Wytyczne dotyczące dopuszczenia do obrotu na rynku budowlanym okuć do szkła hartowanego

Regulacje związane z dopuszczeniem wyrobów budowlanych na rynek ujęte zostały przede wszystkim w Rozporządzeniu UE nr 305/2011 (CPR), zgodnie z którym podstawę tej procedury stanowią normy zharmonizowane przewidziane dla określonych grup produktów. Do tej kwestii odnoszą się również ustawa o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych z dnia 25.06.2015 r., oraz o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku z dnia 13.04.2016 r.

Norma zharmonizowana (hEn) to rodzaj specyfikacji technicznej, na bazie której weryfikuje się właściwości użytkowe wyrobu budowlanego. Dokument ten, podobnie jak europejski dokument oceny (EAD), określa kryteria oraz metody stanowiące podstawę badań, które odbywają się w odniesieniu do zasadniczej charakterystyki produktu. Normy te opracowywane są na podstawie mandatów udzielonych przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN).

W przypadku okuć do szkła szczególne znaczenie ma mandat 101 dotyczący drzwi, okien, żaluzji, bram i ich okuć budowlanych, a także 122 odnoszący się do wyrobów i okryć do okien dachowych, świetlików i wyrobów pomocniczych, co oznacza także okucia do daszków szklanych. Ponadto w 2017 roku wydany został także mandat na normę określającą wymogi, jakim podlegają balustrady, również szklane. Niemniej w przypadku okuć budowlanych, w tym okuć do szkła hartowanego, obecnie funkcjonuje już kilka norm definiujących wybrane grupy wyrobów. Wykaz wybranych przedstawia poniższa tabela.

W przypadku okuć, które nie zostały ujęte w powyższym wykazie i które nie są wyrobem kwalifikującym się pod definicję produktu regionalnego, ani jednostkowego dopuszczenia do obrotu, konieczne jest uzyskanie krajowej lub europejskiej oceny technicznej. Posiadanie jednego z tych dokumentów, skutkujących odpowiednio oznaczeniem w postaci znaku budowlanego B lub znaku CE, jest obligatoryjne. Obowiązek uzyskania stosownych certyfikatów spoczywa zarówno na producentach okuć, jak i dystrybutorach sprowadzających je z krajów spoza UE. – W porównaniu do innych grup produktów, dla rynku okuć funkcjonuje wyjątkowo niewiele norm oraz dokumentów EAD – komentuje Joanna Kamuda, pełnomocnik Zarządu CDA Polska ds. Zakładowej Kontroli Produkcji.

– Dlatego produkty takie jak systemy przesuwne, składano – przesuwne, składano – harmonijkowe, okucia punktowe oraz wiele innych wymagają każdorazowo przeprowadzenia procesu weryfikacji właściwości użytkowych. Jest to procedura nie tylko kosztowna, ale również bardziej czasochłonna – dodaje.

Wymagania dotyczące jednostek ds. oceny technicznej

Z funkcjonowaniem normy zharmonizowanej wiąże się konieczność powołania jednostki oceniającej, do której kompetencji należy m.in. analiza rynku, określenie kryteriów technicznych i metody oceny, ustalenie określonej zakładowej kontroli produkcji,  a także sama ocena wyrobu. Zakres zadań jednostki, a także stawiane jej wymagania, określa Załącznik nr. 4 do Rozporządzenia 305/2011 (CPR). W założeniu jednostka oceny technicznej (JOT) powinna zostać ustanowiona zgodnie z krajowymi regulacjami i posiadać osobowość prawną. Ponadto cechować powinny ją m.in. profesjonalizm i umiejętność dokonania rzetelnej oceny, szczegółowa znajomość przepisów prawa, norm hEn, metod badań oraz zagrożeń związanych z procesem budowlanym. Co więcej, JOT powinna dysponować nie tylko wiedzą, ale również środkami i wyposażeniem niezbędnym do dokonania oceny właściwości użytkowych wyrobów.  Aby JOT funkcjonowała legalnie, musi zdobyć stosowne akredytacje

Polskie Normy, a okucia do szkła hartowanego

Normy zharmonizowane są dokumentami nadrzędnymi, co oznacza, że wszystkie krajowe specyfikacje muszą pozostać z nimi zgodne. Ponadto, w chwili opublikowania normy hEn dla wyrobu, dla którego Komitet Europejski nie wydał wcześniej mandatu, krajowe dokumenty normalizacyjne przestają obowiązywać. Organem odpowiedzialnym za ich opracowywanie jest Polski Komitet Normalizacyjny (PKN). Do jego podstawowych zadań należy m.in. organizowanie i nadzorowanie działań związanych z opracowywaniem oraz rozpowszechnianiem Polskich Norm (PN) i innych dokumentów normalizacyjnych, a także ich zatwierdzanie i wycofywanie. Co jednak kluczowe, stosowanie PN było obowiązkowe do 31 grudnia 1993 roku – do tego momentu pełniły rolę przepisów, a nieprzestrzeganie ich postanowień uznawane było za naruszenie prawa. – Mimo że obecnie przestrzeganie postanowień PN jest dobrowolne, należy mieć na uwadze, że choć w przypadku okuć brakuje norm zharmonizowanych, to są one objęte obowiązkiem posiadania znaku budowlanego B lub znaku CE. Z tego powodu Polskie Normy stanowią cenną wskazówkę odnośnie właściwości wyrobów budowlanych wprowadzanych na rynek – komentuje pełnomocnik CDA Polska.  - Na ich podstawie możliwe jest określenie cech produktów, które warunkują ich bezpieczne użytkowanie – podsumowuje Kamuda. Przykłady Polskich Norm dotyczących okuć do szkła hartowanego przedstawia poniższa tabela.

Co daje przestrzeganie norm?

Funkcjonowanie norm prowadzi nie tylko do ustandaryzowanie rynku. Jednoznaczne i powszechne kryteria oceny właściwości użytkowych wyrobu budowlanego pozwalają na realne porównanie produktów na podstawie ich parametrów i zastosowanie tych, które najlepiej odpowiadają założeniom projektu. Normalizacja ułatwia także porozumiewanie się z pomocą odgórnie zdefiniowanych oznaczeń, zapewnia określoną jakość tak wyrobów, jak i procesów oraz usług. Prowadzi również do racjonalizacji produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań organizacyjnych. A z punktu widzenia klienta, stanowi potwierdzenie, że producent zadbał nie tylko o poprawne wykonanie wyrobu, ale również bezpieczeństwo jego użytkowników. 

źródło: CDA Polska