Jeśli planujemy wymianę okien to warto zrobić to jeszcze przed zimą – nowe okna na pewno lepiej ochronią dom przed stratami ciepła. Mogą być również źródłem darmowej energii cieplnej ze słońca, co w dużym stopniu zależy od powierzchni szyby. Pomoże to obniżyć rachunki za ogrzewanie i zapewni komfort w naszym domu.
Na co warto zwrócić uwagę wybierając okna?
Okna przez wiele osób traktowane są głównie jako źródło strat ciepła. Dotyczy to przede wszystkim okien zainstalowanych ok. 20 lat temu – ich parametry są nieporównywalne do sprzedawanych obecnie nowoczesnych okien, a ich właściwości energooszczędne uległy pogorszeniu w miarę użytkowania (np. w skutek rozszczelnienia). Tymczasem dobre okna są ważnym elementem energooszczędnego domu i gwarancją niższych rachunków.
Parametry techniczne – kierunek energooszczędność
Myśląc o wymianie okien powinniśmy zwrócić uwagę na ich parametry m.in. współczynnik przenikania ciepła okna Uw oraz przepuszczalność energii promieniowania słonecznego g. W broszurach lub reklamach wielu producentów pojawia się współczynnik przenikania ciepła szyby Ug, jednak nie powinnyśmy go zbytnio przeceniać, gdyż szyba nawet najlepsza nigdy nie funkcjonuje samodzielnie. Zamontowana w ramie o słabej izolacyjności może nie zapewnić dostatecznej ochrony przed zimnem. Warto również mieć świadomość znaczenia współczynnika przepuszczalności energii cieplnej g – który mówi nam o tym, ile energii dostaje się do wnętrza, co wspomaga proces dogrzewania budynku w naturalny sposób. Dlatego ważne jest, aby okna miały dużą powierzchnię przeszklenia. 
Nowe warunki techniczne obowiązujące od 2014 roku określają maksymalne wartości tych parametrów. Według rozporządzenia Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju współczynnik Uw ma być sukcesywnie obniżany. Obecnie w budynkach można montować okna pionowe o współczynniku Uw max 1,3 W/m2.K, zaś połaciowe 1,5 W/m2.K. W styczniu 2021 roku współczynnik ten nie powinien przekraczać 0,9 (W/m2K) w przypadku okien pionowych i 1,1 (W/m2K) okien połaciowych.
W efekcie liczy się bilans
Jeśli chodzi o wysoki współczynnik g, który pozwala na pozyskiwanie energii słonecznej zimą, obecne rozporządzenie nie narzuca wymagań w tym zakresie. Zaostrzeniu uległo wymaganie, co do max. wartości współczynnika g latem, do wartości 0,35. Przedstawiona w rozporządzeniu formuła obliczania współczynnika g latem wymusza na projektantach stosowanie przesłon na oknach, co pozwala pogodzić ochronę pomieszczenia przed przegrzewaniem latem i zapewnienie dostępu do darmowej energii cieplnej zimą.
Jak podkreśla Monika Kupska-Kupis, architekt z firmy VELUX - „Istotne jest spojrzenie na efektywność energetyczną poprzez pryzmat bilansu energetycznego, uwzględniające nie tylko energooszczędność okna, lecz także jego zdolność do pozyskiwania energii cieplnej ze słońca. Już teraz w obliczeniach efektywności energetycznej budynków uwzględnia się zyski energii cieplnej wpadającej przez okna zimą.”
Ponieważ okna wybieramy na 20-30 lat, dlatego lepiej decydować się na stolarkę, która spełnia lub jest dość zbliżona parametrami do przyszłych wymagań. Większość producentów osiągnęła obecny standard wymagany przepisami, jednak wyzwaniem będzie obniżenie współczynnika Uw do wartości określonej w przepisach za osiem lat.
„W przypadku firmy VELUX, dzięki poczynionym inwestycjom w Nową Generację okien, a konkretnie dzięki innowacyjnej technologii ThermoTechnologyTM zapewniającej lepszą izolacyjność cieplną, udało się już teraz obniżyć współczynnik przenikania ciepła do wartości 1,3 (W/m2K), zatem okna VELUX linii Standard Plus i Premium już teraz znacząco zbliżyły się do standardów, które będą obowiązywały w 2021 r” – komentuje Monika Kupska-Kupis.
Dobra wentylacja = lepsza jakość powietrza w naszych domach
Planując wymianę okien warto również zwrócić uwagę na rozwiązania dotyczące wentylacji. Zainstalowane w nowoczesnych oknach nawiewniki i systemy wentylacji, pozwalają na wymianę powietrza nawet przy zamkniętym oknie. Dlaczego jest to takie ważne? Jakość powietrza w naszych domach ma istotny wpływ na nasze zdrowie, samopoczucie, koncentrację czy efektywną naukę, z czego nie zawsze zdajemy sobie sprawę. Okazuje się, że ma ona także duże znaczenie w walce z infekcjami, co jest szczególnie istotne w okresie jesienno-zimowym, gdy jesteśmy na nie bardziej narażeni, a w pomieszczeniach, gdzie nie zadbano o dobrą wentylację kumulują się zarazki. Ponadto zbyt duża wilgotność i zła jakość powietrza mogą powodować astmę czy alergie, na które podatne są szczególnie dzieci. Zapewnienie dobrej wentylacji w naszych domach nabiera dodatkowo znaczenia gdy uświadomimy sobie, że człowiek wykonuje 22 tys. oddechów dziennie, a w 90 proc. swojego czasu spędza w budynku.
Wygodny sposób otwierania dostosowany do sytuacji architektonicznej
Na rynku mamy dostępne okna z różnym sposobem otwierania. Jego wybór jest bardzo istotny, szczególnie w przypadku okien dachowych, gdyż pozwala dobrze dopasować okna do rodzaju poddasza. Prawidłowy dobór sprawi, że wnętrze będzie bardziej funkcjonalne, a otwieranie okna – wygodniejsze. Ważnym czynnikiem decydującym o wyborze sposobu otwierania okna są uwarunkowania techniczne, czyli m.in. wysokość ścianki kolankowej. Gdy jest ona niezbyt wysoka (ok. 100 cm) najlepszym rozwiązaniem są okna z górnym otwieraniem. Wówczas otwieranie okna jest najwygodniejsze i umożliwia usytuowanie mebli bezpośrednio pod oknem. By lepiej wykorzystać poddasze, w wielu domach ścianki kolankowe są wyższe, co powoduje, że górna krawędź okna jest na poziomie 205 cm lub wyżej – wówczas wygodniejsze będą okna z dolnym otwieraniem.
Jeden na jeden – najprościej i najtaniej
Najtańszym i najprostszym rozwiązaniem jest wymiana starego okna na nowe o tych samych lub bardzo zbliżonych wymiarach. W zależności od rodzaju okien, będzie to bardziej lub mniej kłopotliwe. W przypadku okien dachowych konieczne będzie zdemontowanie części pokrycia dachowego, ponieważ jednocześnie z oknem wymieniamy kołnierz uszczelniający. Jednakże, mimo, że producenci przez długie lata zachowują te same rozmiary okien nie jest sprawą łatwą idealna wymiana starego okna na nowe bez uszkodzenia wewnętrznej wnęki okiennej. W przypadku okien fasadowych, wnękę trzeba będzie od nowa wykończyć gipsem i odmalować, co jest stosunkowo prostą pracą. Natomiast w przypadku okien zainstalowanych w dachu, trzeba będzie ją naprawić lub wymienić na nową. Wnękę można zrobić z płyt kartonowo-gipsowych, pamiętając o tym, aby płaszczyzna nad oknem była równoległa do podłogi nad oknem, a pod nim - prostopadła. Idealnym rozwiązaniem mogą być dostępne na rynku gotowe wnęki okienne. Są one trochę droższe, ale są wykonane z materiału bardziej odpornego na wilgoć i uszkodzenia mechaniczne. Niektórzy producenci, jak na przykład VELUX, oferują specjalne kołnierze uszczelniające, które umożliwiają wymianę bez uszkodzenia wnęki okiennej. Przy ich zamawianiu należy podać symbol starego okna, jego wymiary i rodzaj pokrycia.
Prawidłowy ciepły montaż okien – gwarancja sukcesu
Nawet najlepsze okna źle zamontowane nie ochronią naszego domu przed stratami ciepła. Wymiana okien wymaga wiedzy i przygotowania – tak więc najlepiej skorzystać z fachowej ekipy wykonawczej. Niezwykle ważne jest połączenie okna z warstwami izolacji ściany lub dachu. Producenci oferują gotowe rozwiązania systemowe, które zapewniają ciepły i prawidłowy montaż. Warto z nich skorzystać, aby uniknąć powstawania mostków termicznych na styku okna ze ścianą lub dachem. Ponadto w przypadku planowania wymiany okien połaciowych, bardzo ważny jest stan techniczny konstrukcji dachu. Zatem zanim zabierzemy się do wymiany, uzyskajmy poradę dekarza, który oceni jego obecny stan.
Wymiana okien zgodnie z przepisami – o czym należy pamiętać
Wymiana okien w domach jednorodzinnych nie należy do robót budowlanych opisywanych w przepisach budowlanym. Jeśli nasze działania polegają na tzw. odtworzeniu stanu pierwotnego, wymianę okien rozpatruje się bowiem, jako zwykłe użytkowanie rzeczy wynikające z prawa własności. Jeśli działanie to wiązałaby się jednak z integracją w konstrukcję budynku (powiększenie otworu lub wybicie nowego), zgodnie z treścią art. 28 ust. 1 ustawy Prawo budowlane roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Zatem zmiana wielkości okien i zrobienie nowego otworu w elewacji lub dachu podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę
Sprawdźmy też, czy firma instalująca okna przekaże stare okna do recyclingu. Pod tym kątem najlepsze są okna drewniane, które niemal w całości polegają odzyskowi - drewno, szkło i aluminium to naturalne surowce. Jeśli nie, to przy obecnych przepisach dotyczących segregacji odpadów, trzeba będzie ponieść dodatkowe koszty związane z odbiorem starych okien.
źródło: VELUX Polska
