Okna i drzwi stanowią nieodłączną część każdego budynku. Trudno nie doceniać ich ważnej funkcji użytkowej. Jednak poza swoimi walorami praktycznymi, powinny być dopasowane do architektury i niepowtarzalnego stylu obiektu, będąc tym samym jego doskonałą ozdobą. Zauważymy to szczególnie w budynkach zabytkowych, w których wykonane są z elegancko prezentującego się drewna. Stolarka okienno-drzwiowa swój dekoracyjny wymiar zyskuje również dzięki elementom ozdobnym takim jak szprosy, listwy i szkło witrażowe. To właśnie one wspaniale podkreślają wyjątkowy charakter obiektu.
Okna i drzwi w budynkach zabytkowych
Drewniane okna i drzwi są nie tylko piękne, ale również wskazują na elegancki wygląd wnętrz, podkreślając równocześnie niepowtarzalną architekturę budynku. Nowoczesne technologie sprawiają, iż można je wykonać w wielu różnych kształtach i rozmiarach, co ma ogromne znaczenie także w przypadku odnawiania obiektów zabytkowych. Podczas prowadzonych prac renowacyjnych takich budynków jak zabytkowe kościoły, kamienice, pałace czy dworki, konserwatorzy i architekci zwracają szczególną uwagę, aby wymieniane okna i drzwi zachowały swój pierwotny wizerunek oraz były odpowiednio chronione przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Dlatego też ramy okienne pokrywane są na przykład lakierami olejowanymi podkreślającymi strukturę drewna, której nadaje się często efekt „postarzenia”, zaś powierzchnia drzwi drewnianych wykończona zostaje naturalnymi ekologicznymi woskami. Wszelkie podejmowane działania powinny być zgodne z wymogami dotyczącymi stolarki montowanej w obiektach zabytkowych, chronionych przez konserwatora zabytków. Do najczęściej stosowanych elementów dekoracyjnych w drewnianych oknach i drzwiach zewnętrznych należą ręczne rzeźbienia, frezowane listwy ozdobne, szprosy, szkło witrażowe oraz różnorodne zdobienia. Dzięki nim obiekty sakralne i stare kamienice zachowują dawny wygląd oraz charakterystyczny dla czasów, w którym powstały styl architektoniczny.
Ozdobne detale
Niezwykle ważnym elementem zdobniczym wykorzystywanym w stolarce okienno-drzwiowej są szprosy, czyli listwy dzielące okna lub drzwi na mniejsze części. W obiektach zabytkowych stanowią one część konstrukcyjną. Podczas renowacji starych budynków zastępuje się je nowocześniejszymi i łatwiejszymi do utrzymania w czystości. Do grupy tej należą szprosy międzyszybowe, nakładane i wiedeńskie, naklejane. Międzyszybowe umieszczone wewnątrz pakietu szybowego mogą być oklejane powłoką drewnopodobną lub lakierowane na dowolny kolor z pakietu RAL. Wiedeńskie wykonane z tego samego gatunku drewna i występujące w tym samym kolorze co ramy okienne tworzą spójną całość z oknem. Doskonale zachowują one dawny wygląd fasad zabytkowych kościołów czy kamienic. Szprosy, które można formować w różne, nawet nietypowe kształty dostępne są w wielu interesujących kolorach takich jak na przykład stare złoto, odcienie dębu czy mahoń. Zastosowane w oknach budynków rewitalizowanych są znakomitym sposobem na podkreślenie ich oryginalnego wyglądu. Szprosy, najczęściej funkcjonalne międzyszybowe, które nie wymagają czyszczenia i konserwacji wykorzystuje się również w nowoczesnym budownictwie.
Obok szprosów na szczególną uwagę zasługują również ozdobne listwy montowane w oknach, a także eleganckie i dekoracyjne główki. Listwy występują w kolorach z palety RAL oraz lazurowanych. Montuje się je również na okapniki. Doskonałym elementem zdobniczym fasad budynków są też ruchome lub stałe okiennice wykonane ze sklejki bądź litego drewna.
Obiekty zabytkowe objęte nadzorem konserwatorskim poddawane procesom renowacyjnym wymagają szczególnej uwagi i dbałości o każdy detal. Wymieniane okna i drzwi powinny zatem wyglądać tak jak kiedyś i spełniać dokładnie tę samą funkcje, jaką w minionych wiekach nadał im budowniczy. Dlatego oprócz właściwego pod względem estetyki doboru, ważne jest także zwrócenie uwagi na ich profesjonalny montaż oraz zalety funkcjonalne, do których należy odpowiednie zabezpieczenie obiektu przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Bo przecież drewniane okna i drzwi wzbogacone o ozdobne detale mają podkreśla architektoniczne walory budynków i wraz z nimi na długo stanowi wspaniały element lekcji historii i to nie tylko dla najmłodszych.
źródło: Stolbud Włoszczowa
 fot. Rigips.webp)
.webp)
