Odpornością na włamanie nazywamy taką właściwość okna lub drzwi, która polega na stawianiu oporu próbom siłowego wejścia do chronionego pomieszczenia lub obszaru, z użyciem siły fizycznej oraz za pomocą określonych z góry narzędzi. Jest to istotna cecha tych wyrobów, gdyż włamania do budynków i mieszkań są najczęściej dokonywane przez okna lub drzwi.
WPROWADZENIE
Nie ma takich okien i drzwi, które by w pełni zabezpieczały i uniemożliwiały dokonanie włamania do obiektu lub pomieszczenia. Włamywacz dysponujący odpowiednio długim czasem działania i stosownym sprzętem, jest w stanie pokonać każde zabezpieczenie. Przyjmuje się jednak, że większość złodziei tzw. przypadkowych rezygnuje z próby włamania, jeżeli czas sforsowania oporu stawianego przez okno lub drzwi trwa dłużej niż 3 minuty. Z tego też powodu normowe klasy odporności na włamanie wyrobów otworowych, w tym także drzwi i okien, opierają się głównie na czasie potrzebnym złodziejowi do ich sforsowania.
Zagadnienia odporności okien i drzwi oraz innych budowlanych elementów otworowych, a także całych budynków na włamanie, czyli ochrona jego użytkowników przed utratą mienia, nie są obecnie regulowane w Polsce żadnymi państwowym przepisami. Podstawowy dokument prawny obowiązujący w budownictwie, a mianowicie rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami) również nie odnosi się do tej problematyki. Ta cecha użytkowa budynków i zamontowanych w nich wyrobów otworowych dotychczas regulowana jest tylko przepisami ustalonymi przez poszczególne firmy ubezpieczeniowe.
Jednak w ostatnich latach zaczęto zagadnieniom związanym ze zwiększeniem poczucia bezpieczeństwa w społeczeństwie przykładać coraz większą wagę. Zaliczyć do nich należy problematykę zapobiegania włamaniom do mieszkań, sklepów biur, magazynów i innych lokali. Wymaga to doboru odpowiednich środków zapobiegawczych, które powinny być zindywidualizowane w odniesieniu do poszczególnych wyrobów, budynków i kompletnych osiedli. Istotną sprawą jest także stosowanie sprawdzonych rozwiązań technicznych i budowlanych.
Zapobieganie przestępczości wymaga jego uwzględnienia już na etapie projektowania nowych wyrobów, pomieszczeń i całych budynków, a także modernizacji zabudowy i jej otoczenia. Dlatego też Unia Europejska , w ramach działalności Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN), podjęła stosowne działania normalizacyjne w tym kierunku, które przedstawiono w dalszej części publikacji.
Techniczne aspekty odporności na włamanie wyrobów otworowych, takich jak okna, drzwi, ściany osłonowe, kraty i żaluzje, są już określone w stosownych normach, co szczegółowo omówiono także w niniejszej publikacji. Również Instytut Techniki Budowlanej z Warszawy opracował szereg dokumentów odnoszących się do problematyki zabezpieczenia technicznego budynków, w tym także okien i drzwi o zwiększonej odporności na włamanie oraz związanych z nimi okuciami.
NORMY DOTYCZĄCE ODPORNOŚĆ NA WŁAMANIE
NORMY Z ZAKRESU PROJEKTOWANIA
Dla realizacji zadań związanych z normalizacją zabezpieczeń technicznych budynków przed włamaniem, Europejski Komitet Normalizacyjny powołał Komitet Techniczny TC 325 „Zapobieganie przestępczości. Planowanie urbanistyczne i projektowanie budowlane”. Zakres działania tego komitetu został w Polsce przypisany do istniejącego już KT nr 232 „Zasady sporządzania dokumentacji projektowej w budownictwie”.
Wspomniany komitet TC 325 opracował już szereg dokumentów, które są podstawą stworzenia wieloczęściowej normy europejskiej EN 14383. Do chwili obecnej zakończono prace nad pierwszą częścią tej normy, która dotyczy terminologii. Kolejne części tej normy odnosić się będą m.in. do takiej problematyki jak – osiedla mieszkaniowe, budynki handlowe, przemysłowe i biurowe, szkoły i infrastruktura przeznaczona do młodzieży, centra miejskie, śródmieścia i przestrzeń publiczna. Każda część normy obejmuje swoją tematyką planowanie urbanistyczne, projektowanie budowlane i metody zapobiegania kradzieży środkami organizacyjnymi i elektronicznymi, natomiast w niedużym stopniu odnosi się do zabezpieczeń przed włamaniem. Dodać jednak należy, że odwołuje się w tym względzie do normy EN 1627 (prezentowanej poniżej).
Opracowaną już normę dotyczącą terminologii wdrożono do Katalogu Polskich Norm jako PN-EN 14383-1:2008 Zapobieganie przestępczości. Planowanie przestrzeni i projektowanie budowlane. Część 1: Terminologia. W normie zawarto specyficzne terminy stosowane w pozostałych jej częściach, związanych z planowaniem przestrzennym, mieszkaniami, sklepami i biurami, oraz podano równoważne terminy i ich definicje w trzech językach. Przykładowo są to następujące terminy:
- kontrola dostępu – zestaw technik, środków i procedur określających poziomy praw dostępu i ewentualnie wytyczenie dostępu do działki lub jej poszczególnych obszarów, począwszy od zakazu wstępu do całkowicie swobodnego ruchu,
- włamanie – umyślne wkroczenie do obiektu powodujące szkody materialne,
- centrala kontroli (monitoringu) – pomieszczenie prywatne lub ogólnodostępne, czynne bez przerwy, w którym odbiera się i przekazuje do interwencji sygnały alarmowe spowodowane włamaniami, sygnały z systemu wykrywania ognia lub z alarmowych urządzeń technicznych z budynków,
- projektowanie zapobiegające przestępczości – proces rozwiązywania, zapobiegania i/lub redukowania problemów związanych z przestępczością, poprzez planowanie przestrzenne i projektowanie budowlane,
- system blokujący – wyposażenie stosowane do zabezpieczenia zamków przed ich otwarciem bez użycia klucza lub innego mechanizmu przeznaczonego do tego celu.
NORMY ODNOSZĄCE SIĘ DO ODPORNOŚCI NA WŁAMANIE WYROBÓW OTWOROWYCH
Podstawowym dokumentem normalizacyjnym odnoszącym się do okien i drzwi jest europejska norma zharmonizowana PN-EN 14351-1:2006+A1:2010 Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności . Norma ta obejmuje swym zakresem także problematykę związaną z wymaganiami i badaniami odporności na włamanie, ujętą w punkcie 4.23. Jednakże sam zapis w tym punkcie jest bardzo ograniczony, gdyż zawiera tylko stwierdzenie, że po badaniach przeprowadzonych według norm EN 1628, EN 1629 i EN 1630, wyniki powinny być wyrażone zgodnie z normą EN 1627.
Wymieniony powyżej pakiet norm, odnoszący się w sposób kompleksowy do zagadnień odporności na włamanie budowlanych elementów otworowych, został w lipcu 2011 r. (po wielu latach pracy) ustanowiony i wprowadzony do stosowania.
W skład pakietu norm wchodzi jedna norma określająca wymagania i systemy klasyfikacji (EN 1627) oraz trzy normy przedstawiające metodyki badań (EN 1628 – EN 1630). Najistotniejszą z punktu widzenia odporności na włamanie jest pierwsza z wymienionych norm, dlatego w niniejszej publikacji została omówiona w bardziej szczegółowy sposób.
PN-EN 1627:2012 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje. Odporność na włamanie. Wymagania i klasyfikacja.
W powyższej normie przedstawione są wymagania i klasyfikacje dotyczące odporności na włamanie okien, drzwi i innych wyrobów otworowych (poza bramami i barierami) i ma zastosowanie do następujących sposobów otwierania:
- rozwierania,
- uchylania,
- składania,
- rozwierania z uchylaniem,
- otwierania wyrobów z górnym lub dolnym zawieszeniem,
- przesuwania (poziomo lub pionowo),
- zwijania,
a także do konstrukcji stałych.
Norma nie uwzględnia ataków skierowanych na wyroby budowlane przeciwwłamaniowe sterowane elektrycznie, elektronicznie lub elektromagnetycznie, z zastosowaniem metod ataku, które mogłyby spowodować utratę tych właściwości.
W rozdziale 3 normy zawarto specjalistyczne terminy i definicje w niej występujące. Najistotniejsze z nich przedstawiono poniżej.
Wyrób przeciwwłamaniowy – kompletny funkcjonujący element, który – gdy jest wbudowany i utwierdzony lub utwierdzony i zablokowany – pełni funkcję oporu przeciw sforsowaniu wejścia z użyciem siły fizycznej wspomaganej przez określone z góry narzędzia.
Klasa odporności (RC) – poziom odporności na próby włamania, który zapewnia wyrób.
Stan zamknięcia – stan określony i opisany przez producenta lub zgłaszającego, w którym badany element spełnia wymagania dotyczące odporności na włamanie.
Stan zamknięcia i utwierdzenia – stan, w którym okno lub drzwi są zabezpieczone w ten sposób, że mogą być otwarte bez klucza od strony nieatakowanej, ale nie mogą być otwarte bez klucza od strony ataku.
Stan zamknięcia, utwierdzenia i zablokowania – stan, w którym okno lub drzwi są zabezpieczone w ten sposób, że nie mogą być otwarte bez klucza z żadnej strony.
Wypełnienie – oszklenie lub płyta z dowolnego materiału lub kombinacji materiałów, stosowane do wypełnienia otworu w oknie albo drzwiach, które mogą być wymienione, i które są w sposób typowy utrzymywane listwami przyszybowymi.
Kolejny rozdział normy dotyczy klasyfikacji odporności na włamanie. Każde okno lub drzwi, dla których producent deklaruje zgodność z normą PN-EN 1627:2012, powinien być klasyfikowany według jednej z sześciu klas odporności, zależnie od poziomu odporności wyrobu, przedstawionych w tablicy 1. Klasy odporności odpowiadają znanym metodom ataku obecnie stosowanym przez włamywaczy, opisanym w Załączniku C normy.
W normie znajduje się rozdział odnoszący się do wypełnień drzwi i okien. Określono w nim wymagania dotyczące poziomu zabezpieczenia charakteryzującego oszklenie. Jeżeli w wyrobie stosuje się w oszkleniu kilka tafli szklanych, np. szybę zespoloną izolacyjną, wówczas co najmniej jedna tafla szklana powinna spełniać wymagania dla danej klasy odporności, jak podano w tablicy 1.
Ponadto wypełnienia inne niż oszklenia nie powinny w badaniach wykazywać niespełnienie wymagań odpowiadających deklarowanej klasie odporności.
Także w odniesieniu do okuć, szczególnie stosowanych w drzwiach, w normie określono stosowne wymagania. Dotyczy to wkładek bębenkowych, tarcz drzwiowych oraz zamków, przy czym badania dotyczące interwencji człowieka według normy PN-EN 1630: 2011 należy przeprowadzać na wszystkich okuciach dla klas odporności 5 i 6.
Norma zawiera także wymagania związane z wytrzymałością mechaniczną, dotyczącą obciążeń statycznych oraz dynamicznych. Badane drzwi lub okna (według normy PN-EN 1628:2011), z zastosowaniem obciążeń statycznych podanych w stosownych tablicach normy, powinny spełniać wymagania odpowiadające deklarowanej klasie odporności. Z kolei badania odnoszące się do obciążeń dynamicznych (według normy PN-EN 1629:2011), z zastosowaniem masy i wysokości spadania podanych w odpowiedniej tablicy normy, powinny wykazać, że wyroby spełniają także wymagania odpowiadające deklarowanej klasie odporności.
Ostatnie wymagania wynikające z normy PN-EN 1627:2012 dotyczą próby włamania ręcznego. Drzwi i okna badane zgodnie z zasadami podanymi w normie PN-EN 1630:2011, z zastosowaniem zestawów narzędzi i czasów określonych w tablicy 1, nie powinny wykazać niespełnienia wymagań odpowiadających deklarowanej klasie odporności. Dla drzwi i okien o deklarowanej klasie odporności 1 nie przeprowadza się prób włamania ręcznego. Zestaw narzędzi A1 jest przeznaczony do przygotowania wyrobu do badań.
W skład normy wchodzą jeszcze załączniki informacyjne – A i C, oraz normatywne – B, D i E, które poniżej scharakteryzowano.
Załącznik A – Zalecenia dotyczące treści instrukcji instalowania wydanej przez producenta.
Instrukcja powinna zawierać m.in. następujące informacje:
- typowe szczegóły otworów oraz dotyczące punktów mocowania,
- szczegóły odnoszące się do odporności na ściskanie uszczelnienia między ścianą a ościeżnicą,
- szczegóły dotyczące szczelin między częściami ruchomymi i stałymi,
- maksymalne dopuszczalne wystawanie wkładki bębenkowej poza tarczkę zamka
- szczegóły dotyczące stanu zamknięcia i/lub warunków spełniających wymagania deklarowanej klasy odporności.
Załącznik B – Wymagania dotyczące zamków i okuć, wykraczające poza zakres norm wymienionych w Tablicy 2.
Tablica 2 (przedstawiona w normie w punkcie 6. Okucia) wymienia wymagania wynikające z norm: PN-EN 1303:2007 Okucia budowlane. Wkładki bębenkowe do zamków. Wymagania i metody badań , PN-EN 1906:2012 Okucia budowlane. Klamki i gałki drzwiowe wraz z tarczami. Wymagania i metody badań oraz PN-EN 12209:2005 Okucia budowlane. Zamki. Zamki mechaniczne wraz z zaczepami. Wymagania i metody badań.
Zamieszczona w załączniku B tablica B.1 określa wymagania dla poszczególnych okuć (które nie uwzględniono w ww. tablicy 2) lub ich newralgicznych części, precyzując:
- cel ochrony,
- klasę odporności wg normy EN 1627,
- wymaganie,
- granice badania,
- metodę badania.
Załącznik C – Klasy odporności.
Załącznik C zawiera tablicę, w której każdej z sześciu klas odporności na włamanie przypisano przewidywaną metodę i próby uzyskania dostępu. Najbardziej znacząca różnica występuje pomiędzy klasami 3 i 4. Odzwierciedla dwie różne grupy włamywaczy, które przyjęto w prezentowanej normie i które poniżej przedstawiono.
Klasy odporności 1 do 3 przewidziane są do metod ataku (włamania) na ogół kojarzonych z włamywaczami przypadkowymi lub okazjonalnymi. Uważa się, że takie ataki są wynikiem sposobności samej w sobie, bez żadnego szczególnego odniesienia do prawdopodobnej korzyści, którą może przynieść udany atak. Poziom użytej siły nie jest zbyt wysoki, a zastosowanymi narzędziami są najprawdopodobniej narzędzia ręczne lub środki do wyważania. Włamywacze uwzględnieni w tych klasach przypuszczalnie chcą uniknąć hałasu lub niepotrzebnego ryzyka. Ponieważ ryzyko związane jest z czasem, to czas użyty na próbę uzyskania dostępu jest ograniczony i zmienia się wraz z klasą. Podobnym czynnikiem jest poziom oporu napotkany podczas ataku. Wysoki poziom oporu często jest powodem niepowodzenia ataku.
Klasy odporności 4, 5 i 6 są kojarzone z typem włamywacza doświadczonego i profesjonalnego, z większym nastawieniem na osiągnięcie celu i większą wiedzą o prawdopodobnej korzyści, którą może przynieść powodzenie ataku. Takie ataki są zazwyczaj planowane ze znajomością wyrobów budowlanych, które mają być sforsowane. Hałas nie stanowi tu problemu, a czas jest mało istotny. Używane są często narzędzia o dużej mocy, narzędzia ręczne z napędem do jednoosobowej obsługi, z wysokim prawdopodobieństwem udziału przestępczości zorganizowanej.
Załącznik D – Obszar stosowania.
Klasyfikacja okien i drzwi jest ważna tylko dla wymiarów określonych zgodnie z zasadami podanymi w załączniku D. Jeżeli przedmiotem oceny jest system lub rodzina wyrobów, to wymagany jest określony asortyment próbek do badań. W załączniku podano reguły ekstrapolacji wymiarów, a dla je przekraczających należy zapewnić pełne uzasadnienie techniczne. Również podane są zasady wprowadzania zmian elementów okuciowych nie wymagających opinii eksperta, oraz wykaz modyfikacji , których wprowadzenie jest możliwe tylko na podstawie pisemnej opinii eksperta wydanej przez laboratorium badawcze.
Załącznik E – Procedura badań i klasyfikacji.
W załączniku w formie graficznej przedstawiono kolejność czynności wstępnych oraz sprawdzeń, badań i prób wynikających z prezentowanej normy i niezbędnych dla określenia klasy odporności. Jeżeli badany wyrób spełnia wszystkie wymagania normy PN-EN 1627:2012, to procedura kończy się ustaleniem stosownej klasy odporności na włamanie okna lub drzwi.
PN-EN 1628:2011 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje. Odporność na włamanie. Metoda badania dla określenia odporności na obciążenie statyczne.
Powyższa norma została wprowadzona do Katalogu Polskich Norm w języku angielskim. Podaje metodę badania służącą do określenia odporności na obciążenia statyczne dla oceny odporności na włamanie zestawów drzwiowych, drzwi , okien, ścian osłonowych, krat i żaluzji, bez oceny właściwości ich zamocowania do struktury budynku. Normę stosuje się do powyższych wyrobów ze sposobami otwierania wymienionymi już w zakresie normy PN-EN 1627:2012. Nie stosuje się tej normy do bram objętych normą PN-EN 13241-1:2005 Bramy. Norma wyrobu. Część 1: Wyroby bez właściwości dotyczących odporności ogniowej lub dymoszczelności.
PN-EN 1629:2011 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje. Odporność na włamanie. Metoda badania dla określenia odporności na obciążenia dynamiczne.
Również ta norma została wprowadzona do Katalogu Polskich Norm w języku angielskim. Zawiera ona metodykę badań służącą do określenia odporności na obciążenia dynamiczne dla oceny odporności na włamanie zestawów drzwiowych, drzwi, okien, ścian osłonowych, krat i żaluzji, bez oceny właściwości ich zamocowania do struktury budynku. Zakres stosowania normy jest identyczny z powyżej już podanym w normie PN-EN 1628:2011.
PN-EN 1630:2011 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje. Odporność na włamanie. Metoda badania dla określenia odporności na próby włamania ręcznego.
Ostatnia z przedstawianych norm badawczych jest również dostępna obecnie tylko w języku angielskim. W normie podano metody badania wyrobów służących określeniu ich odporności na próby włamania ręcznego dla oceny odporności na włamanie zestawów drzwiowych, drzwi, okien, ścian osłonowych, krat i żaluzji, bez oceny właściwości ich zamocowań do struktury budynku. Zakres stosowania normy jest identyczny jak już powyżej wymienionych norm.
INNE DOKUMENTY DOTYCZĄCE ODPORNOŚCI NA WŁAMANIE
ZABEZPIECZENIE TECHNICZNE BUDYNKÓW MIESZKALNYCH I MIESZKAŃ, BIUR, SKLEPÓW I MAGAZYNÓW PRZED WŁAMANIEM
Jest to poradnik o numerze 467/2012 opracowany przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie, i tytule jak wyżej, przeznaczony dla użytkowników mieszkań i budynków, architektów, projektantów, inwestorów itp. W dokumencie tym przedstawiono zasady zabezpieczania przed włamaniem domów mieszkalnych, mieszkań, biur, sklepów magazynów i innych pomieszczeń. Polegają one na ochronie wszystkich potencjalnych dróg agresji oraz zastosowaniu odpowiednich zabezpieczeń, adekwatnych do poziomu zagrożenia włamania.
W poradniku omówiono najczęściej stosowane przez włamywaczy drogi przedostawania się do środka obiektów i pomieszczeń oraz główne rozwiązania chroniące przed ich działaniem. Określono zasadnicze rodzaje zabezpieczeń, do których zaliczono czynniki organizacyjne, urbanistyczne i budowlane, elektroniczne oraz mechaniczne. Jako podstawowe zabezpieczenia organizacyjne przyjmuje się takie działania praktyczne jak współpraca sąsiedzka, opieka nad kluczami, ograniczenie możliwości oceny przez niepożądanych ludzi stanu zamożności mieszkańców. Z kolei do zabezpieczeń budowlanych zaliczyć można odpowiednie ukształtowanie budynku umożliwiające skuteczną obserwację otoczenia, właściwy dobór i prawidłową zabudowę drzwi, okien, bram garażowych wyłazów dachowych i innych budowlanych wyrobów, a także zewnętrznego ogrodzenia i oświetlenia. Dalszymi elementami tego zabezpieczenia jest odpowiednie zaprojektowanie zieleni przydomowej oraz budynków pomocniczych. Zabezpieczenia mechaniczne polegają na stosowaniu tylko takich środków technicznych, które mają udokumentowaną wiarygodnie klasę odporności na włamanie.
W prezentowanym dokumencie założono cztery kategorie zagrożenia włamaniem, określone jako: zagrożenie niskie, średnie, wysokie i bardzo wysokie. Klasyfikowanie obiektu do określonej kategorii ryzyka oparto na szacunkowym przyjęciu istotnych czynników wpływających na zagrożenie włamaniem, zawód właściciela mieszkania lub prowadzonej działalności gospodarczej, atrakcyjność i wartość wyposażenia lokalu, lokalizacja budynku lub mieszkania, gęstość zaludnienia i stan przestępczości w okolicy.
W poradniku przedstawiono również klasy zabezpieczenia elementów budowlanych, takich jak okna, drzwi, bramy, włazy dachowe itp. w odniesieniu do poszczególnych typów budownictwa. Dla tych klas zawarto również istotne uwagi , a mówiące m.in. o tym, że:
- budynki i pomieszczenia powinny być zabezpieczane odpowiednio do poziomu zagrożenia,
- niecelowe jest zabezpieczenie na najwyższym poziomie jednego elementu (np. drzwi), jeżeli droga włamania przez okno lub przez piwnicę jest niezabezpieczona,
- bezpieczeństwa nie zapewni zamontowanie w drzwiach kilku zamków o najwyższej klasie odporności na włamanie, jeżeli skrzydło drzwiowe jest wykonane z płyty pilśniowej na ramie drewnianej.
Prezentowany dokument zawiera także propozycje rozwiązań adekwatnych do kategorii zagrożenia, opracowane w oparciu o aktualne normy europejskie, aprobaty techniczne i inne specyfikacje. Ponadto podano w nim podstawowe błędy popełniane w kompleksowej ochronie potencjalnych dróg włamania, konstrukcji, zabudowie i doborze budowlanych elementów otworowych oraz projektowania otoczenia budynków.
ZALECENIA UDZIELANIA APROBAT TECHNICZNYCH ITB DOTYCZĄCE OKUĆ O ZWIĘKSZONEJ ODPORNOŚCI NA WŁAMANIE
Przedmiotem ZUAT-15. 17/2010 opracowanego przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie są okucia o zwiększonej odporności na włamanie przeznaczone do okien i drzwi balkonowych, umożliwiające uchylanie i/lub rozwieranie skrzydła, sterowane jedną klameczką. Okucia te pozwalają na:
- szybkie (gdy skrzydło jest rozwarte) lub umiarkowane (gdy skrzydło jest uchylone) wietrzenie pomieszczenia,
- ciągłe wietrzenie szczelinowe, gdy skrzydło jest w pozycji zamkniętej rozszczelnionej,
- zabezpieczenie pomieszczenia w pozycji zamkniętej i zaryglowanej, spełniające warunki wymagane dla okuć do okien i drzwi balkonowych o deklarowanej klasie odporności na włamanie wg normy PN-EN 1627:2012.
W skład zaleceń wchodzą definicje i określenia, przeznaczenie, zakres i warunki stosowania, właściwości techniczne i wymagania, oraz ocena techniczna wraz z metodami badań.
Okucia objęte ZUAT mogą być stosowane do okien i drzwi balkonowych drewnianych, metalowych i wykonanych z PVC-U, o zadeklarowanej odporności na włamanie klasy od 1 do 6 według normy PN-EN 1627:2012, do skrzydeł o określonej masie i zakresie wymiarów podanych przez producenta. Ponadto powinny być wyposażone w klameczkę z blokadą obrotu części chwytowej, uruchamianą kluczem lub bez klucza, ale z innym mechanizmem blokującym np. przyciskiem.
Przy doborze okuć należy przestrzegać zaleceń producenta dotyczących stosowania właściwych elementów okuć, w zależności od wymiarów, masy i funkcji skrzydła okiennego oraz wykorzystywać diagramy opracowane przez producenta, które określają zależności pomiędzy masą i wymiarami skrzydeł okien i drzwi balkonowych w zależności od grubości zastosowanych przeszkleń.
Okucia należy mocować zgodnie z instrukcją montażu opracowaną i dostarczaną przez ich producenta. Instrukcja powinna zawierać dobór i rozmieszczenie podzespołów i części składających się na kompletne okucie, a także wymiary listew napędowych z mechanizmem i listew przedłużających oraz rozwórek. W dokumencie tym powinny być określone tolerancje wykonania ramy skrzydła i ościeżnicy, punkty mocowania okuć oraz jeżeli okucie jest dostarczane bez wkrętów, rodzaj wkrętów jaki należy stosować do mocowania okuć. Zaleca się, aby okucia były mocowane wkrętami dostarczonymi przez dostawcę okuć.
DOBÓR I MOCOWANIE OKUĆ BUDOWLANYCH DO DRZWI I OKIEN O PODWYŻSZONEJ ODPORNOŚCI NA WŁAMANIE
Powyższe zagadnienia są przedstawione w opracowanym przez Instytut Techniki Budowlanej poradniku nr 458/2010. Zapisy w poradniku rozpoczynają się od określenia terminów związanych z problematyką dotyczącą okuć budowlanych, instalowanych w drzwiach i oknach o podwyższonej odporności na włamanie. Dalej wymienione są dokumenty normatywne i wymagania opracowane do czasu wydania poradnika tj. 2010 roku. Kolejnymi zagadnieniami poruszonymi w poradniku są zasady doboru okuć, w odniesieniu do drzwi oraz okien i drzwi balkonowych.
W prezentowanym dokumencie przedstawiono także sposoby mocowania okuć, najczęściej popełniane błędy przy wykonywaniu tych operacji oraz zalecenia dotyczące ich prawidłowego przeprowadzania. Istotną zawartością poradnika ITB nr 458/2010 jest interpretacja postanowień norm na okucia i problemów związanych z ich stosowaniem. Dotyczy to następujących norm:
PN-B-92270:1990, odnoszącej się do drzwi o zwiększonej odporności na włamanie – klasy C,
PN-EN 1303:2007, odnoszącej się do wkładek bębenkowych,
PN-EN 12209:2005, odnoszącej się do zamków,
PN-EN 12320:2002, odnoszącej się do kłódek wraz z osprzętem,
PN-EN 13126-8:2007, odnoszącej się do okuć rozwierano-uchylnych, uchylno-rozwieranych i tylko rozwieranych.
Poradnik kończy się uwagami końcowymi oraz przedstawieniem kompletu dokumentów z nim związanych.
inż. Zbigniew Czajka
OKNO nr 4/2014
Literatura
Polskie i Europejskie Normy Techniczne
Poradniki ITB: nr 467/2012 i nr 458/2010
Zalecenia ITB ZUAT-15.17/2010
Polskie i Europejskie Normy Techniczne
Poradniki ITB: nr 467/2012 i nr 458/2010
Zalecenia ITB ZUAT-15.17/2010
1.webp)
.webp)
.webp)
