Wzajemna zależność między właściwościami drzwi, a okuciami przynależnymi  do nich na podstawie PN-EN 14351-1:2006
Wzajemna zależność między właściwościami drzwi, a okuciami przynależnymi do nich na podstawie PN-EN 14351-1:2006

Dyrektywa 89/106/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. dotycząca wyrobów budowlanych poprzez przeniesienie jej postanowień do ustawy o wyrobach budowlanych (Dz. U. nr 92, poz. 881 z 2004 r.) stanowi, że postanowienia ustawy o wyrobach budowlanych w czasie procesu normalizacyjnego są adoptowane do norm, a poprzez postanowienia norm w czasie procesu produkcyjnego postanowienia te przyjmują konkretne właściwości w wyrobie budowlanym. Oznacza to, że taki wyrób jest dopuszczony do obrotu i stosowania w Polsce.

Jedynym z takich wyrobów budowlanych są drzwi zewnętrzne do budynków, które są przedmiotem analizy niniejszego artykułu.

Drzwi zewnętrzne do budynków jako wyrób złożony składają się ze skrzydła drzwiowego i ościeżnicy, a ponadto mogą być okuwane w:

  • zamek wg PN-EN 12209:2005,
  • wkładkę bębenkową wg PN-EN 1303:2000,
  • klamki z tarczami wg PNEN 1096:2003,
  • zawiasy wg PN-EN 1935:2003,
  • zamykacze wg PN-EN 1154:1999,
  • zasuwy wg PN-EN 12051:2002,
  • zamknięcia awaryjne wg PN-EN 179:1999,
  • zamknięcia przeciwpaniczne wg PN-EN 1125:1999.

Kompletne drzwi zewnętrzne okute podstawowymi okuciami spełniającymi postanowienia ww. norm gwarantują konsumentowi założone bezpieczeństwo.

W niżej przedstawionej tablicy zestawiono właściwości drzwi zewnętrznych zgodnie
z PN-EN 14351-1:2006, z poszczególnymi właściwościami z tymi drzwiami (okutymi
w skrzydła drzwiowe lub ościeżnicę).

Tablica

Właściwości

Okucia* budowlane
PN-EN 14351-1:2006

Zamykacze drzwiowe PN-EN 1154:1999

Wkładki bębenkowe PN-EN 1303:2000

Zamki i gałki z tarczami
PN-EN 1906:2003

Zawiasy jednoosiowe PN-EN 1935:2003

Zasuwy drzwiowe PN-EN 12051:2002

Zamki wraz z zaczepami PN-EN 12209:2005

Zamknięcia awaryjne PN-EN 179:1999

Zamknięcia przeciwpaniczne
PN-EN 1125:1999

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Odporność na obciążenie wiatrem

(Y)

-

-

-

-

-

-

-

-

Odporność na obciążenie śniegiem

N

-

-

-

-

-

-

-

-

Reakcja na ogień

(Y)

-

-

-

-

-

-

-

-

Właściwości związane z oddziaływaniem ognia zewnętrznego

(Y)

-

-

-

-

-

-

-

-

Wodoszczelność

(Y)

-

-

-

-

-

+

+

+

Substancje niebezpieczne

(Y)

-

-

-

-

-

+

-

-

Odporność na uderzenie

(Y)

-

+

+

+

+

+

+

+

Nośność urządzeń zabezpieczających

Y

+

+

+

+

+

+

+

+

Zdolność do zwolnienia 1)

Y

-

-

-

-

-

+

+

+

Właściwości akustyczne

N

-

-

-

-

-

-

-

-

Przenikalność ciepła

N

-

-

-

-

-

-

-

-

Właściwości związane z promieniowaniem

N

-

-

-

-

-

-

-

-

Przepuszczalność powietrza 2)

(Y)

+ 4)

-

-

+

-

+

+

+

Siły operacyjne

Y

+

+

+

+

+

+

+

+

Wytrzymałość mechaniczna

Y

+

+

+

+

+

+

+

+

Wentylacja

N

-

-

-

-

-

-

-

-

Kuloodporność 3)

N

-

+

+

+

+

+

-

-

Odporność na wybuch

Y

-

-

-

-

-

-

-

-

Odporność na wielokrotne otwieranie
i zamykanie

Y

+

+

+

+

+

+

+

+

Zachowanie się pomiędzy różnymi klimatami

N

+

+

-

-

-

+

-

-

Odporność na włamanie 5)

Y

+

+

+

+

+

+

-

-

Objaśnienie:

Y - zmiana komponentu prawdopodobnie zmieni daną właściwość

(Y) - jest możliwe, że zmiana komponentu zmieni daną właściwość

N - zmiana komponentu prawdopodobnie nie zmieni danej właściwości

+ - oznacza właściwości występujące w normie

- - oznacza właściwości nie występujące w normie

1) i 3) - dotyczy okuć odpornych na przestrzeliwanie

2) - możliwość regulacji usytuowania skrzydła względem ościeżnicy

4) - zapewnienie zawierania skrzydła drzwiowego

5) – dotyczy drzwi o zwiększonej odporności na włamanie

W załączniku A do normy PN-EN 14351-1:2006 zasugerowano pewne wzajemne zależności, w sytuacji gdy zostałby zmodyfikowany określony komponent a tablica A1 określa, czy z powodu tej modyfikacji zalecane jest przeprowadzenie powtórnego badania.

W zależności od wymagań użytkownika należy określić klasę właściwości drzwi zewnętrznych, znając klasę drzwi zewnętrznych należy odpowiednie okucie, tak dobrać by klasa okucia była zgodna z właściwościami, wymaganymi od drzwi lub nawet korzystniejsza, ponieważ drzwi jako wyrób kompletny, będą zawsze posiadały taką klasę jaką posiada najsłabsze okucie tworzące komplet drzwi zewnętrznych.

Dobrane okucia do drzwi zewnętrznych do budynków powinny być zidentyfikowane przez producentów tych okuć. Producenci okuć powinny deklarować identyfikalność okucia poprzez zaświadczenia, atesty, deklarację zgodności, certyfikaty lub inne dokumenty,
a okucia powinny być oznakowane zgodnie z postanowieniami norm znakiem CE lub znakiem [B]. Dokumenty wystawione przez producentów okuć powinny wchodzić w skład dokumentacji konstrukcyjnej drzwi. Niezależnie od scharakteryzowania okuć w oparciu
o normy PN-EN, mogą być dodatkowo identyfikowalne innymi cechami lub właściwościami.

Należy zaznaczyć, że wg PN-EN 14351-1:2006 konstrukcja podobna to modyfikacja wyrobu, dokonana między innymi przez zastąpienie elementów składowych, jakimi są także okucia budowlane.

Modyfikacja taka może nastąpić ze względów np. na:

  • nośność urządzeń zabezpieczających poprzez zamianę zaczepu/zapadki, ograniczników itp. tak by były w stanie utrzymać skrzydło drzwiowe,
  • wysokość i szerokość drzwi, ponieważ wystające okucia budowlane i kąt otwarcia skrzydła mogą ograniczyć wysokość i szerokość światła otworu,
  • przepuszczalność powietrza, ze względu na określenie luzu okuć budowlanych pomiędzy skrzydłem drzwiowym a ościeżnicą,
  • zdolności do zwolnienia – w przypadku zamknięcia awaryjnego oraz zamknięcia przeciwpanicznego należy spełnić wymagania PN-EN 179:1999 oraz PN-EN 1125:1999,
  • kuloodporności, gdyż badania wg PN-EN 1523:2000 drzwi zewnętrznych powinny być wyrażane zgodnie z PN-EN 152:2000,
  • odporności na włamanie, gdyż badania wg PN-ENV 1628:2006 (U), PN-ENV 1629:2006 (U) i PN-ENV 1630:2006 (U) powinny być wyrażone zgodnie z PN-ENV 1627:2006 (U),
  • klasyfikacja i oznaczenia – zasadniczo przedstawiono to w omawianej normie tablicy 1
    i 2, a cechy nie uwzględnione w normie można znaleźć w dokumentach krajowych,
  • oznakowanie próbek – należy je tak oznakować by była możliwa ich identyfikacja wraz
    z czasem i datą jej pobrania,
  • materiały i elementy składowe – powinny być odpowiednio udokumentowane celem zapewnienia ich zgodności,
  • etykietowanie i znakowanie – producent powinien zapewnić informację przedstawiając związek między producentem, wyrobem i produkcją.

Przedstawione w tablicy właściwości drzwi zewnętrznych, na które mają wpływ okucia budowlane są ściśle powiązane z oznakowaniem zgodności drzwi zewnętrznych znakiem CE.

W załączniku ZA do normy PN-EN 14351-1:2006 są ustalone warunki oznakowywania zgodności drzwi zewnętrznych. W normie tej należy zwrócić uwagę na tablicę ZA1 kolumnę 2 i 4, w której są wskazane odpowiednie rozdziały normy mające zastosowanie przy oznakowaniu zgodności znakiem CE.

Charakteryzowanie w klasyfikowanie właściwości okuć budowlanych w oparciu
o normy na poszczególne wyroby przedstawiłem w kwartalniku „OKNO” nr 4 (47) 2006 r.

mgr inż. Zbigniew Lenarski

Związek Polskich Producentów Zamków i Okuć

Literatura:

Normy powołane w artykule