Ile poddaszy, tyle pomysłów na ich wykończenie. Szczególnie, jeśli pod uwagę weźmiemy kwestię dostarczenia światła naturalnego do wnętrza. Postawić na sprawdzone okna dachowe? A może wprowadzić nutkę ekstrawagancji w postaci lukarny? Oba rozwiązania mają swoje unikalne przewagi. Przyjrzyjmy im się zarówno z punktu widzenia budowy domu, jak i adaptacji istniejącego poddasza!
Zarówno lukarna jak i okno dachowe, choć konstrukcyjnie diametralnie od siebie różne, de facto spełniają na poddaszu to samo, podstawowe zadanie: zapewniają dostęp naturalnego światła do wnętrza. Aspekt doświetlenia zawsze uwzględnia się w projekcie architektonicznym, dlatego wyboru rozwiązania, które odpowiada nam najbardziej, najlepiej dokonać już na etapie planowania domu.
Niewątpliwą zaletą lukarny jest to, że tworzy ona dodatkową powierzchnię na poddaszu. Aspekt ten tym bardziej nabiera na znaczeniu, z im mniejszym kątem nachylenia dachu mam do czynienia. Pewną wadą takiego rozwiązania jest jednocześnie mniejszy procent doświetlenia całego pomieszczenia, ponieważ światło z reguły skupia się jedynie w ograniczonej przestrzeni lukarny.
– Jeśli chodzi o skuteczność doświetlenia wnętrz, stolarka połaciowa w porównaniu z oknami fasadowymi zawsze będzie górą – wyjaśnia Marcin Demski, ekspert firmy OKPOL. – Jeśli lukarna ma być jedynym źródłem światła naturalnego w pomieszczeniu, jego głębokość, czyli odległość od ściany z oknem do ściany wewnętrznej, nie powinna przekraczać pięciu metrów. Przy większych wymiarach o równomierność oświetlenia będzie trudno – dodaje.
Funkcjonalność
Nie mniej uwagi warto poświęcić kwestii wygody korzystania z pomieszczeń na poddaszu. Także i tutaj dostrzec można pewne różnice pomiędzy lukarnami i stolarką połaciową. Zwolennik tych pierwszych zauważy pewnie, że na oknach zamontowanych pionowo wszelkie zanieczyszczenia wynikające z działania warunków atmosferycznych osadzają się znacznie wolniej, niż na oknach dachowych. Ten argument uzupełnić może o łatwość mycia stolarki fasadowej.
W powyższych punktach tkwi sporo racji. Niemniej, producenci okien dachowych wciąż wprowadzają nowe technologie, które nie tylko skutecznie niwelują owe różnice, ale oferują też całkowicie nowe funkcjonalności. Przykładem mogą być opatentowane przez markę OKPOL okna uchylno-przesuwne. – W tych modelach funkcja przesuwna pozwala na wygodne obrócenie zewnętrznej szyby w stronę pomieszczenia, co umożliwia jej dokładne umycie – tłumaczy Marcin Demski.
Co więcej, takie okno można wyposażyć w powłokę samoczyszczącą, która znacznie ułatwia jego mycie. – Działanie powłoki BIOCLEAN w naszych oknach polega na współpracy dwóch elementów: światła słonecznego, które rozkłada brud przylegający do szyby i uaktywnia właściwości hydrofilne oraz deszczu spłukującego jego resztki, rozłożone pod wpływem promieni ultrafioletowych. W efekcie nic nie przywiera do powierzchni szkła, a my możemy cieszyć się przejrzystym oknem przez cały rok – dodaje ekspert OKPOL.
Estetyka
Wielu inwestorów w pierwszej kolejności zadaje sobie pytanie: które rozwiązanie będzie najprzyjemniejsze dla oka? Stara łacińska maksyma głosi – de gustibus non est disputandum. To, co jednak możemy uznać za pewnik, to że od zewnątrz lukarna znacznie wyraźniej wpływa na ogólny odbiór budynku, aniżeli okno wtopione w powierzchnię połaci dachowej. Dobrze dopasowana i wykonana, może stanowić prawdziwą ozdobę domu.
Proporcje lukarny powinniśmy zaplanować tak, aby komponowała się spójnie z resztą budynku – wejściem, kolumnami ganku czy sąsiadującymi przeszkleniami. Jeśli lukarna ma być tylko jedna, najlepiej umiejscowić ją pośrodku, nad wejściem. Dwie lub więcej powinniśmy rozmieścić symetrycznie. Duża lukarna dobrze będzie wyglądać jedynie na tle odpowiedniej wielkości połaci dachu. Liczne, lecz wąskie nadbudówki jedynie skomplikują konstrukcję dachu, a jeśli umieścimy je zbyt blisko siebie, narazimy konstrukcję dachu na zalegający zimą śnieg.
Każdy dach ma jednak dwie strony, dlatego na kwestię estetyki warto również spojrzeć… od wewnątrz. Z tej perspektywy „skosy” na poddaszu, uzupełnione o stylowe okna dachowe z drewna, również mają wielu zwolenników. Warto jednak pamiętać, aby walory wizualne nie przesłoniły tych funkcjonalnych. Projektując dach o niskim spadku zastanówmy się, czy dostępna powierzchnia użytkowa okaże się wystarczająca.
Montaż, koszty, przepisy budowlane
Czysta estetyka to jedno. Niemniejszą rolę odgrywa też jednak aspekt praktyczny. Postawmy zatem sprawę jasno: wybudowanie lukarny jest zadaniem wymagającym znacznie większych nakładów roboczych i finansowych, aniżeli montaż okna połaciowego. Zwłaszcza w przypadku modernizacji domu. Osadzenie stolarki w gotowym dachu z reguły nie przysparza większych problemów.
Aby uniknąć konieczności przerabiania więźby dachowej, najłatwiej zainstalować okna, których szerokość jest mniejsza niż odległość między krokwiami. – Jeśli odpowiednio dobierzemy wymiary, okna wpasujemy w konstrukcję dachu bez przecinania krokwi, co znacznie upraszcza montaż – podpowiada Marcin Demski. – Ceny okien i robocizny są zwykle zestandarydowane, dlatego łatwo oszacujemy koszt ich realizacji. Dla pojedynczego okna przeciętnie wynosi on od 1,5 do 2 tysięcy złotych – dodaje.
Zdecydowanie trudniej jest określić nakłady potrzebne do zbudowania lukarny. Takie przedsięwzięcie zwiększa powierzchnię przegród zewnętrznych wymagających ocieplenia oraz zabezpieczenia przed wilgocią. Wszelkie załamania połaci dachowej generują też oczywiście dodatkowe koszty związane z pracą ciesielską, obróbkami blacharskimi czy specjalistycznym orynnowaniem. Konstrukcja tego typu to silna ingerencja w geometrię dachu, dlatego nie obejdzie się też bez modyfikacji projektu architektonicznego oraz pozyskania nowego pozwolenia na budowę.
Lukarna czy okno dachowe?
Co powinno znaleźć się na poddaszu idealnym: okno dachowe czy lukarna? Na to pytanie nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi, gdyż ilu inwestorów, tyle gustów i preferencji. Stolarka połaciowa, choć może nie prezentuje się z zewnątrz tak efektownie, jak stylowa mansarda, ma jednak wiele zalet, począwszy od ilości przepuszczanego światła, poprzez funkcjonalność, na niższych kosztach oraz łatwiejszej realizacji skończywszy. Jedno jest pewne: wyboru warto dokonać z głową, z poszanowaniem dla spójności całego projektu architektonicznego.
źródło: Okpol
