachu, tym okno powinno być dłuższe,
chociaż główną funkcją okien jest doświetlanie wnętrz, to ich rozmieszczenie powinno komponować się z bryłą budynku.

Okna dachowe mogą być montowane w dachach o dowolnym pokryciu, charakteryzujących się kątem nachylenia w granicach od 20⁰ do 55⁰. Ewakuacyjne okna dachowe, dla spełnienia swej funkcji, powinny pozwalać na rozwarcie skrzydła o kąt co najmniej 67⁰. Jest to możliwe np. poprzez wyposażenie w dodatkowe dwa uchwyty blokujące, których zwolnienie pozwala na niezbędne odchylenie skrzydła. Ponadto wymiary okna powinny umożliwiać powstanie otworu, pozwalającego na swobodne wyjście w celu ewakuacji. Niektórzy z producentów przyjmują, że jest to otwór o minimalnym przekroju 800 mm x 800 mm. Wynika to z wymagań zawartych w prezentowanym już w publikacji rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., w którym w § 308.3 stwierdza się m.in., iż w wyjściach na dach należy stosować klapy wyłazowe o wymiarze 0,8 m x 0,8 m w świetle. Przykład zastosowania zamontowanego w dachu okna ewakuacyjnego firmy Fakro pokazano na fot. 2. Dodać jeszcze należy, iż w pomieszczeniach z oknami ewakuacyjnymi, szczególnie zainstalowanymi w budynkach zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, powinny być umieszczone stosowne symbole graficzne, jak np. przedstawiony na fot. 3.

W Polsce występuje szereg producentów okien dachowych, których asortyment obejmuje także wyroby umożliwiające ewakuację. Poniżej przestawiono przykładowe firmy i oferowane przez nich ewakuacyjne okna dachowe.

OKNA EWAKUACYJNE FIRMY FAKRO

Producent szerokiego asortymentu okien dachowych firma Fakro, oferuje m.in. okna panoramiczne typu FEP, o konstrukcji uchylno-obrotowej. Jest to rodzaj okna, w którym skrzydło może być uchylone o kąt 40⁰, a po zwolnieniu uchwytu blokady, aż o kąt 68⁰. Jednocześnie możliwy jest obrót skrzydła o 180⁰, co pozwala na umycie jego zewnętrznej strony. Duży kąt uchylenia skrzydła zapewnia swobodny dostęp oraz widok przez otwarte okno. Większe wymiary okna tj. szerokość: 780 mm, 940 mm lub 1140 mm i wysokość: 1400 mm oraz wspominana już możliwość uchylenia skrzydła do 68⁰, pozwalają na stworzenie drogi ewakuacyjnej z zagrożonego pomieszczenia. Ponadto istnieją warunki do wyjścia na dach w celu przeprowadzenia prac konserwacyjnych itp. Ramy okien typu FEP wykonuje się z drewna sosnowego, impregnowanego próżniowo i dwukrotnie malowanego lakierem akrylowym. Skrzydło jest wyposażone w pakiet szybowy składający się z zewnętrznej szyby hartowanej z powłoką łatwo zmywalną oraz z wewnętrznej ze szkła laminowanego, co dodatkowo podnosi bezpieczeństwo jego użytkowania. W dolnej części skrzydła są zamontowane klamki umożliwiające jego uchylenie, natomiast górne uchwyty służą do obracania skrzydła oraz do zmiany sposobu otwierania okna. Konstrukcja jest ponadto wzmocniona innowacyjnym systemem mocowania specjalnie wyprofilowanych zawiasów, o nazwie topSafe. Zapobiega to skutecznie możliwościom pęknięcia drewna oraz wyrywaniu zawiasów i wepchnięcia skrzydła do środka pomieszczenia. Przykładowe ewakuacyjne okno dachowe typu FEP obrazuje fot. 4.

OKNA EWAKUACYJNE FIRMY VELUX

Znaczący producent okien dachowych firma Velux, posiada w swoim asortymencie wyrobów m.in. okna uchylno-obrotowe typu GTL, z funkcją ewakuacyjnego wyjścia na dach. Mechanizm unoszenia skrzydła okna pozwala na jego bezstopniowe sytuowanie w zakresie kąta otwarcia do 45⁰, a w sytuacji awaryjnej na uniesienie dodatkowym pchnięciem do kąta około 70⁰. Otwieranie jest realizowane przy pomocy klamki zainstalowanej w dolnej części okna. Ponadto funkcja obrotowa umożliwia na swobodne obrócenie skrzydła i zatrzymanie za pomocą zasuwki blokującej w pozycji 180⁰, w celu mycia. Okna są produkowane o wymiarach w świetle ościeżnicy: szerokość – 700 mm i 1060 mm oraz wysokość – 1200 mm. Ramy skrzydła i ościeżnicy wykonuje się z drewna sosnowego klejonego warstwowo i trzykrotnie pokrywanego impregnatem oraz lakierem. Wypełnienie skrzydła może stanowić szyba zespolona składająca się z zewnętrznej szyby hartowanej oraz wewnętrznej szyby klejonej, zapewniająca wysoką odporność na niekorzystne warunki pogodowe. Podkreślić należy iż okna są wykonane w innowacyjnej konstrukcji określanej jako „Thermo Technology” , zapewniającej lepsze parametry izolacyjne oraz skuteczną barierę przed wiatrem i zimnym powietrzem. Charakterystyczny przekrój przez ramy okna typu GTL przedstawiono na fot. 5.

Występuje jeszcze drugi rodzaj tego rozwiązania okien, oznaczony jako typu GTU. Konstrukcja okna jest identyczna jak typu GTL, jedynie ramy skrzydła i ościeżnicy są wykonane w technologii rdzenia drewnianego pokrytego poliuretanem, co eliminuje konieczność przeprowadzania konserwacji.

Dodać należy, iż okna te można stosować przy kącie nachylenia dachu od 15⁰ do 55⁰, pod warunkiem montażu z odpowiednim zestawem firmowych kołnierzy. Przykład zastosowania okna typu GLT firmy Velux pokazano na fot. 6.

OKNA EWAKUACYJNE FIRMY OKPOL

Kolejny producent okien dachowych firma Okpol produkuję całą gamę okien dachowych, w tym również z funkcją ewakuacyjną. Są to także, jak w przypadku powyżej przedstawianych producentów okna uchylno-obrotowe, określane jednak przez Okpol jako uchylno-przesuwne. W swych materiałach informacyjnych producent podaje, iż konstrukcja objęta zgłoszeniem patentowym zakłada dwie osobne funkcje otwierania skrzydła: uchylną i przesuwną. Funkcja uchylna umożliwia płynną regulację ustawiania skrzydła w zakresie do 30⁰ oraz otwieranie do poziomu 60⁰ (pozwala na ewakuację). Okno w żadnym momencie nie zajmuje wolnej przestrzeni wewnątrz pomieszczenia, co zapewnia użytkownikowi pełną swobodę ruchu nawet w niewielkim poddaszu. Funkcja przesuwna pozwala na łatwe obrócenie zewnętrznej szyby skrzydła w stronę pomieszczenia, co umożliwia jej dokładne umycie. W dolnej części skrzydła zainstalowana jest klamka sterująca z kluczykiem. Skrzydło może być wypełnione pakietem dwu lub trzyszybowym, przy czym szyba zewnętrzna jest hartowana. Prezentowane okna są oferowane w dwóch wersjach materiałowych:

typu ISK – ramy skrzydła i ościeżnicy wykonane z drewna klejonego warstwowo i malowane trzykrotnie lakierem ekologicznym, których przekrój przedstawia fot. 7,
typu IGK – ramy skrzydła i ościeżnicy wykonane z kształtownika tworzywowego (PVC), usztywnionego elementami stalowymi i wypełnionego pianką poliuretanową, których przekrój obrazuje fot. 8, natomiast kompletne okno pokazuje fot. 9.