Bramy garażowe o zwiększonej odporności na włamanie

WSTĘP

Zwiększoną odpornością na włamanie określamy zdolność okien, drzwi i bram oraz dodatkowych wyrobów zamykających jak np. żaluzje zwijane do stawiania oporu przy próbie wtargnięcia do pomieszczenia lub przestrzeni objętej zabezpieczeniem. W wyniku użycia siły fizycznej i za pomocą określonych urządzeń dochodzi do uszkodzenia okna, drzwi, bramy lub żaluzji. Umożliwia to dostęp osoby nieuprawnionej – włamywacza do chronionego pomieszczenia i dokonania zaboru. W przypadku pokonania oporu bramy garażowej następuje kradzież samochodu, często o dużej wartości.

W związku z powyższym producenci bram garażowych wprowadzają na rynek wyrobów budowlanych rozwiązania konstrukcyjne bram zwiększające ich odporność na próby włamania. Bramy garażowe o zwiększonej odporności na włamanie, odpowiednio wbudowane i właściwie zamknięte powinny w wystarczającym stopniu utrudniać okazjonalnemu włamywaczowi dokonanie włamania do garażu. Jest to możliwe dzięki uwzględnieniu w procesie projektowania bram narzędzi i sposobów działania stosowanych zwykle przez włamywaczy.

STAN NORMALIZACJI

Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) wydał dotychczas następujące normy europejskie określające wymagania do bram:

W żadnej z powyżej przedstawionych norm europejskich nie są ujęte zagadnienia dotyczące zwiększonej odporności na włamanie bram garażowych lub jakichkolwiek bram.

Tak więc w chwili obecnej nie istnieją obowiązujące dokumenty normatywne w randze normy europejskiej lub międzynarodowej, a tym bardziej Polskiej Normy, które określałyby wymagania, klasyfikację i metody badań bram o podwyższonej odporności na włamanie. Zresztą również dla pozostałych elementów otworowych tj. drzwi, okien i żaluzji nie obowiązują obecnie żadne normy. Wyjątkiem jest Polska Norma PN-90/B-92270 „Elementy i segmenty ścienne metalowe. Drzwi o zwiększonej odporności na włamanie – klasy C. Wymagania i badania uzupełniające”

Dodać jednak należy, że z zakresu odporności na włamanie wydany został przez Europejski Komitet Normalizacyjny pakiet Tymczasowych Norm Europejskich zwanych także prenormami i oznaczonymi symbolem ENV.

W skład pakietu norm przeznaczonych do tymczasowego stosowania w zakresie odporności na włamanie okien, drzwi i żaluzji wchodzą:

Poszczególne normy obejmują następujący zakres:

ENV 1627 określa wymagania i klasyfikację dla właściwości dotyczących odporności na włamanie drzwi, okien oraz żaluzji i ma zastosowanie do wyrobów posiadających następują sposoby otwierania: rozwieranie, przechylanie, składanie, rozwieranie – uchylanie, górne lub dolne zawieszenie, przesuwanie poziome lub pionowe oraz zwijanie,

ENV 1628 precyzuje metodę badania dla określenia odporności na obciążenie statyczne, w celu oceny właściwości przeciwwłamaniowych okien, drzwi i żaluzji,

ENV 1629 podaje metodą dla określenia odporności na obciążenie dynamiczne, w celu oceny właściwości przeciwwłamaniowych okien, drzwi i żaluzji,

ENV 1630 podaje metodę badania dla określenia odporności na próby włamania ręcznego, w celu oceny właściwości przeciwwłamaniowych okien, drzwi i żaluzji niezależnie od materiału z jakiego zrobiono te wyroby oraz przedstawia zestawy narzędzi.

Wyszczególnione normy zostały opublikowane w styczniu 1999 roku z zapisem, że okres ich ważności wstępnie ogranicza się do trzech lat. Okres ten minął w 2002 roku i wtedy też właściwy Komitet Techniczny CEN TC 33 („Okna, drzwi, bramy, żaluzje, okucia budowlane i ściany osłonowe”), na bazie doświadczeń uzyskanych w eksperymentalnym stosowaniu podjął decyzję o przedłużeniu ich ważności na kolejne dwa lata, a następnie rewizji tych prenorm, z zamiarem przekształcenia w normy EN. W Polsce prenormy ENV 1627 do ENV 1630 nie zostały wprowadzone do Katalogu Norm.

W najnowszych publikacjach normalizacyjnych pojawia się nowa nazwa, na tego typu dokumenty – specyfikacja techniczna CEN oznaczona jako TS. W uzasadnieniu nadania tym dokumentom statusu normy do tymczasowego stosowania podano, że wynika to z faktu nie posiadania przez większość państw należących do Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego doświadczenia w badaniach, szczególnie z zastosowaniem prób włamania ręcznego. Faza obowiązywania ENV daje wszystkim możliwość zdobycia doświadczenia w stosowaniu prenormy, wymiany uzyskanych doświadczeń i harmonizacji procedur. Możliwe będzie także określenie, czy cześć badań metodami prób ręcznych będzie mogła być zastąpiona przez metody o wyższym stopniu odtwarzalności.

Obecnie na etapie opracowywania i uzgadniania są projekty norm europejskich prEN 1627, prEN 1628 oraz prEN 1630. Jednak projekty tych norm nie obejmują bram.

Ze względu więc na brak uregulowań normatywnych dotyczących oceny odporności na włamanie bram, producenci tych wyrobów oraz upoważnione jednostki badawcze posługujące się zastępczo istniejącymi prenormami ENV 1627 do ENV 1630. W załączniku do prenormy ENV 1627 przedstawiono tablicę określającą klasy wytrzymałości przed włamaniem okien, drzwi i żaluzji. Tablica ta służy również do określania klas wytrzymałości bram. W komentarzu do tablicy zawarto dwa stwierdzenia:

Tablica klas odporności

ROZWIĄZANIA KONSTRUKCYJNE BRAM GARAŻOWYCH O PODWYŻSZONEJ ODPORNOŚCI NA WŁAMANIE

Jeden z największych europejskich producentów bram tj. niemiecka firma HÖRMANN wprowadziła na rynek bramy garażowe podnoszono – uchylne i segmentowe o zwiększonej odporności na włamanie.

Przeprowadzone w holenderskim laboratorium Stichting Kwaliteitscentrum Gevelelementen oraz w Laboratorium Okuć i Ślusarki Budowlanej Wielkopolskiego Oddziału Instytutu Techniki Budowlanej w Poznaniu badania potwierdziły, że bramy garażowe Hörmann, w zależności od wyposażenia posiadają 2 lub 3 klasę odporności na próby włamania ręcznego wg ENV 1627:1999.

W związku z powyższym Oddział Wielkopolski ITB w Poznaniu udzielił firmie HÖRMANN Polska z Komornik stosownej Rekomendacji Technicznej.

BRAMY GARAŻOWE PODNOSZONO – UCHYLNE

Brama, w której pojedyncze, prowadzone skrzydło płytowe, uruchamiane jest przez przechylenie i umieszczenie poziomo w górnym skrajnym położeniu. Podstawowym elementem takiej bramy jest skrzydło prowadzone w prowadnikach szynowych ościeżnicy, a jego masa równoważona jest za pomocą sprężyn. W skład bramy wchodzą ponadto okucia, w tym zamek, uszczelnienia oraz opcjonalnie napęd mechaniczny i skrzydło drzwi rozwieranych. Skrzydło bramy posiada konstrukcję wykonaną ze stalowych kształtowników, które może być wypełnione poszyciem z blachy stalowej pojedynczej lub drewna litego. Bramy wykonywane są jako pełne lub z przeszkleniem.

Jak już w publikacji wspominano, producent oferuje bramy garażowe o standardowej oraz zwiększonej odporności na włamanie. Omawiane bramy podnoszono – uchylne o zwiększonej odporności na próby włamania ręcznego wykonywane są w wersjach bez napędu mechanicznego i z napędem mechanicznym, w dwóch klasach odporności według norm ENV 1627:1999 i ENV 1630:1999 tzn. klasie 2 i 3.

Bramy podnoszono – uchylne bez napędu, posiadające 2 klasę odporności, są wyposażone w system zamknięć ryglujących skrzydło bramy z ościeżnicą w obu dolnych narożnikach oraz w środku górnej krawędzi skrzydła. System ten składa się z zamka sprzężonego poprzez cięgna w giętkich osłonach z dwoma ryglami bocznymi oraz jednym ryglem górnym. Zamek z wkładką bębenkową jest dodatkowo osłonięty od strony zewnętrznej bramy płytą z blachy stalowej
o grubości 3mm.

Rys. 1. Widok bramy garażowej podnoszono-uchylnej bez napędu mechanicznego

Bramy wykonane w klasie 3 odporności posiadają wzmocnioną konstrukcję, w której poszycie skrzydła bramy wykonano z blachy stalowej o grubości co najmniej 1mm. Poszycie w miejscach łączenia wzmocnione jest nitami stalowymi rozmieszczonymi na całej długości łączeń w odległościach nie większych niż 300mm. Widok bramy z zainstalowanym systemem zamknięć ryglujących oraz szczegóły konstrukcyjne przedstawiono na rysunkach 1 i 2.

Rys. 2. Szczegóły konstrukcyjne bramy garażowej podnoszono-uchylnej bez napędu

Bramy podnoszono – uchylne z napędem mechanicznym, produkowane w klasie 2 odporności są wyposażone w mechanizm elektryczny otwierający i zamykający posiadający funkcję blokowania skrzydła przed podważeniem. Mechanizm ten przedstawiono na rysunku 3.

Bramy produkowane w klasie 3 odporności posiadają wzmocnioną konstrukcję jak bramy bez napędu. Widok przykładowej bramy ze szczegółami przedstawiono na rysunkach 4 i 5.

BRAMY SEGMENTOWE GARAŻOWE PODNOSZONE

Brama otwierająca się pionowo, ze skrzydłem składającym się z pewnej liczby, wzajemnie połączonych segmentów, które w położeniu otwartym jest poziomo usytuowane w górnych prowadnikach. Podstawowy element tego typu bram tj. skrzydło wykonane jest z segmentów stalowych nieocieplanych ze ścianką pojedynczą lub segmentów stalowych ocieplonych ze ścianką podwójną wypełnioną pianką poliuretanową. W skład bramy wchodzi ponadto ościeżnica z prowadnikami szynowymi, sprężyny, uszczelki i zawiasy. Opcjonalnie bramy mogą być wyposażone w napęd mechaniczny oraz rozwierane drzwi przejściowe. Segmenty także mogą posiadać odpowiednie przeszklenia.

Rys. 3. Mechanizm blokowania skrzydła bramy z napędem przed podważeniem

Prezentowane bramy wykonywane są w wersji o standardowej oraz o zwiększonej odporności na włamanie. Bramy segmentowe garażowe podnoszone o zwiększonej odporności na próby włamania ręcznego mogą być dostarczane bez napędu mechanicznego i z napędem mechanicznym.

Analogicznie firma HÖRMANN produkuje takie bramy w dwóch klasach odporności wg ENV 1627 : 1999 i ENV 1630 : 1999 tzn. w klasie 2 i 3.

Rys. 4. Widok bramy garażowej podnoszono-uchylnej z napędem mechanicznym

Bramy segmentowe podnoszone bez napędu, posiadające klasę 2 odporności są wyposażone w dodatkowe zamknięcie ryglujące skrzydło bramy z ościeżnicą oraz zabezpieczające przed bocznym wyważeniem. Zamknięcie składa się z zamka połączonego sztywnym cięgnem z ryglem bocznym oraz zaczepów przeciwwyważeniowych ryglujących skrzydło bramy z prowadnicami. Cięgno zamocowane jest w taki sposób, że przy próbie innego naciągnięcia niż za pomocą zamka ulega rozłączeniu.

Bramy wykonane w klasie 3 odporności posiadają wzmocnioną konstrukcję skrzydła. Poszycie wykonane jest z blachy o minimalnej grubości 0,7mm i posiada wzmocnienie zainstalowane od wewnątrz w środkowej osi skrzydła, w postaci blachy o grubości 1,5mm, szerokości 700mm i wysokości równiej wysokości segmentu. Ponadto zewnętrzny zamek z wkładką bębenkową posiada tarczę osłonową wykonaną z blachy o grubości 3 mm, szerokości 150 mm i wysokości
200 mm. Widok bramy z zainstalowanym systemem zamknięć ryglujących oraz szczegóły konstrukcyjne przedstawiono na rysunkach 6 i 7.

Rys. 5. Szczegóły konstrukcyjne bramy garażowej podnoszono-uchylnej z napędem

Bramy segmentowe podnoszone z napędem mechanicznym, produkowane
w 2 klasie odporności posiadają mechanizm elektryczny otwierający i zamykający wyposażony w funkcję blokowania skrzydła analogiczny jak bramy podnoszono
– uchylne i przedstawiony na rysunku 3. Ponadto skrzydło bramy posiada dwa zaczepy przeciwwyważeniowe umieszczone w dolnych narożnikach i ryglujące skrzydło z prowadnicami bramy.

Bramy wykonane w klasie 3 odporności posiadają wzmocnioną konstrukcję skrzydła jak bramy bez napędu mechanicznego. Widok przykładowej bramy z napędem oraz szczegółami konstrukcyjnymi przedstawiono na rysunkach 8 i 9.

Wszystkie przedstawione rozwiązania konstrukcyjne bram garażowych
o podwyższonej odporności na próby włamania ręcznego klasy 2 i 3 produkowane przez firmę HÖRMANN mogą być wyposażone w drzwi przejściowe rozwierane. Dodać jednak należy, że bramy z drzwiami posiadają zawsze tylko klasę 2 odporności wg ENV 1627 : 1999 i ENV 1630 : 1999. Drzwi ponadto wyposażone są w dodatkowe elementy zabezpieczające. Przykładowo drzwi zainstalowane w bramie segmentowej garażowej podnoszonej posiadają zamek z wkładką bębenkową oraz komplet zasuwek i elementów blokujących montowanych na każdym segmencie. Widok takiej bramy z drzwiami oraz rozmieszczenie zabezpieczeń przedstawiono na rysunkach 10 i 11.

Rys. 6. Widok bramy segmentowej garażowej podnoszonej bez napędu mechanicznego

ODPORNOŚĆ NA PRÓBY WŁAMANIA RĘCZNEGO

Wymagania

Prenormy dotyczące odporności na włamanie okien, drzwi i żaluzji ENV 1627 do ENV 1630 obejmują wymagania dotyczące obciążeń statycznych i dynamicznych oraz odporności na próby włamania ręcznego. Ponieważ wymagania dotyczące zagadnień obciążeń statycznych i dynamicznych zostały zdefiniowane częściowo w wymaganiach standardowych, do określenia klasy zwiększonej odporności przyjęto parametry z próby włamania ręcznego. Bramy powinny być odporne na próby włamania ręcznego przy użyciu narzędzi określonych normą ENV 1630 : 1999, polegające na wykonaniu próby zmierzającej do siłowego otwarcia bramy lub utworzenia w skrzydle otworu dostępu o wymiarach 400mm×300mm albo przełamania oporu okuć.

Zgodnie z normą ENV 1627 : 1999 spełnić należy następujące wymagania:

W skład zestawu narzędzi A wchodzą: wkrętarki o długości 260mm oraz 375mm, kliny drewniane lub z tworzywa sztucznego o długości 200mm i szerokości 80mm, szczypce zaciskowe nastawne oraz klucz do rur o długości całkowitej 240mm.

Zestaw narzędzi B zawiera oprócz powyżej wymienionych dodatkowo łom stalowy o całkowitej długości 710mm oraz wkrętak o całkowitej długości 375mm.

Badania

Rys. 7. Szczegóły konstrukcyjne bramy segmentowej garażowej podnoszonej bez napędu

Rys.8. Widok bramy segmentowej garażowej podnoszonej z napędem mechanicznym

Próbkę (bramę) przewidzianą do badań należy zamontować w urządzeniu badawczym i wprowadzić w stan utwierdzenia lub zablokowania. Przed badaniem głównym należy przeprowadzić wstępne próby, których celem jest ustalenia słabych miejsc przez atakowanie badanej próbki. W przypadku bram garażowych przyjęto próbę oderwania okucia osłonowego chroniącego wkładkę bębenkową zamka. Badanie to powinno trwać co najmniej 25% czasu oporu wymaganego dla przewidywanej klasy.

W badaniu głównym powinna być wykonana próba zmierzająca do siłowego otwarcia badanej próbki lub utworzenia otworu dostępu zdefiniowanego w wymaganiach, z użycie określonego zestawu narzędzi, w ramach czasu oporu i całkowitego czasu badania, odpowiadającego danej klasie odporności według ENV 1627 : 1999.

Rys. 9. Szczegóły konstrukcyjne bramy segmentowej garażowej podnoszonej z napędem

W odniesieniu do bram garażowych przyjęto następujące próby:

Badane bramy garażowe firmy HÖRMANN skutecznie stawiały opór przez 3min (klasa 2) lub 5min (klasa 3) w zależności od wyposażenia, spełniając tym samym wymagania.

inż. Zbigniew Czajka

Oddział Wielkopolski

Instytutu Techniki Budowlanej

LITERATURA

Rekomendacja Techniczna ITB RT ITB – 1032/2006 „Bramy garażowe podnoszono-uchylne oraz segmentowe garażowe podnoszone HÖRMANN o odporności na próby włamania ręcznego klasy 2 i klasy 3”

Aprobata Techniczna COBR „Metalplast” AT-06-0115/2002 wyd. II „Bramy garażowe podnoszono – uchylne HÖRMANN”

Aprobata Techniczna COBR „Metalplast” AT-06-0281/2004 „Bramy segmentowe garażowe podnoszone HÖRMANN”

Katalogi techniczne bram garażowych firmy HÖRMANN

Rys. 10. Widok bramy segmentowej garażowej podnoszonej z drzwiami	Rys. 11. Szczegóły zabezpieczeń drzwi bramy segmentowej garażowej podnoszonej