Bramy garażowe o konstrukcji zwiększającej ich odporność na próby włamania

Garaże są miejscem gdzie parkuje się samochody, często o dużej wartości, ale także przechowuje przedmioty  nie mniej wartościowe, jak rowery, kosiarki, lub elektronarzędzia. Aby nie padły łupem złodziei, pomieszczenia garażowe wymagają solidnego zabezpieczenia przed włamaniem, w tym przede wszystkim zainstalowania właściwych bram. Ponadto garaż jest zazwyczaj połączony z częścią mieszkalną, co stanowi dodatkową zachętę dla potencjalnego włamywacza, przedostania się tą drogą do budynku. 

PROBLEMATYKA OGÓLNA ODPORNOŚCI NA WŁAMANIE 

Istnieje szereg norm europejskich dotyczących bram, w tym także określających wymagania dla tego typu wyrobów. Jako przykładowe można wymienić następujące normy:

• PN-EN 13241-1+A1:2012 Bramy – Norma wyrobu – Część 1: Wyroby bez właściwości dotyczących odporności ogniowej lub dymoszczelności,
• PN-EN 12635:2004 Bramy – Instalowanie i użytkowanie,
• PN-EN 12978:2006 Drzwi i bramy – Urządzenia zabezpieczające do drzwi i bram z napędem – Wymagania i metody badan.

Jednak w żadnej z powyżej przedstawionych norm nie są ujęte zagadnienia dotyczące zwiększonej odporności na włamanie bram garażowych albo ogólnie bram. Stwierdzić więc można, iż w chwili obecnej brak jakichkolwiek obowiązujących dokumentów normatywnych w randze normy europejskiej bądź polskiej, określających wymagania i metody badań oraz klasyfikację bram pod względem ich odporności na włamanie.

Występują jednakże normy odnoszące się do tych właściwości w odniesieniu do innych budowlanych wyrobów otworowych, jak drzwi i okna. Opracowano cały pakiet takich norm, w skład którego wchodzą:

• PN-EN 1627:2012 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje – Odporność na włamanie – Wymagania i klasyfikacja,
• PN-EN 1628+A1:2016 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje – Odporność na włamanie – Metoda badania dla określenia odporności na obciążenia statyczne,
• PN-EN 1629+A1:2016 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje – Odporność na włamanie – Metoda badania dla określenia odporności na obciążenia dynamiczne,
• PN-EN 1630+A1:2016 Drzwi, okna, ściany osłonowe, kraty i żaluzje – Odporność na włamanie – Metoda badania dla określenia odporności na próby włamania ręcznego.

W normie PN-EN 1627:2012 określono wymagania i systemy klasyfikacji dotyczące odporności na włamanie drzwi, okien itp. z różnymi sposobami otwierania, a także do konstrukcji stałych. Z kolei normy PN-EN 1628+A1:2016 oraz PN-EN 1629+A1:2016 precyzują metody badania dla określenia odporności na obciążenia statyczne lub dynamiczne, w celu oceny właściwości przeciwwłamaniowych drzwi, okien i pozostałych wyrobów. Ostatnia z pakietu norma PN-EN 1630+A1:2016 podaje metodę badania określającą odporność na próby włamania ręcznego, celem oceny właściwości przeciwwłamaniowych okien, drzwi, ścian osłonowych, krat i żaluzji niezależnie od materiałów z jakich je zrobiono oraz przedstawia zestawy narzędzi. Normy odnoszą się wyłącznie do wyrobów, natomiast nie dotyczą sposobu ich montażu w przegrodach budowlanych oraz połączenia ze strukturą budynku.

Wspomniana już norma PN-EN 1627:2012 dzieli objęte nią wyroby na sześć klas odporności według różnych rodzajów ataków i zróżnicowanej wiedzy przestępców, z dodatkowym oznaczeniem literowym RC (resistance class). Klasa RC 1 oznacza najmniejszą możliwą odporność na włamanie, zaś klasa RC 6 jest najtrudniejszą do sforsowania. Poniżej przedstawiono uproszczoną tablicę określającą klasy wytrzymałości przed włamaniem drzwi, okien itp.

Dodać należy, że w każdej z powyższych norm zaznaczono, iż nie mają one zastosowania do bram objętych normą PN-EN 13241-1.

Jednak ze względu na brak innych uregulowań normatywnych dotyczących oceny odporności na włamanie bram, producenci tych wyrobów, a także jednostki badawcze posługują się zastępczo zaprezentowanymi normami. Producenci bram o podwyższonej odporności na włamanie już w procesach ich projektowania uwzględniają przewidywane metody włamań rabunkowych i stosowane narzędzia opisane w normach. Takim przykładem jest firma Normstahl Entrematic, oferująca bramy garażowe segmentowe górne Euro deklarując, iż charakteryzują się klasą odporności WK 2 (odpowiednik klasy RC 2). Jak już wspomniano, także jednostki badawcze wydają dokumenty związane z bramami o określonej odporności na włamanie, w oparciu o wymagania i klasyfikacje wynikające z postanowień przedstawianych norm. W tym przypadku przykładem może być Rekomendacja Techniczna ITB RT ITB-1039/2006 wydana przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie na wniosek firmy Hörmann Polska. Rekomendacja dotyczy bram garażowych podnoszono-uchylnych oraz segmentowych garażowych podnoszonych  Hörmann o odporności na próby włamania ręcznego klasy 2 i klasy 3.

PODSTAWOWE RODZAJE BRAM GARAŻOWYCH

Ogólnie bramy dzieli się na bramy przemysłowe, do których zalicza się wyroby o większych wymiarach gabarytowych, instalowanych zarówno w halach przemysłowych jak i innych obiektach budowlanych, wymagających dużych otworów komunikacyjnych, oraz na bramy garażowe. Te ostatnie wyroby można podzielić na bramy do garaży indywidualnych, przeznaczonych głównie do domów jednorodzinnych na jeden lub dwa samochody, oraz na bramy do garaży zbiorczych, przewidzianych do stosowania w budynkach wielorodzinnych, hotelach, biurowcach itp. Przedmiotem niniejszej publikacji są bramy do garaży indywidualnych, z pośród których najczęściej stosuje się bramy podnoszono-uchylne,  segmentowe, rolowane, rozwierane i przesuwne.

Wymienione bramy różnią się głównie sposobem otwierania, co łączy się również ze sposobem ich montażu. Właściwy dobór bramy garażowej warunkowany jest  istniejącymi warunkami, w tym przede wszystkim wymiarami światła otworu wjazdowego i miejscem wokół niego.

BRAMY PODNOSZONO-UCHYLNE

Bramy podnoszono-uchylne są jednymi z najbardziej popularnych bram stosowanych w garażach. Charakteryzują się prostą i solidną konstrukcją, a sprawdzone rozwiązania techniczne gwarantują niezawodne działanie tych wyrobów. Brama otwiera się poprzez uchylenie skrzydła w taki sposób, iż jego górna część chowa się we wnętrzu garażu, zaś dolna wysuwa  ukośnie ku przodowi, a następnie podnosząc układa się równolegle do podłoża. Warunkiem zainstalowania tego typu bramy jest odpowiednia wolna przestrzeń zarówno przed wjazdem do garażu, jak i w jego wnętrzu pod stropem. Schemat działania bramy garażowej podnoszono-uchylnej przedstawiono na rys. 1.

BRAMY SEGMENTOWE

Bardzo często spotkać można w garażach indywidualnych bramy segmentowe otwierające się poziomo, co pozwala na pełne wykorzystanie miejsca na parkowanie nie tylko w garażu, ale i na podjeździe. Jest to możliwe dzięki konstrukcji skrzydła w formie płaszcza utworzonego ze specjalnych segmentów, które w trakcie otwierania przesuwają się po prowadnicach w górę, aż pod sufit lub strop garażu. Odsłonięte więc jest całe światło otworu wjazdowego. Największą zaletą tego rozwiązania są nieduże wymagania  w odniesieniu  do niezbędnej wolnej przestrzeni w obrębie i wewnątrz garażu. Schematyczny przekrój bramy garażowej segmentowej pokazano na rys. 2.

BRAMY ROLOWANE

Bramy rolowane, zwane także roletowymi, stanowią optymalne rozwiązanie w przypadku zbyt małego garażu, aby zamontować bramę podnoszono-uchylną albo segmentową, lub gdy nie ma miejsca pod sufitem. Skrzydło bramy w postaci płaszcza składającego się z profili/lamel bramy , które mogą być pełne lub przeszklone, przesuwa się w prowadnicach bocznych i nawija na wał usytuowany w kasecie zainstalowanej zazwyczaj w nadprożu. Zaprezentowany typ bram garażowych działa tylko w pionie zajmując niedużo miejsca, a wyróżnia się nowoczesnym wyglądem oraz cichą pracą i komfortową obsługą. Schemat działania bramy garażowej rolowanej  zobrazowano na rys. 3.

BRAMY ROZWIERANE

Bramy rozwierane są tradycyjnym i jednocześnie najprostszym oraz najtańszym zamknięciem garaży. Konstrukcję stanowią dwa skrzydła otwierane jak drzwi, zapewniające cichą i bezawaryjną pracę przez cały okres użytkowania. W prawym skrzydle bramy jest zazwyczaj zamontowany zamek z wkładką bębenkową i klamką, zaś lewe jest ryglowane w części górnej i dolnej. Niedogodnością tego rodzaju bram jest konieczność dość dużej wolnej przestrzeni przed wjazdem do garażu. Na rys. 4 zaprezentowano widok typowej bramy garażowej rozwieranej.

BRAMY PRZESUWNE

Z występującego asortymentu bram przesuwnych, do garaży najczęściej stosuje się bramy boczne segmentowe. Skrzydło bramy tego typu składa się z segmentów przesuwających się w poziomie wzdłuż prowadnic zamontowanych równolegle w posadzce i stropie garażu. Brama otwiera się na ścianę boczną i strop garażu może być wykorzystany w nieograniczonym stopniu. Ponadto brama może być tylko częściowo otwarta, pełniąc rolę drzwi przejściowych, zapewniając szybki i wygodny dostęp. Schemat działania bramy garażowej przesuwnej bocznej segmentowej pokazano na rys. 5.

CHARAKTERYSTYCZNE ROZWIĄZANIA KONSTRUKCYJNE

BRAMY PODNOSZONO-UCHYLNE FIRMY HÖRMANN

Jeden z największych producentów budowlanych wyrobów otworowych firma Hörmann  posiada w swoim asortymencie produkcji bramy garażowe podnoszono-uchylne typu N80 i EcoStar® o zwiększonej odporności na włamanie. Przeprowadzone w holenderskim laboratorium Stichting Kwaliteitscentrum Gevelelementen oraz w Laboratorium Okuć i Ślusarki Budowlanej Wielkopolskiego Oddziału Instytutu Techniki budowlanej w Poznaniu badania potwierdziły, iż bramy te, w zależności od wyposażenia cechują się 2 lub 3 klasą odporności na próby włamania ręcznego według prenormy ENV 1627:1999 (odpowiednik obecnie obowiązującej normy PN-EN 1627:2012). Na tej podstawie udzielono firmie HÖRMANN Polska z Komornik stosownej Rekomendacji Technicznej ITB.

Brama podnoszono-uchylna jest wyposażona w pojedyncze skrzydło płytowe, które uruchamia się poprzez  przechylenie i umieszczenie  poziomo w górnym skrajnym położeniu. Skrzydło jest prowadzone w prowadnikach szynowych ościeżnicy, a jego masę równoważy się za pomocą sprężyn. W skład bramy wchodzą jeszcze okucia, w tym zamek, uszczelnienia oraz opcjonalnie napęd mechaniczny. Konstrukcję ramy skrzydła wykonuję się ze stalowych kształtowników, która może być wypełniona poszyciem z blachy stalowej lub litego drewna, a także przeszklona.

Bramy charakteryzujące się 2 klasą odporności są wyposażone w system zamknięć ryglujących skrzydło bramy z ościeżnicą w obu dolnych narożnikach oraz w środku górnej krawędzi skrzydła. System ten składa się z zamka sprzężonego poprzez cięgna w giętkich osłonach z dwoma ryglami bocznymi oraz jednym ryglem górnym. Montaż przedstawionego  systemu w zainstalowanej już bramie garażowej pokazano na fot. 1. Zamek z wkładką bębenkową jest dodatkowo osłonięty od strony zewnętrznej bramy płytą wykonaną z blachy stalowej o grubości 3 mm.

Bramy wykonane w 3 klasie odporności mają ponadto wzmocnioną konstrukcję, w której poszycie skrzydła jest wykonane z blachy stalowej o grubości co najmniej 1 mm. Poszycie w miejscach łączenia wzmocniono stalowymi nitami rozmieszczonymi na całej długości łączeń w odległościach nie większych niż 300 mm.

BRAMY SEGMENTOWE FIRMY HÖRMANN

Zaprezentowana powyżej firma oferuje także bramy garażowe segmentowe typu ETE40, EPU40, LTE40 i LPU40 o zwiększonej odporności na włamanie, określonej w przedstawionej już w niniejszej publikacji Rekomendacji Technicznej ITB. Podstawowym elementem tego typu bramy jest skrzydło wykonane z pewnej liczby wzajemnie połączonych segmentów, ze ścianką pojedynczą (nieocieplone) lub podwójną (wypełnione pianką poliuretanową) a także przeszklonych, które w położeniu otwartym jest poziomo usytuowane w górnych prowadnicach. W skład bramy wchodzi jeszcze ościeżnica z prowadnicami szynowymi, sprężyny, uszczelki i zawiasy, oraz opcjonalnie napęd mechaniczny. Przykładową bramę garażową segmentową przedstawia fot. 2.

Bramy segmentowe w wykonaniu standardowym, cechują się 2 klasą odporności, i są wyposażone w dodatkowe zamknięcie ryglujące skrzydło z ościeżnicą oraz zabezpieczające przed bocznym wyważeniem. Zamknięcie składa się z zamka połączonego sztywnym cięgnem z ryglem bocznym oraz zaczepów przeciwwyważeniowych ryglujących skrzydło z prowadnicami. Cięgno jest zamocowane w taki sposób, że przy próbie innego naciągnięcia niż za pomocą zamka ulega rozłączeniu.

Bramy wykonane w 3 klasie odporności mają wzmocnioną konstrukcję skrzydła. Segmenty są wykonane z blachy grubości 0,7 mm, a zewnętrzny zamek z wkładką bębenkową ma tarczę osłonową z blachy o minimalnej grubości  3 mm, szerokości nie mniejszej niż 150 mm i wysokości nie mniejszej niż 200 mm.

BRAMY SEGMENTOWE FIRMY NORMSTAHL

Jak już w niniejszej publikacji wspomniano, bramy garażowe o określonej odporności na włamanie wytwarza firma Normstahl Entrematic. Producent poleca niezawodne bramy garażowe, charakteryzujące się atrakcyjnym wyglądem i wyposażeniem w mechanizmy pozwalające na lekkie i ciche otwieranie, oraz skutecznym zabezpieczeniem przed włamaniem z użyciem siły i standardowych narzędzi. Są to bramy segmentowe górne Euro, które uzyskały certyfikat niemieckich instytutów, m.in. Instytutu Techniki Okiennej IFT Rosenheim na klasę odporności antywłamaniowej WK 2 według normy DIN  ENV 1627, co odpowiada klasie RC 2 według normy PN-EN 1627:2012.

Prezentowane bramy są wyposażone w kompletne rozwiązanie składające się z zamka, cięgna linkowego oraz mechanizmu ryglowania, co zabezpiecza przed wszelkimi próbami sforsowania. W zaokrąglonej kasecie jest dobrze chroniona wkładka bębenkowa. Opatentowany system ryglujący ze wzmocnioną obsługą linki oraz umieszczony w prowadnicach mechanizm zamykający skutecznie dwustronnie rygluje bramę. Z kolei przed wyważeniem rolek jezdnych chroni wytrzymały kształtownik prowadnicy. Dodatkowym utrudnieniem dla potencjalnego włamywacza jest wspornik z rolką jezdną na łożyskach kulkowych i metalową osłoną na rolce. Zabezpieczone, stalowe wzmocnienie prowadnicy łukowej chroni rolki jezdne przed niepożądaną ingerencją. Producent deklaruje, iż brama o przedstawionej konstrukcji skutecznie chroni przed wyłamaniem dźwignią o sile do 1 tony oraz próbą wyrwania zamka bramy przy użyciu podobnej siły. Przykład opisanej bramy obrazuje fot. 3.

BRAMY SEGMENTOWE FIRMY FAKRO

Polski producent budowlanych wyrobów otworowych firma Fakro zaprojektowała i wdrożyła do produkcji bramy garażowe segmentowe serii INNOVIEW LINE . Są to wyroby o ponad standardowej funkcjonalności i innowacyjności, charakteryzujące się bardzo dobrą izolacyjnością termiczną i bezpieczeństwem użytkowania oraz podwyższoną odpornością na włamanie. Wypełnione pianką poliuretanową panele segmentów mają grubość 40 mm, co gwarantuje wysoką sztywność i dużą wytrzymałość. Bramy z powyżej wymienionej serii są dostępne w  dwóch wersjach: STYLE oraz STYLE+, a przykładowy wyrób pokazano na fot. 4. W konstrukcji prezentowanych bram zastosowano wiele systemów bezpieczeństwa w postaci zabezpieczenia przed pęknięciem sprężyn i linek, użycia fotokomórek oraz czujników przeciążeniowych itp.

Podwyższoną odporność na włamanie zapewnia specjalna konstrukcja łuku prowadnicy poziomej, która zabezpiecza przed możliwością wepchnięcia górnego segmentu do wnętrza garażu przez osoby niepowołane. Ponadto napędy zastosowane w bramach segmentowych INNOVIEW LINE spełniają wymagania związane z odpornością na włamanie poprzez zastosowanie następujących zabezpieczeń:

• przekładnia mechaniczna, wykluczająca otwarcie bramy z zewnątrz przez osoby trzecie,
• elektroniczny system uniemożliwiający otwarcie bramy z zewnątrz przy użyciu siły.

Producent nie podaje w swych materiałach informacyjnych parametrów klasyfikacyjnych z zakresu odporności ma włamanie.

BRAMY PODNOSZONO-UCHYLNE FIRMY NOVOFERM

Firma Novoferm Polska posiada w swoim asortymencie bram garażowych bramy podnoszono-uchylne wyposażone w dodatkowe zabezpieczenie przeciwwłamaniowe. Konstrukcje tych wyrobów charakteryzują się specjalnie zaprojektowaną dźwignią, pozwalającą na łatwe i szybkie otwieranie oraz zamykanie ręczne albo przy pomocy napędu elektrycznego. Ramę skrzydła  bramy stanowi stalowy ocynkowany zamknięty kształtownik, pokryty blachą ocynkowaną ogniowo i pomalowaną proszkowo farbą poliestrową. Skrzydło współpracuje z potrójną ościeżnicą blokową, wykonaną także z blachy ocynkowanej. Brama zamykana jest specjalnym zamkiem z wkładką bębenkową.

Dodatkowe zabezpieczenie przeciwwłamaniowe w postaci niezależnego od podłogi zestawu ryglującego chroni bramę przed niepożądaną manipulacją, nie pozwalając na nieuprawnione jej otwarcie od zewnątrz. Bramy typu Novoferm K (komfort) są wyposażone w niezależne dwupunktowe ryglowanie boczne, natomiast bramy typu Novoferm M (magnum) w ryglowanie pionowe. Przykładową bramę garażową podnoszono-uchylną prezentowanego producenta przedstawiono na fot. 5. Producent tylko w sposób opisowo przedstawia odporność bram garażowych  na próby włamania.

BRAMY ROLOWANE FIRMY KRISPOL

Bramy rolowane pozwalają na ich montaż w garażach, w których uzyskuje się maksymalnie wolną przestrzeń bezpośrednio pod sufitem. Takie rozwiązanie konstrukcyjne bram garażowych oferuje m.in. firma Krispol. Mogą to być bramy typu VENTE RGZ lub VENTE RGW, polecane szczególnie do nietypowych garaży. Brama otwiera się pionowo w górę, a płaszcz (zwany także pancerzem) skrzydła po zwinięciu znajduje się w skrzynce na zewnątrz (typ RGZ) lub wewnątrz (typ RGW) garażu nad otworem wjazdowym. Przykładową bramę rolowaną firmy Krispol  pokazano na fot. 6.

Producent podaje w swych materiałach informacyjnych, iż opcjonalnie wykonuje bramy w klasie odporności WK 3 według normy EN 1627:2011. Zabezpieczeniem antywłamaniowym jest zamek ryglujący, montowany w dolnej listwie płaszcza, który uniemożliwia otwarcie zaryglowanej bramy z zewnątrz. Dostęp do wnętrza garażu wymagającego specjalnej ochrony zabezpiecza się dodatkowo przy pomocy kart dostępu lub klawiatury kodowej.

inż. Zbigniew Czajka

OKNO 2/2018

Literatura                                                                                                                             

Normy: PN-EN 13241-1+A1:2010, PN-EN 12635:2004, PN-EN 12978:2006,

PN-EN 1627:2012, PN-EN 1628+A1:2016, PN-EN1629+A1:2016,

PN-EN 1630+A1:2016, EN 13241-1, DIN ENV 1627.

Rekomendacja ITB - 1039/2006

Materiały informacyjne firm: Hörmann, Normstahl, Fakro, Novoferm, Krispol