Okiennice zewnętrzne przesuwne

Dodano: 12 maj 2025

Okiennice zewnętrzne pełnią wiele funkcji i znajdują zastosowanie zarówno w nowoczesnym jak i w tradycyjnym budownictwie. Głównie chronią wnętrze budynku przed nadmiernym nagrzewaniem pomieszczeń latem i ograniczają straty ciepła zimą, przez co przyczyniają się do poprawy jego energooszczędności. Występuje wiele rozwiązań konstrukcyjnych okiennic zewnętrznych, w tym przesuwne, przesuwające się po zamontowanych na ścianie budynku szynach.

ZAGADNIENIA OGÓLNE

Okiennice wchodzą w skład wyodrębnionej grupy otworowych wyrobów budowlanych, instalowanych zarówno od strony zewnętrznej, jak i wewnętrznej, w celu zakrycia i/lub dodatkowej ochrony otworu w budynku, już wyposażonego w okno. Stanowią jeden z głównych wyrobów ochraniających okna przed niekorzystnym działaniem promieni słonecznych, umożliwiając regulację nasłonecznienia pomieszczeń. Jednocześnie pełnią funkcję ochrony widoczności i przed oślepieniem, polepszają izolacyjność akustyczną i termiczną oraz zwiększają odporność na włamanie. Ponadto dzięki różnym rozwiązaniom konstrukcyjnym, możliwością wykonywania z różnorodnych materiałów, oraz występowania kilku stylów, okiennice zewnętrzne mogą być uzupełnieniem każdego wystroju architektonicznego budynku, podnosząc także jego walory estetyczne.

Na podstawie literatury fachowej wyróżnia się następujące okiennice zewnętrzne:

- ze względu na konstrukcję: rozwierane, składane harmonijkowe i przesuwne,

- ze względu na materiał: drewniane, metalowe (głównie aluminiowe) i tworzywowe,

- ze względu na styl: śródziemnomorskie, rustykalne, kolonialne i prowansalskie.

Okiennice zewnętrzne są objęte zharmonizowaną normą wyrobu PN-EN 13659:2015 Żaluzje łącznie z żaluzjami listewkowymi zewnętrznymi – Wymagania eksploatacyjne łącznie z bezpieczeństwem Z zapisów w normie wynika, iż ma zastosowanie m.in. do okiennic rozwieranych, składanych, harmonijkowych oraz przesuwnych, przeznaczonych do zewnętrznego zamontowania w budynkach. Zgodnie z tytułem zawiera wymagania eksploatacyjne, które powinny spełniać tego rodzaju wyroby budowlane. Uwzględnia również znaczące zagrożenia dotyczące montażu, transportu, instalowania, działania oraz konserwacji. Do najistotniejszych wymagania zaliczyć należy odporność na obciążenie wiatrem. Przyjmuje się, że jest to zdolność m.in. okiennic do wytrzymania określonych obciążeń symulujących działanie wiatru o ciśnieniu dodatnim lub ujemnym. Odporność na obciążenie wiatrem podaje się w klasach, określonych progowymi wartościami ciśnienia nominalnego oraz ciśnienia bezpiecznego. Ponadto w powyżej wymienionej normie określono wymagania związane m.in. z:

- trwałością mechaniczną,

- odpornością na uderzenia,

- niewłaściwym użytkowaniem,

- bezpieczeństwem użytkowania.

Dodać należy, że okiennice mogą być także wyposażone w automatyczny napęd, wtedy powinny spełniać również wymagania z zakresu zagrożeń elektrycznych i uniemożliwiać dotknięcie przez użytkownika części okiennicy będących pod napięciem elektrycznym bezpośrednio lub pośrednio w wyniku uszkodzenia. Napęd elektryczny okiennicy zewnętrznej przesuwnej powinien być zgodny z wymaganiami normy PN-EN IEC 60335-2-97:2023 Elektryczny sprzęt do użytku domowego i podobnego – Bezpieczeństwo użytkowania – Część 2-97: Wymagania szczegółowe dotyczące napędów do rolet, markiz, osłon przeciwsłonecznych i podobnych urządzeń.

Okiennice zewnętrzne przesuwne charakteryzują się jednym, dwoma lub wieloma skrzydłami przesuwającymi się za pomocą wózków z kółkami wzdłuż płaszczyzny okna na szynach, w postaci przytwierdzonych do ściany budynku prowadnic. Wyróżnia się okiennice wykonywane z metali, drewna oraz tworzyw sztucznych, a także z wypełnieniem ze szkła. Zasadniczym ich elementem są skrzydła, które mogą mieć konstrukcję ramową wypełnioną lamelkami stałymi bądź ruchomymi, lub formę panelu wykonanego z blachy, także perforowanej. Przykładowe skrzydła stosowane w okiennicach przesuwnych, w tym w formie ramy z lamelami pokazuje fot. 1, natomiast w postaci panelu przedstawia fot. 2. Standardowo zawiesza się je na przesuwnych wózkach poruszających się wewnątrz górnej prowadnicy, przymocowanej zazwyczaj do ościeża okna. Również w dolnej części okna jest zainstalowana druga prowadnica, co gwarantuje możliwość łatwego, prostoliniowego przemieszczanie skrzydła. Przesuw skrzydeł następuje w sposób manualny lub przy użyciu automatycznego napędu. Coraz częściej spotykać można rozwiązania konstrukcyjne okiennic przesuwnych zainstalowanych na balkonach, a także fasadach budynku, o wysokości równej kondygnacji. Literatura fachowa podaje, że występują również okiennice wyposażone w system odchylania.

ROZWIĄZANIA MATERIAŁOWO-KONSTRUKCYJNE

Okiennice metalowe

Z zakresu okiennic metalowych, największą popularnością cieszą się okiennice zewnętrzne przesuwne aluminiowe, w tym głównie ramowe. Charakteryzują się wysoką trwałością i odpornością na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych, lekkością oraz łatwością w użytkowaniu. Skutecznie chronią przed nadmiernym nasłonecznieniem, chłodem i hałasem, a także zwiększają odporność okna na włamanie. Poza pełnieniem podstawowych funkcji użytkowych, stanowią ciekawy element architektoniczny, szczególnie dobrze prezentujący się na fasadach nowoczesnych budynków. Oferowane są wyroby jedno- dwu-, trzy- a nawet czterotorowe, w zależności od potrzebnych ilości skrzydeł, wynikających z preferencji użytkownika oraz technicznych możliwości.

Aluminiowe ramy skrzydeł są wypełnione lamelkami stałymi lub ruchomymi, także wykonanymi z aluminium, zazwyczaj lakierowanymi proszkowo na dowolne kolory. Stałe lamelki ustawione pod kątem 45 ⁰ skutecznie rozpraszają promienie słoneczne, zapobiegając m.in. oślepianiu osób przebywających w pomieszczeniu. Występują rozwiązania konstrukcyjne wyposażone w mechanizmy umożliwiające regulację wielkości szczelin pomiędzy lamelkami, na większe lub mniejsze, a także na całkowite zamknięcie.

Jak już w publikacji wspomniano, okiennice przesuwne mogą być poruszane manualnie lub w sposób automatyczny, napędem elektrycznym. Tego rodzaju napęd może być także sterowany pilotem albo smartfonem. Istnieje również dodatkowa możliwość zsynchronizowania funkcji sterowniczych z systemami alarmowymi zainstalowanymi w budynku.

Okiennice przesuwne aluminiowe mają zwykle w swym asortymencie wyrobów producenci systemów okien i drzwi aluminiowych. Należy do nich m.in. firma Zen Aluminium, oferująca całą gamę nowoczesnej stolarki aluminiowej, w tym także okiennic przesuwnych. W swych materiałach informacyjnych deklaruje możliwości wykonania okiennic aluminiowych z dowolnym wypełnieniem ram skrzydeł. Mogą je stanowić lamele stałe lub ruchome, które umożliwiają regulację dopływu światła słonecznego oraz powietrza do pomieszczenia, bez konieczności otwierania okiennicy. Inną możliwością jest wypełnienie skrzydła lamelą w formie atrapy lub panelem klepkowym, co daje ciekawy walor dekoracyjny. Prezentowane wyroby są lakierowane proszkowo na dowolny kolor z palety RAL, a także mogą być wykonane w fakturze drewnopodobnej przy zastosowaniu technologii „sublimacyjnej”. Otrzymuje się wtedy powierzchnię do złudzenia przypominającą drewno, przy jednoczesnym uniknięciu jego wad. Okiennice przesuwne ww. firmy, zasłaniające okna wielkogabarytowe, obrazuje fot. 3.

Innym producentem otworowych wyrobów budowlanych, oferującym także systemy okiennic przesuwnych wykonywanych z aluminium, jest firma Geze. Posiada w swym asortymencie wyrobów zewnętrzne okiennice przesuwne typu Perlan. Ich konstrukcję oparto na systemie do otwierania drzwi przesuwnych Perlan 140, charakteryzującym się dużą odpornością na niekorzystne oddziaływanie warunków atmosferycznych, w tym także nadmorskich. Ponadto jest przystosowany do dużych obciążeń, a skrzydła są zawieszone na wózkach wyposażonych w precyzyjne łożyska kulkowe. Pojedyncze skrzydło może mieć masę osiągającą nawet 140 kg. W skład okiennicy wchodzi także szyna górna, po której przesuwają się wózki, oraz prowadnica dolna. Skrzydła mogą być poruszane ręcznie lub automatycznie, przy pomocy silnika elektrycznego. Zewnętrzną okiennicę przesuwną o powyżej zaprezentowanej charakterystyce pokazano na fot. 4.

Kolejnym producentem oferującym szeroką gamę okiennic przesuwnych zewnętrznych, w tym aluminiowych, jest firma Baier. W skład asortymentu wchodzą okiennice jedno- i wieloskrzydłowe, łączące komfort użytkowania oraz nowoczesny design. W standardowym wykonaniu skrzydła osiągają masę od 40 kg do 140 kg, a w wersjach specjalnych nawet 300 kg. Cechują się także wysoką trwałością i odpornością na korozję. Skrzydła o konstrukcji ramowej mogą być wypełnione lamelami aluminiowymi o różnych kształtach, blachą z otworami lub siatkami, a przykładowe ich modele zaprezentowano już na fot. 1 oraz fot. 2. Jedno z zastosowań tego rodzaju okiennic aluminiowych firmy Baier pokazano na fot. 5.

Drugi rodzaj okiennic przesuwnych zewnętrznych metalowych stanowią wyroby wykonywane ze stali. Wchodzące w ich skład skrzydła mają ramy wytwarzane z kształtowników stalowych, które są wypełnione blachą perforowaną, siatką standardową lub cięto ciągnioną. Mogą być także wykonane w formie samodzielnego panelu.

Okiennice drewniane

Ciekawy efekt architektoniczny na elewacji budynków, szczególnie jednorodzinnych, dają okiennice przesuwne drewniane. Ich zastosowanie zdobi dom, tworząc jednocześnie przyjazny klimat. Elementy okiennic są wykonywane zazwyczaj z wysokiej jakości drewna sosnowego. Standardową konstrukcję skrzydła stanowi szeroka rama wypełniona lamelkami. Wszystkie elementy drewniane są zabezpieczone przed działaniem wilgoci specjalnymi preparatami. Ponadto pokrywa się je nawierzchniowo farbami odpornymi na niekorzystne oddziaływanie warunków atmosferycznych.

Jednym z producentów zewnętrznych okiennic przesuwnych drewnianych jest firma Prestige Ostaszewska. Oferowane wyroby wykonuje z sosny bezsęcznej o grubości 20 mm. Skrzydła okiennic mogą mieć maksymalne wymiary wynoszące: wysokość – 2420 mm i szerokość – 594 mm. Przykładową okiennicę przesuwną drewnianą dwuskrzydłową prezentowanego producenta przedstawiono na fot. 6.

Innym producentem okiennic przesuwnych zewnętrznych, w tym ze skrzydłami wypełnionymi drewnianymi listwami jest wymieniona już w niniejszej publikacji firma Baier. Do produkcji elementów okiennic stosuje gatunki drewna cechujące się wysoką odpornością na niekorzystne warunki atmosferyczne, jak modrzew syberyjski, cedr kanadyjski, merantii lub thrmodrewno. Jedno z oferowanych rozwiązań konstrukcyjnych okiennicy przesuwnej wykonanej przez ww. firmę z modrzewiu syberyjskiego pokazano na fot. 7.

Okiennice z tworzyw sztucznych

Jak podaje literatura fachowa z zakresu okiennic przesuwnych, występują również tego rodzaju wyroby wykonywane z tworzyw sztucznych, głównie PVC. Skrzydła takich okiennic stanowią ramy z profili tworzywowych wzmocnionych kształtownikami stalowymi. Z kolei lamele wypełniające wzmacniają kształtowniki aluminiowe. Tym sposobem zapobiega się możliwością zniekształcenia okiennicy na wskutek niekorzystnego działania warunków atmosferycznych, jednocześnie dodatkowo zabezpieczając i izolując. Producenci tego rodzaju wyrobów deklarują, iż są one także trwałe i wygodne w użytkowaniu, gdyż nie wymagają konserwacji, a dodatkowym atutem jest niższa cena w stosunku do aluminiowych i drewnianych.

Okiennice z wypełnieniem ze szkła

Bardzo ciekawe rozwiązanie stanowią okiennice ze skrzydłami wypełnionymi taflami szkła bezpiecznego. Może to być szkło mleczne, wzorzyste, barwione, a nawet witrażowe. Wadą takich wyrobów jest zdecydowanie wyższa cena.

Producentami przesuwnych okiennic wypełnionych szkłem są m.in. wymienione już w publikacji firmy Zen Aluminium oraz Baier. Druga z nich oferuje model Verona, charakteryzujący się ramą skrzydła wykonaną z aluminiowego kształtownika o przekroju litery „L” o wymiarach 45 mm x 48 mm. Wypełnienie w postaci tafli szklanej mocowane jest przy pomocy listew aluminiowych i gum zaciskowych. Maksymalne wymiary okiennicy: szerokość 2000 mm i wysokość 3000 mm. Skrzydło prezentowanej okiennicy obrazuje fot. 8.

Okiennice wyposażone w napęd i sterowanie

Występują rozwiązania konstrukcyjne okiennic zewnętrznych przesuwnych wyposażonych w automatyczny napęd oraz system sterowania. Pozwala to na dostosowanie fasady budynku do wymaganego wyglądu architektonicznego oraz pożądanego klimatu wewnątrz pomieszczeń wraz z zapewnieniem warunków bezpieczeństwa. Dzięki rozwojowi techniki napędowej, producenci mogą skomponować okiennice przesuwne z automatycznym napędem elektrycznym i urządzeniami sterowniczymi, łączącymi indywidualne wymagania z komfortem użytkowania. Możliwe jest zastosowanie zdalnego radiowego sterowania z praktycznie dowolnego miejsca. Ponadto zintegrowane w okiennicach czujniki pozwalają na uzyskanie optymalnej pozycji ustawienia skrzydła okiennicy i elementów wypełnienia, także w czasie nieobecności użytkowników w budynku. System napędu i sterowania okiennic przesuwnych jest zazwyczaj przystosowany do podłączenia do instalacji tzw. inteligentnego domu, co otwiera możliwość reagowania na zmienne warunki pogodowe.

Napędy oraz sterowniki okiennic zewnętrznych przesuwnych oferują znaczący producenci tych wyrobów otworowych, w tym firma Baier. Poleca m.in. napęd typu Prometheus XS-2, o następujących parametrach techniczno-użytkowych:

• napięcie nominalne – 24 V,

• maksymalna masa skrzydła – 80 kg lub 120 kg (zależnie od modelu),

• zakres temperatury roboczej – od –10 ⁰C do +60 ⁰C,

• klasa ochrony – IP 20.

Z kolei współpracujący z napędem sterownik typu Prometheus XS-2/STR cechuje się poniższymi parametrami techniczno-użytkowymi:

• napięcie wejściowe – 230 V AC,

• napięcie wyjściowe – 24 v DC,

• prędkość przesuwu skrzydła – od 0,1 m/s do 0,2 m/s,

• zakres temperatury roboczej – od –10 ⁰C do +50 ⁰C,

• stopień ochrony w stanie zmontowanym – IP 20.

Literatura

Normy PN-EN