Okucia do szkła hartowanego – przegląd dostępnych rozwiązań

Wiele mówi się o znaczeniu szkła w architekturze i niemal niezliczonych możliwościach tworzenia z jego pomocą efektownych konstrukcji, zarówno we wnętrzach, jak i na elewacjach budynków. Warto jednak podkreślić, że nie byłoby to możliwe, gdyby nie odpowiednie okucia do szkła. To z ich pomocą mocowane są szklane elewacje, zadaszenia, szklane stopnie schodów czy balustrady. Przed decyzją o wykorzystaniu szkła we własnym projekcie, warto zapoznać się z rodzajami okuć dostępnych na rynku, gdyż gwarantują one nie tylko komfortowy montaż, ale przede wszystkim bezpieczeństwo użytkowania.

Podział ze względu na otworowanie szkła

To jeden z podstawowych sposobów podziału okuć na te, których montaż wiąże się z otworowaniem (przelotowe), oraz na te, które nie wymagają wiercenia otworów w szkle (nieprzelotowe). Informacja o tym, który rodzaj okucia zostanie zastosowany, jest bardzo istotna pod kątem obróbki szkła, na którym będą one montowane. Szklanej tafli, która przeszła proces hartowania oraz laminowania, nie można bowiem już nawiercać.  

W przypadku okuć przelotowych punktowych takich jak Piemonte oraz Merano od CDA Polska, mocowanie umieszcza się w cylindrycznych lub stożkowych otworach, przy czym każdy element okucia (w tym również uszczelki) musi być dopasowany do grubości szkła. Okucia punktowe to jednak nie jedyny rodzaj mocowań, który wymagać będzie nawiercenia otworów. Otworowanie konieczne będzie również w przypadku niektórych modeli zamków, listw montażowych lub zawiasów. Ponadto pod wybrane okucia trzeba wykonać otwory o nieregularnym kształcie.

Okucia nieprzelotowe to natomiast mocowania zaciskowe lub klejone, przy czym najpopularniejsze są te pierwsze. Okucia zaciskowe mocowane są na brzegach szklanych elementów, gdzie metal od tafli oddziela specjalna uszczelka, odpowiednio dobrana do grubości szkła. W przypadku tego typu okuć warto zwrócić uwagę na zalecenia producenta dotyczące docisku, tak aby nie uszkodzić mocowania, czy też nie spowodować dodatkowych naprężeń szkła.

Dobór okuć ze względu na miejsce montażu

Dokonując wyboru danego rozwiązania, kluczowe będzie także to, czy zamierzamy wykorzystywać je wewnątrz, czy na zewnątrz budynku. Trzeba wziąć pod uwagę, czy konstrukcja poddawana będzie działaniu czynników atmosferycznych, takich jak zmienna temperatura, opady, podmuchy wiatru. Będzie to miało wpływ nie tylko na samą budowę mocowania, ale również na materiał
z jakiego zostanie ono wykonane.

W przypadku okuć stosowanych na zewnątrz będzie to np. aluminium, stal typu SUS304 lub SUS 316, które wg normy PE-EN 10088-1:2014-12 opisywane są jako stal 1.4301 oraz 1.4401. Są to materiały cechujące się wysoką odpornością na korozję, a w przypadku stali nierdzewnej 316 również na działanie substancji chemicznych. Ponadto mocując szkło na zewnątrz budynku, warto podstawić na okucia przegubowe, najczęściej wykorzystywane na fasadach. Pozwalają one na odkształcanie się szklanych powierzchni np. pod wpływem wiatru, dzięki czemu unikamy niepotrzebnych naprężeń zarówno tafli, jak i samego mocowania. W przypadku okuć wykorzystywanych wewnątrz należy zwrócić uwagę przede wszystkim na to, czy zapewnią odpowiednią stabilność całej konstrukcji. Materiał, z jakiego są one wykonane, niekoniecznie musi być tak odporny na korozję, jak np. w przypadku fasad.  

Grupy produktów i ich możliwe zastosowanie

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów okuć, których wybór warunkuje rodzaj szklanej konstrukcji, do której zostaną użyte, oraz miejsce jej instalacji. Jednym z najpopularniejszych typów są, wspominane już, mocowania punktowe. Mowa tutaj zarówno o pojedynczych rotulach, ale także całych konstrukcjach bazujących na tym typie mocowań. W zależności od projektu, w tym przede wszystkim wielkości i ciężaru tafli szkła, którą mają utrzymać, okucia punktowe różnić się będą wielkością. Z ich pomocą montowane są szklane elewacje, daszki, balustrady, szklane ścianki, szyby windowe oraz schody.

Kolejną grupą okuć są te dedykowane drzwiom oraz ściankom szklanym. Mowa tutaj zarówno o podstawowych elementach, takich jak uchwyty drzwiowe, zamki oraz zawiasy, ale też o szklanych ościeżnicach stosowanych przy ściankach działowych w tym również szklanych, czego przykładem może być model Palermo CDA Polska. Rozwiązanie to najczęściej spotykamy w biurach. Warto dodać, że wymiar ościeżnicy można dopasować do indywidualnych wymogów projektu, dyktowanych przez aranżowaną przestrzeń. Elementy systemów pozwalających na montaż ścianki lub ościeżnicy przeważnie wykonane są z aluminium lub ze stali nierdzewnej. W przypadku przestrzeni biurowych do szklanych drzwi stosować można samozamykacze. Mocowane w miejscu dolnego zawiasu przy podłodze, pozwalają na automatyczne, samoczynne zamknięcie się drzwi. Alternatywą dla tego rozwiązania mogą być zawiasy z funkcją domykania, które mocuje się do ściany lub bezpośrednio ościeżnicy. W przypadku obu rozwiązań regulować można zarówno prędkość, jak i siłę domykania.

Kolejnym rozwiązaniem, dedykowanym przede wszystkim biurom, są systemy składano- przesuwne oraz składano- harmonijkowe, jak np. Bari SLF300 oraz Bari SFL400. Tafla przesuwa się wówczas w aluminiowych prowadnicach za sprawą specjalnych wózków wykonanych z tworzywa o odpowiednich parametrach lub aluminium ze specjalnego stopu ZNAL. Systemy te przeważnie powstają w oparciu o indywidualne wytyczne klienta, warunkujące m.in. ilość oraz wielkość szklanych paneli (choć nie są one nieograniczone, ze względu na udźwig systemu), które wykonane mogą być ze szkła kolorowego, z nadrukiem, czy z regulowanym stopniem przezierności. Z ich pomocą często wydziela się gabinety lub salki konferencyjne, a możliwość swobodnego zsunięcia systemu pozwala na zachowanie pewnej modułowości przestrzeni. Należy jednak pamiętać, że ze względu na indywidualne wytyczne, modyfikacji mogą ulec jedynie wysokość lub szerokość tafli, nie zaś elementy konstrukcyjne jak np. wózek czy prowadnica.

Coraz częściej szkło wykorzystywane jest także w projektach balustrad – zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. W ich przypadku to miejsce montażu warunkować będzie dobór odpowiednich okuć tworzących konstrukcję. Do mocowania portfenetrów oraz balustrad przy schodach wewnętrznych najczęściej stosuje się okucia punktowe, które nie tylko umożliwią wygodny montaż tafli do biegu schodów lub ściany, ale również ze względu na swój niewielki rozmiar oraz subtelny design wpasują się w dowolną aranżację. Z kolei na zewnątrz, na tarasach, balkonach czy loggiach poleca się rozwiązania słupkowe, jak system Corelone, które mocować można zarówno do podłoża jak i do policzka ściany. W balustradach tego typu tafla mocowana jest w profilach typu „U”, zaś  za wytrzymałość balustrady odpowiada cały system, w tym odpowiednio dobrane słupki, listwy oraz mocowania.

Z kolei wszędzie tam, gdzie możliwe jest zamocowanie balustrady do płaskiej poziomej powierzchni, czyli również na tarasach, ale też na spocznikach lub galeriach, możliwe jest wykorzystanie balustrad samonośnych, takich jak Trapani, które są montowane liniowo, w zaciskowych profilach dolnych. Balustrada nie posiada wówczas słupków, a szkło pozostaje w pełni wyeksponowane. Profil dolny może też być wmontowany w podłoże, dzięki czemu pozostanie praktycznie niewidoczny.  Górną krawędź szkła zabezpiecza się odpowiednim profilem, który może się różnić kształtem (kwadratowy lub zaokrąglony), jak również sposobem wykończenia (aluminium anodowane lub satyna, ponadto każdy z elementów systemu może zostać pomalowany proszkowo na jeden z kolorów z palety RAL).

Właściwy dobór okuć będzie mieć również znaczenie w przypadku aranżacji łazienki z wykorzystaniem szkła. Mowa tu przede wszystkim o okuciach dedykowanych szklanym drzwiom, a także kabinom prysznicowym, w tym: zawiasach, klamrach oraz uchwytach i gałkach drzwiowych, ale też stabilizatorach i relingach. Co istotne, rozwiązania dostępne na rynku (w tym m.in. kolekcja Vesuvio, Etna, Aosta oraz Venezia) pozawalają na zaprojektowanie konstrukcji szklanych dopasowanych do indywidualnego projektu, dostosowanego do metrażu oraz układu łazienki, jak również potencjalnych skosów. Zawiasy oraz klamry do łazienek wykonane są najczęściej ze stali nierdzewnej lub mosiądzu, które są odporne na korozję. Mocuje się je z pomocą niewielkich śrub lub poprzez zacisk, do ściany lub bezpośrednio do szklanej tafli. Dzięki możliwości regulacji zawiasów, a dokładnie kąta wychylenia drzwi na jaki pozwalają, aranżacja niewielkich przestrzeni jest zdecydowanie łatwiejsza.

Jakość materiałów oraz bezpieczeństwo

Wybierając okucia do szkła hartowanego, należy zwróci szczególną uwagę na materiał, z jakiego są wykonane oraz na to, czy posiadają one odpowiednie deklaracje właściwości użytkowych. Przeważnie okucia wytwarzane są z aluminium, stali nierdzewnej lub mosiądzu, ewentualnie połączenia wybranych stopów. Z kolei deklaracja właściwości użytkowych, a co za tym idzie krajowa lub europejska ocena techniczna, potwierdzają, że dany wyrób posiada wymagane właściwości i zachowa je przez lata. Sposobem na zweryfikowanie tych dokumentów będzie dokładne przeczytanie etykiety na opakowaniu produktu – jeżeli zawiera ona oznakowanie CE lub znak budowlany B możemy uznać, że produkt spełnia wymogi prawa, jest bezpieczny i wytrzymały. Jeżeli jednak nie mamy takiej możliwości, o stosowne dokumenty potwierdzające jakość wykonania okucia, możemy zapytać bezpośrednio fachowca odpowiedzialnego za ich montaż, lub producenta. 

źródło: CDA Polska