Nowoczesne klamki drzwiowe
Nowoczesne klamki drzwiowe

Klamka jest jednym z mechanicznych elementów wyposażenia skrzydła drzwiowego, umożliwiającego jego prawidłowe użytkowanie. Stanowi dość ważny detal wykończeniowy drzwi, mający duży wpływ na ogólny wygląd pomieszczenia mieszkalnego. Obecnie na rynku budowlanym znajduje się szereg nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych klamek drzwiowych, które mogą stanowić ciekawy akcent aranżacyjny pomieszczenia mieszkalnego, biurowego itp.

 

CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA

Klamką określa się ruchomy, zazwyczaj metalowy lub wykonany z tworzywa sztucznego uchwyt, współpracujący z zamkiem zainstalowanym w drzwiach ( także w oknie). Stanowi dźwignię, której naciśnięcie powoduje zwolnienie mechanizmu zamka, umożliwiające otwarcie lub zamknięcie drzwi. Ogólnie klamki dzieli się na przewidziane do stosowania w drzwiach wewnętrznych oraz zewnętrznych. Do wyrobów pełniących funkcję klamki zalicza się także gałki, które mogą mieć kształt owalny, okrągły i kwadratowy. Współpraca z zamkiem polega na przekręceniu gałki, co uruchamia mechanizm otwierający lub zamykający drzwi. Ten element wyposażenia drzwi nie jest jednak objęty niniejszą publikacją.

Klamki są zaliczane do okuć i objęte normą PN-EN 1906:2003 Okucia budowlane – Klamki i gałki drzwiowe wraz z tarczami – Wymagania i metody badań. Występuje także nowsza – angielska wersja normy tj. PN-EN 1906:2012. W normie zawarto metody badań i wymagania dotyczące trzpieni obrotowych i elementów mocujących, operacyjnych momentów obrotowych, dopuszczalnego luzu swobodnego oraz bezpieczeństwa, trwałości, wytrzymałości statycznej itp. Ponadto określono  m.in. cztery kategorie użytkowania według częstotliwości i innych warunków użytkowania. Przedstawiają się one w następujący sposób:

  • klasa 1 – średnia częstotliwość (drzwi wewnątrz budynków mieszkalnych),
  • klasa 2 – średnia częstotliwość (drzwi wewnętrzne w budynkach biurowych),
  • klasa 3 – wysoka częstotliwość (drzwi w budynkach biurowych publicznie dostępnych),
  • klasa 4 – wysoka częstotliwość ( drzwi w obiektach użyteczności publicznej).

 

 

DOBÓR KLAMKI

Dobierając klamkę należy przede wszystkim wziąć pod uwagę rodzaj i wielkość skrzydła drzwiowego, w którym ma być zainstalowana. Im są większe wymiary gabarytowe skrzydła drzwiowego, to dla zachowania stosownych proporcji, odpowiednio duża i masywna powinna być także klamka. Warto także uwzględnić stylistykę drzwi, obecność przetłoczeń, listew dekoracyjnych i tym podobnych elementów. Wynika to z faktu, iż mogą one po zamontowaniu klamki wpływać na zmniejszenie przestrzeni pomiędzy tym okuciem a powierzchnią skrzydła, co w efekcie w trakcie eksploatacji znacznie utrudnia korzystanie z drzwi. Przy doborze klamki należy również brać pod uwagę ogólny wygląd drzwi, gdyż przykładowo zainstalowanie miedzianej, ozdobionej dekoracyjną tarczą (szyldem) do drzwi w kolorze białym lub prostej klamki do masywnego, dębowego skrzydła, byłoby znacznym nietaktem aranżacyjnym.

Kolejnym zagadnieniem odnoszącym się do doboru klamki jest współpracujący z nią typ tarczy drzwiowej. Producenci oferują różne ich typy, głównie podłużne lub dzielone kwadratowe i okrągłe, w tym nawierzchniowe i kryte. Ponadto  wyróżnia się tarcze do pomieszczeń WC i łazienek, do zamków z wkładką bębenkową lub klucz standardowy.

Ważny aspekt związany z  właściwym doborem klamki stanowi częstotliwość otwierania drzwi. Jest to szczególnie istotne w mieszkaniach rodzin wielodzietnych, biurach o dużej ilości petentów, drzwiach wejściowych do budynków wielorodzinnych itp. W tych przypadkach należy stosować klamki charakteryzujące się podwyższoną trwałością oraz pokryte powłokami odpornymi na ścieranie.

W odniesieniu do drzwi wewnętrznych stosowanych np. w mieszkaniu, właściwym będzie wybór dla nich klamek o identycznej konstrukcji oraz wyglądzie. Zastosowanie jednakowego zestawu klamek zdecydowanie podnosi atrakcyjność wizualną pomieszczeń mieszkalnych i sanitarnych.

 

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA KLAMEK DRZWIOWYCH

Klamki w systemach kontroli dostępu

Systemem kontroli dostępu określany jest zespól wzajemnie powiązanych urządzeń elektronicznych i mechanicznych, pozwalających użytkownikowi na całkowity lub tylko w określonym czasie dostęp do wyznaczonych stref. Jednym z elementów takiego systemu są okucia, w tym klamki. Zainstalowane w drzwiach z zamkiem wpuszczanym, umożliwiają ich  otwarcie (po naciśnięciu klamki) po wprowadzeniu kodu lub zbliżeniu stosownej karty/breloczka do czytnika.

Do prostej, łatwej i wygodnej kontroli dostępu, w formie  blokowania i odblokowania drzwi wewnętrznych, służą klamki kodowe. Okucie współpracuje z zamkiem wpuszczanym blokując jego zapadkę i składa się z klamki zewnętrznej wyposażonej w klawiaturę kodową i trzpień oraz klamki wewnętrznej. Wewnątrz klamki zewnętrznej znajdują się zazwyczaj dwie baterie. Klawiaturę kodową tworzą cztery przyciski cyfrowe i jeden funkcyjny, a kod składa się od czterech do sześciu cyfr. Odblokowanie klamki umożliwiające otwarcie drzwi następuje po wciśnięciu odpowiedniego kodu na przyciskach, co jest jednocześnie sygnalizowane optycznie i akustycznie. Klamki o przedstawionej charakterystyce produkuje m.in. firma ASSA ABLOY. Przykładowy jej wyrób o symbolu ASSA CODE 8812 pokazano na fot. 1.

Na rynku budowlanym dostępne są różne rozwiązania klamek umożliwiających szybkie i łatwe zarządzanie np. lokalami do wynajęcia. Klamki współpracują z zamkami wpuszczanymi (mogą być już istniejące, wymagana jest tylko bezproblemowa wymiana standardowej klamki) na trzy sposoby:

 - poprzez kod numeryczny, z możliwością generowania kodów czasowych,

 - poprzez kartę zbliżeniową RFID, z możliwością ustawienia zakresu czasowego działania danej karty,

 - poprzez Bluetooth, z możliwością wysłania kluczy elektronicznych działających czasowo.

Główną zaletą okuć tego rodzaju jest możliwość otwierania drzwi po wprowadzeniu kodu numerycznego, który można wygenerować zdalnie z dowolnego miejsca na ziemi za pomocą telefonu z systemem android lub iOS. W skład typowego zestawu wchodzą dwie klamki (zewnętrzna i wewnętrzna) z trzpieniami, dwie tarcze drzwiowe/szyldy (zewnętrzne i wewnętrzne) z klawiaturą, śruby montażowe, dystanse, zaślepki i blach mocująca.  Zaprezentowane klamki oferuje m.in. firma Eltcrac System, w tym typu VG-BL-1, pokazaną na fot. 2.

Klamki samoodkażające

Klamki mogą mieć wpływ nie tylko na aranżację wnętrz pomieszczeń, ale także na zagadnienia higieniczne. Ze względu na swoją funkcję są siedliskiem mnożenia się różnego typu wirusów, w tym w ostatnim okresie niezwykle groźnych typu Covid 19. Prewencyjnie stosuje się różne metody, jak spryskanie po każdym użytkowniku płynem dezynfekującym, co jest bardzo uciążliwe. Stworzono więc samoodkażającą się klamkę o nazwie Door Handle with self-Sterilization System. Jej działanie dezynfekujące jest wynikiem zastosowania światła UV. Konstrukcję klamki cechuje ponadto prosty, ale efektowny design, co obrazuje fot. 3.

Klamki kryte/muszlowe

Coraz szersze zastosowanie w nowoczesnych aranżacjach pomieszczeń znajdują drzwi z krytymi okuciami, niewidocznymi po ich zamknięciu, przez co otrzymuje się jednolitą, zlicowaną i gładką powierzchnię skrzydła. W drzwiach tego rodzaju instaluje się zazwyczaj zamki wpuszczane magnetyczne z płytką otwierającą zwaną klamką krytą lub muszlową, zastępującą standardową klamkę. Drzwi wyposażone w klamkę muszlową typu INTOUCH oferuje m.in. firma DAN-POL, a przykładowe kryte okucie zaprezentowano na fot. 4.

Klamki z diodą LED

Na rynku budowlanym dostępne są innowacyjne klamki z diodą LED, wyposażone w czujnik ruchu. W momencie zbliżania się do drzwi z zamontowaną tego rodzaju klamką, następuje uruchomienie diody, która może świecić w kolorze zielonym, niebieskim lub czerwonym. Aktywacja LED następuje automatycznie z odległości od 1 m do 2 m (gdy jest w pomieszczeniu ciemno) i gaśnie po 15 sek. Zestaw okuć składa się z dwóch klamek wykonanych ze stali odpornej na korozję, dwóch okrągłych tarcz drzwiowych oraz kompletu śrub montażowych. Do zasilania diody służy bateria AA. Klamkę o powyższej charakterystyce,  oferowaną przez firmę Domator, zobrazowano na fot. 5.

Klamki z latarką LED

Występują rozwiązania  nowoczesnych  klamek wyposażonych w oświetlenie LED, które mogą także dodatkowo pełnić funkcję latarki. Stanowią bardzo praktyczne okucie,  przydatne zwłaszcza w ciemnych pomieszczeniach lub nocą. Klamkę tego rodzaju pokazano na fot. 6.

Klamki typu „Off”

Szczególnie innowacyjnym rozwiązaniem charakteryzują się klamki typu”Off”, połączone z głównym zabezpieczeniem prądu i gazu w mieszkaniu. Klamka jest wyposażona w usytuowane z boku zintegrowane pokrętło pozwalające na odcięcie gazu i prądu. Wychodząc więc z domu wystarczy przekręcić pokrętło, co skutkuje wyłączeniem instalacji – razem lub osobno - gazowej i elektrycznej. Z kolei po powrocie odpowiedni ruch pokrętłem włącza instalacje. Rozwiązanie to likwiduje dylematy powstające przy zamykaniu drzwi, czy gaz i światło zostały wyłączone. Klamkę typu „Off”, prezentowaną w materiałach informacyjnych firmy Artpin, przedstawia fot. 7.

Klamka zintegrowana z tarczą drzwiową

Drzwi wewnętrzne można wyposażyć w klamki zintegrowane z podłużnymi tarczami drzwiowymi, cechujące się trwałym i solidnym wykonaniem oraz ekskluzywnym wzorem. Specjalnie wyprofilowana rękojeść pozwala na wygodne oraz komfortowe użytkowanie. Okucia tego rodzaju ma w swoim asortymencie produkcji firma Convex. Są to klamki typu Convex 2055 wykonane ze znalu (stop cynku i aluminium), z powierzchnią chromowaną. Na fot. 8 zaprezentowano przykładową klamkę z tarczą długości 72 mm i otworem na wkładkę bębenkową.

Klamki otwierane przedramieniem

Klamki umożliwiające otwieranie i zamykanie drzwi przedramieniem bez użycia dłoni, maksymalnie zmniejszają możliwość kontaktu z bakteriami i wirusami, obniżając tym samym ryzyko zarażenia się oraz eliminują prawdopodobieństwo przeniesienia ich do organizmu. Stanowi to niezwykle istotny problem w dobie panującej obecnie pandemii koronowirusa. Jednocześnie są wygodne i komfortowe, szczególnie dla osób starszych i niepełnosprawnych. Wynika to głównie ze stosowanych zazwyczaj dźwigni, które przy minimalnym nacisku powodują otwarcie drzwi. Taką innowacyjną konstrukcją charakteryzują się klamki typu ULNA Initial, oferowane w Polsce przez firmę UP Sp. z o.o. Okucie to wykonane jest z trwałego tworzywa sztucznego, odpornego na wilgoć, wysoką temperaturę oraz zabrudzenia. Ponadto są wyposażone  w mechanizm regulacji 9 poziomów wysokości, które dopasowują się do potrzeb użytkowników. Przykładową klamkę opisanego typu pokazano na fot. 9.

Klamki glamour

W nowoczesnych wnętrzach doskonale sprawdzają się klamki, które swoim wzornictwem nawiązują do stylistyki glamour. Okucia stanowią wtedy element dekoracyjny zarówno drzwi jak i całego wnętrza pomieszczenia. Klamki tego rodzaju mają przeważnie proste kształty, podkreślające biżuteryjne zdobienia chromowanych rękojeści. Do zdobienia stosuje się zazwyczaj różnego rodzaju kryształki. Opisywane wyroby oferuje szereg producentów, w tym polska firma Kuchinox. W swym asortymencie ma m.in. klamki typu Gloria, przedstawione na fot. 10.

 

 

inż. Zbigniew Czajka

OKNO 4/2020

 

Literatura                                                                                                                             

Normy: PN-EN 1906:2003, PN-EN 1906:2012

Materiały informacyjne firm: ASSA-ABLOY, Eltcrac System, DAN-POL,

Domator, Artpin, Convex, UP, Kuchinox, Ragen, E-okna, Roothkin, Budnet