Jeszcze o osadzaniu stolarki z drewna w otwory budowlane

Najnowsze zebrane doświadczenia z badań i odbiorów technicznych drzwi i okien na budowach lub w okresie gwarancyjnym, potwierdzają, że niektórzy wykonawcy stolarki zagadnienia osadzania jej w otworach, szczególnie dotyczy to stolarki wykonanej z drewna, traktują jako prace drugorzędne, proste, bez konieczności większego zaangażowania fachowego. Jest otwór budowlany, ma ościeża, jakieś wymiary i należy w nim tak jak pasuje osadzić, zawiesić okno czy drzwi. Nie ważne jest czy szczeliny delatacyjne obwodowo będą wynosiły 30 mm ( fot. 1 ) czy 70 mm ( fot.2) i tak zostaną wypełnione pianką pistoletową PUR, zakryte materiałami ocieplającymi i tynkowymi. Takie traktowanie prac dotyczących procesu osadzania stolarki w otworach jest już w założeniach irracjonalne i szkodliwe nie tylko dla przyszłego użytkownika tych okien czy drzwi, ale również dla ich wykonawcy. Praktyka już niejednokrotnie udowodniła że każda tzw.„fuszerka,” nawet zakryta , prędzej czy później wyjdzie na jaw i wówczas zaczynają się kłopoty, reklamacje, badania techniczne, opinie techniczne i często to kończy się przegraną wykonawcy w sądzie.

Wykonawcy nieraz sądzą, że jak ościeża zostaną zakryte tynkiem to nie ma możliwości sprawdzania rozstawu kotew mocujących ościeżnicę w otworze. Są to mylne założenia, ponieważ przy pomocy elektrycznego wykrywacza metali (detektora M-22 ) można dokładnie sprawdzić i ustalić punkty zamocowań kotew do ościeżnicy i ościeża . Dlatego warto przypominać o tym, że poprawne osadzenie, zawieszenie w otworze okna czy np.drzwi zewnętrznych (fot. 3 ) jest podstawowym warunkiem ich dobrej pracy i utrzymania ich w wysokiej trwałości użytkowej.Takie okno jest w stanie pokonywać duże siły parcia wiatru, zapewnienia wymaganą izolacyjność termiczną i szczelność oraz efektywnie zapobiega infiltracji wody deszczowej i powietrza. Stąd by zapewnić stolarce otworowej dobre warunki eksploatacyjne, należy przestrzegać obowiązkowo normatywne zasady i wymogi technologiczne dotyczące wbudowania, osadzenia jej w otworach. Pierwszą z nich

jest zasada nie osadzania stolarki , wykonanej z drewna w otwory w pomieszczeniach w których nie zakończono prac mokrych tj. tynkarskich i posadzkarskich. Niestety zdarzają się jeszcze przypadki, szczególnie w okresie jesienno-zimowym,że zamyka się otwory, osadzajac w nich okna i drzwi a następnie wykonuje się prace mokre-wykończeniowe. Efektem takiego postępowania jest nawilżanie się powietrza w pomieszczeniach nawet do 95 % , co z kolei powoduje zachwianie się równowagi higroskopijnej w drewnie stolarki oraz następuje proces pęcznienia drewna, który powoduje zwiększanie wymiarów okna, szczególnie jego poszczególnych elementów konstrukcyjnych.Nawilgocona stolarka wykazuje wówczas najczęściej takie wady jak: skrzydła okien nie otwierają się a na powłokach malarskich występują przebarwienia i plamy. Następnie następuje okres wysychania drewna i ukazują się spaczenia, zwichrowania,rozszczelnienia przylgowe, luzy w połączeniach czopowych oraz częściowa utrata przyczepności powłok malarskich a nawet korozja okuć. Doprowadzenie w takim stanie technicznym stolarki do pierwotnego stanu techniczno-użytkowego jest bardzo trudne i kończy się na ogół naprawami a nawet wymianą elementów konstrukcyjnych a często całych zespołów okiennych.

Ważnym przedsięwzięciem, które ma duży wpływ na prawidłowe osadzenie stolarki i jej trwałość w użytkowaniu jest prawidłowe przygotowanie jej otworów. Otwory budowlane przed zawieszeniem stolarki powinny posiadać odpowiednie wymiary i kąty. Szerokość każdego otworu powinna być większa o 30-40 mm od szerokości ościeżnicy tj. 15 do 20 mm z każdej strony. Zaś wysokość o 45 mm. Kąty otworów powinny posiadać 90 stopni a przekątne mogą się różnić tylko o 10 mm. Poza tym niedopuszczalne jest obudowywanie ościeżnic w czasie stawiania murów, budującego się domu ,ponieważ grozi to całkowitym zniszczeniem stolarki. Stolarka ciasno obudowana, osadzona, przejmuje wszelkie ruchy murów budynku i przenosi je na własną konstrukcję i następują naprężenia, które deformują jej stabilność, naruszając jednocześnie jej trwałość użytkową.

Ważną czynnością jest również wykończenie płaszczyzn samych ościeży, szczególnie kiedy mur jest wykonywany z cegły tzw.„dziurawki”. Na zdjęciu 4 pokazano jak często jeszcze okna zawiesza się w otworze, mocując je do surowego muru domu, z nieobrobionymi ościeżami.

Taka praktyka nie sprzyja prawidłowemu osadzeniu okna, szczególnie przy takich czynnościach technologicznych jak: w ustawieniu okna w poziomie i pionie oraz zamocowaniu jego przy pomocy klinów dystansowych, które po zamocowaniu na kotwy muszą być usunięte. W czasie badań technicznych okien spotyka się jeszcze, szczególnie w progu, ale nie tylko kliny drewniane, zalane pianką PUR lub widoczne ( fot.5 ), co jest niedopuszczalne. Do mechanicznego zamocowania ościeżnicy drewnianej do ościeży, powinno stosować się kotwy obrotowe.Dyble rozprężne można również stosować, ale tam gdzie ruchy ścian budynku są niewielkie, ponieważ dyble dają mocowanie bardzo sztywne.Mocowanie mechaniczne okien czy drzwi na kotwy powinno odbywać się według ustalonych zasad.Przede wszystkim powinno być wykonane na całym obwodzie okna czy drzwi. Rozstaw kotew powinien być następujący: od słupka, rygla i narożnika 150 mm, zaś rozstaw boczny nie powinien przekroczyć 700 mm. Na zdjęciu 6 pokazano jakie w praktyce stosuje się wadliwe , niezgodne z obowiązujacymi

zasadami odległości od narożnika 200 mm a nieraz więcej. Do bardzo ważnych czynności technologicznych należy również dokładne wypełnianie szczelin dylatacyjnych pianką PUR.Czynność ta musi być wykonana jednak bardzo starannie, by nie pozostawić pustych przestrzeni,wypełnionych powietrzem, które będą ,szczególnie w okresie zimowym ,emitować zimne powietrze do wnętrza mieszkania, obniżając w oknie jego deklaratywny współczynnik przewodnictwa cieplnego. Na zdjęciu 7 pokazano braki w wypełniemu szczelin pianką PUR. Obecnie na rynku hadlowym występuje już duży wybór pianek, należy tylko wybrać taką, która będzie efektywnie wypełniała i izolowała wszystkie przestrzenie szczelin delatacyjnych, będzie odporna na zmienne i trudne warunki atmosferyczne.

W trakcie osadzania okna należy zwrócić szczególną uwagę również na zagadnienia dotyczące odprowadzenia wody z okna oraz właściwe i fachowe uszczelnienie parapetów zewnętrznych,aluminiowych i wykonanie wszystkich prac związanych z wykończeniem ościeży , szczególnie w progu okna . Poprawnie osadzone okno czy drzwi, wykonane z drewna, użytkowane prawidłowo i zabezpieczane okresowo odpowiednimi środkami malarskimi jest gwarancją, że właściwie i długo będzie spełniać swoje funkcje użytkowe.

INŻ.ZBIGNIEW GĘSIŃSKI

Fot. autora