Konstrukcję każdego okna, nie tylko w domku jednorodzinnym ( fot. 1 ) a , szczególnie jego skrzydła stanowi zawsze podstawowy szkielet . Poszczególne elementy takich konstrukcji szkieletowych, to ramiaki poziome, pionowe i elementy łukowate do których można zaliczyć łuki odcinkowe, półkoliste, koszowe i gotyckie, rzadko jeszcze stosowane (fot. 2 ), połączone ze sobą w narożnikach lub na „wprost” (fot. 3 ). Wszystkie elementy konstrukcyjne, szczególnie ramiaki posiadają wymiary tj. grubość i szerokość, które w przypadku profili, wykonanych z PCV posiadają komory ( 3, 4, 5 lub 6 ) . Każdy ramiak , element konstrukcyjny, nawet o kształcie łukowym , wykonany z PCV , posiada w środku stalowy element, który wzmacnia ich sztywność konstrukcyjną w całej konstrukcji szkieletowej, szczególnie skrzydła okna ( fot. 4 ). Na sztywność konstrukcyjną ościeżnicy czy skrzydła okna , mają wpływ jeszcze inne czynniki, które są podyktowane takimi wymaganiami jak: wymiarami gabarytowymi szkieletu i ich stabilnymi połączeniami konstrukcyjnymi. Nie spełnienie tych wymagań w zakresie Np. wymiarów, wynikających z wyliczeń statycznych powoduje, że szkielet , szczególnie skrzydła, które jest ruchome i zawieszone tylko w 2 lub 3 punktach, staje się niestabilny i nie posiada odpowiedniej sztywności. Skutki takich wadliwych rozwiązań konstrukcyjnych są takie, że skrzydło nie zamyka się i występują kłopoty w ogólnym użytkowaniu okna lub występują pęknięcia szyb zespolonych, spowodowane powstającymi naprężeniami. Szczególne wymagania te występują w oknach balkonowych, zakończonych elementami łukowymi. Przedmiotem badań technicznych było okno balkonowe, dwuskrzydłowe z łukiem półkolistym ( fot. 5 ) o wymiarach 2240 X 1470 mm, z funkcją rozwierano- uchylną, które posiadało szereg wad technicznych , szczególnie uniemożliwiających prawidłowe i swobodne otwieranie i zamykanie skrzydeł okna.
Stąd okno poddano badaniom technicznym, które wykazały szereg wad technicznych, szczególnie w zakresie wykonawstwa jak i jego konstrukcji.
Do podstawowych wad można zaliczyć : brak sztywności skrzydła okna , opadające skrzydła, brak szczelności na przylgach, luzy w połączeniach szyb zespolonych z ramiakami skrzydła, nienormatywne wymiary skrzydła w stosunku do ościeżnicy i wiele innych wad technicznych, które w sumie spowodowały, że okno nie mogło spełniać podstawowych funkcji użytkowych. Wykonawca okna w dobrej wierze czynił wszystko by pozytywnie załatwić reklamacje, włącznie do tego, że wymienił okno na nowe. Nowe okno, zawieszone w otworze budowlanym, wykazało te same wady techniczne i dlatego wszystkie badanie okna na budowie wskazują, że okno a, szczególnie jego skrzydła posiadają wady konstrukcyjne, które wynikają z wadliwej konstrukcji każdego skrzydła , niezgodnego z wymaganiami konstrukcyjnymi szkieletu z udziałem elementu łukowego. Szczególnie budzą zastrzeżenia rozwiązania konstrukcyjne skrzydła, braki w zakresie jego sztywności.
Wiadomo powszechnie, że sztywność każdej konstrukcji szkieletowej otrzymuje się przez stabilne połączenia narożnikowe ramiaków pionowych z ramiakami pionowymi. Natomiast w skrzydle badanego okna z łukiem półkolistym występują tylko połączenia narożne, dolne, co w poważnym stopniu obniża jego sztywność i stabilność. Brak jest ramiaków środkowych, które łączone na wprost wzmacniają sztywność każdego szkieletu.
Szczególnie dotyczy to skrzydła okna, bo ościeżnica jest łączona obwodowo do ościeży i to zagadnienie nie występuje. Natomiast skrzydło jest zawieszone na ogół tylko w dwóch punktach i dlatego to sprzyja jego niestabilności i braku osiągnięcia prawidłowej sztywności.
Przy tym należy podkreślić, że ważne są również wymiary gabarytowe okna i jego skrzydeł. Im te wymiary są większe to sztywność maleje i odwrotnie. Z praktyki wiadomo, że ramiaki pionowe zakończone górą łukiem półkolistym każdego skrzydła często poddają się w granicach luzów szyby zespolonej w jej przylgach i to wystarczy, by skrzydło stwarzało kłopoty z jego otwieraniem się a szczególnie zamykaniem. Badania techniczne potwierdzają i przekonują, że w każdym skrzydle tego okna należy dodatkowo przewidzieć ramiak środkowy łączony z ramiakami pionowymi na „wprost” , by usztywnić część górną skrzydła .
Łuk półkolisty połączony z ramiakami pionowymi w każdej konstrukcji szkieletowej, bez ramiaka środkowego, ma zawsze tendencję, szczególnie przy większych wymiarach gabarytowych, do rozpychania jej na boki.
Uwzględniając powyżej podane i stwierdzone wady techniczne w badanym oknie z łukiem półkolistym, należy stwierdzić, że okno takie nie nadaje się do użytku, ponieważ nie spełnia podstawowych wymagań funkcjonalnych tj. jego skrzydła nie otwierają się i zamykają bez oporów i zacięć . Obecna konstrukcja skrzydeł, badanego okna ,wymaga szczegółowych jeszcze badań w zakresie budowy konstrukcji szkieletu i wykonania badań statycznych wytrzymałościowych , by potwierdzić jednoznacznie wadliwość konstrukcji i ustalić wymogi konstruowania szkieletów okiennych z udziałem elementów łukowych.
INŻ. ZBIGNIEW GĘSIŃSKI
Fot. autora i JM
